دوباره متولد می شود

«نوجوانی» كه آن را تولد دوم نامیده‌اند، مشخصه دورانی از زندگی انسان است كه از سال‌های كودكی و حمایت بی‌چون و چرای خانواده فاصله می‌گیرد و بزرگسالی و استقلال عملی را تجربه می‌كند.هیجانات نوجوانی و پیامدهای روحی و روانی این دوره بقدری است كه متخصصان علوم رفتاری این سال‌ها را با عباراتی نظیر دوره طوفان و فشار، دوران منفی و زندگی تشنج‌آمیز توصیف می‌كنند.

با  التفات ویژه به این مهم، خواهیم دریافت که  چرا بسیاری از خانواده ها در مواجهه با این سالهای زندگی فرزندشان دچار سردرگمی و حیرت می شوند و نمی دانند چه کنند و چه رفتار مناسبی را اتخاذ نمایند و...  این جاست که اولین جرقه های عدم سازگاری زده می شود و در صورت عدم خاموشی به موقع روز به روز شعله ورتر می شود و والدین مستاصل تر از روز گذشته در پی چاره.

اگر کودکی دارید که به تازگی طعم بزرگ شدنش بیش از گذشته در دهانتان مزمزه می کند و احساس می کنید که دیگر کودک دیروز نیست توصیه می کنیم برای اجتناب از مشکلات ارتباطی با فرزندتان ،مقاله ذیل را مطالعه بفرمائید: 

درك سال‌های نوجوانی

پس چه زمانی دقیقا دوران نوجوانی آغاز می‌شود؟ پاسخ این است كه هر كسی متفاوت از دیگری است. برخی از كودكان دیر به دوران نوجوانی می‌رسند، برخی با سرعت به آن سمت پیش می‌روند، برخی رشد آهسته و پیوسته‌ای دارند و خلاصه هر كس این دوران را با سرعت خاص خود طی می‌كند و در حقیقت، محدوده وسیعی از زمان در این رابطه وجود دارد.

اما نكته حائز اهمیت این است كه بین جوانی و بلوغ باید فرق واضحی قائل شد. بسیاری از ما تصور می‌كنیم كه بلوغ به مفهوم رشد جسمی فرد است. البته این نشانه‌ها، علائم واضحی هستند، اما یك‌سری علائم نیز وجود دارد كه قابل رویت نبوده و در درون فرد رخ می‌دهد. بسیاری از كودكان این علائم را به صورت تغییرات شگرف در رفتار خود با والدین بروز می‌دهند.

آنها شروع به جدا شدن از مادر و پدر خود می‌كنند تا استقلال بیشتری به دست آورند.

در همین زمان، نظر اطرافیان خصوصا دوستان و همسالان، برایشان اهمیت ویژه‌ای می‌یابد.

فرزندان در این سنین، شروع به امتحان كردن ظاهرها و شخصیت‌های متفاوت می‌كنند و به دنبال چیزهایی می‌گردند كه آنها را از همسالانشان متمایز جلوه دهد كه همین مسائل موجب اختلاف و درگیری آنها با والدین می‌شود.

هنجارشكنی

یكی از خصایص بارز نوجوانان، هنجارشكنی است كه همین رفتار موجب ایجاد درگیری با مادر و پدر می‌شود؛ اگرچه این خصلت در همه كودكان بروز نمی‌كند.

در این  دوره معمولا به نظر می‌رسد كه نوجوان همواره نظراتی متفاوت از نظرات والدین خود دارد یا نمی‌خواهد راهی كه آنها رفته‌اند را در پیش بگیرد.

همین‌طور كه نوجوان بالغ‌تر می‌شود، شروع به تفكر احساسی‌ و منطقی‌تری می‌كند و كم‌كم والدین متوجه می‌شوند كه كودكشان كه قبلا سعی می‌كرد تا براساس قوانین خاص رفتار كرده و آنها را از خود راضی نگه دارد، حال دیگر در تلاش برای قانع كردن آنهاست و رفتارهایی بر خلاف نظر والدین از خود بروز می‌دهد و سعی در قانع كردن آنها و فرار از كنترلشان دارد.

در این هنگام باید از خود به عنوان والدین، سوال كنید كه چه میزان فضا در اختیار نوجوان خود قرار داده‌اید تا به استقلال برسد و باید از خود بپرسید كه «آیا من، مادر یا پدر كنترل‌كننده‌ای هستم؟ آیا به فرزندم گوش می‌دهم؟ آیا به او اجازه می‌دهم كه نظراتی متفاوت از نظرات من داشته باشد؟»

نكاتی برای والدین در سنین نوجوانی فرزندشان

سعی كنید نقشه راهی بیابید تا متوجه شوید كه طی این دوران در كجای مسیر قرار گرفته‌اید. نكات زیر می‌تواند برایتان مفید باشد.

خودآموزی

كتاب‌هایی در مورد نوجوانی بخوانید. سعی كنید به سال‌های نوجوانی خود فكر كنید. تلاش كنید به خاطر بیاورید كه با جوش‌های روی صورت خود یا رشد فیزیكی بدنتان چه مشكلاتی داشتید.

انتظار تغییر رفتارهای متداول را از سوی فرزندتان داشته باشید و برای جر و بحث با او خود را آماده كنید و بدانید كه او  به دنبال استقلال است. والدینی كه می‌دانند چه چیزهایی ممكن است رخ دهد، راحت‌تر می‌توانند با شرایط كنار آمده و عكس‌العمل بهتری از خود نشان خواهند داد.

هر چه بیشتر در مورد این دوران بدانید، بهتر می‌توانید خود را آماده رویارویی با شرایط كنید.

با فرزند خود، در موقع مناسب، صحبت كنید

بهتر است با فرزند خود در دوران بلوغ، قبل از ایجاد تغییرات جسمی صحبت كنید و سعی كنید به سوالات فرزندتان در این خصوص، تا حد ممكن پاسخ دهید، اما اطلاعات بیش از اندازه به آنها ندهید و فقط در حد سوالشان، جواب بدهید.

شما فرزند خود را می‌شناسید. شما حرف‌های او را می‌شنوید و متوجه می‌شوید كه چه زمان توجه او به ظاهر افراد و جنسیت آنها جلب می‌شود. در این زمان باید از فرزندتان سوالات زیر را بپرسید:

آیا متوجه هیچ‌گونه تغییری در جسم خود شده‌ای؟

آیا احساسات عجیبی داری؟

آیا گاهی احساس ناراحتی می‌كنی در حالی كه دلیل آن را نمی‌دانی؟

با مشورت با پزشك كودك خود نیز می‌توانید متوجه بلوغ زودرس فرزندتان شوید.

اگر دیرتر از زمان مناسب با فرزندتان راجع به مسائل دوران بلوغ صحبت كنید، امكان دارد برای او شرایطی پیش بیاید كه دچار ترس یا اضطراب ناشی از این تغییرات (به دلیل عدم آگاهی)‌ شود بنابراین بهتر است زودتر از ایجاد این شرایط، با فرزندتان صحبت كنید تا شانس بیشتری برای جلوگیری از مسائل و مشكلات داشته باشید.

می‌توانید كتاب‌های مناسبی نیز در اختیار كودكتان قرار دهید تا راجع به دوران بلوغ، اطلاعات بیشتری كسب كند. حتی می‌توانید خاطرات نوجوانی خود را برای او تعریف كنید، با این كار او حس بهتری خواهد داشت و این دوران را راحت‌تر سپری خواهد كرد.

خود را به جای فرزندتان قرار دهید

سعی كنید شرایط فرزندتان را در ذهن خود مجسم كرده و خود را به جای او قرار دهید تا احساساتش را بهتر درك كنید و بدانید كه یك سری از رفتارها در این سن طبیعی است.

مراقب رفتارها و عكس‌العمل‌های خود باشید

اگر نوجوانتان موهای خود را به شكلی عجیب درمی‌آورد یا لاك سیاه به ناخن‌های خود می‌زند یا لباس‌های عجیب و غریب می‌پوشد، قبل از داد و فریاد و مخالفت‌ فكر كنید.

بدانید كه نوجوان می‌خواهد والدین خود را دچار شوك كند پس یكسری اعمال زودگذر كه معمولا بی‌ضرر هستند از خود بروز می‌دهد.

پس بهتر است به جای حساسیت نشان دادن در مورد مسائل زودگذر حواس خود را روی رفتارهای پرخطری مانند مصرف مواد مخدر و روانگردان‌ها یا دوستی با افراد ناصالح، جمع كنید تا مانع از آنها شوید.

علائم هشداردهنده را بشناسید

یكسری از تغییرات در سنین نوجوانی معمول است، اما طولانی شدن آنها یا شدید بودنشان می‌تواند نشانه‌ای از یك مشكل جدی باشد. مشكلی كه برای رفع آن نیازمند مشورت با متخصصان امر هستیم.

اگر یك یا چند مورد از موارد زیر را مشاهده كردید حتما برای رفع مشكل تلاش كنید:

ـ كاهش یا افزایش ناگهانی و شدید وزن

ـ مشكلات خواب

ـ تغییرات سریع و شدید شخصیتی

ـ تغییرات ناگهانی در دوستان

ـ‌ فرار از مدرسه

ـ افت نمرات

ـ صحبت یا حتی شوخی در مورد خودكشی

ـ نشانه‌هایی از استفاده از مواد مخدر و روانگردان

ـ مخالفت جدی با قوانین موجود در جامعه

هر رفتار نامناسب دیگری كه بیش از 6 هفته به درازا كشید نیز می‌تواند نشانه‌ای از یك مشكل باشد. در هنگام مواجهه با این موارد می‌توانید از مشاور، روان‌پزشك یا روان‌شناس كمك بخواهید.

به خلوت فرزندتان احترام بگذارید

بسیاری از والدین با این موضوع مشكل دارند و فكر می‌كنند كه باید در جریان هر كاری كه فرزندشان انجام دهد، قرار گیرند.

اما برای این كه به فرزندتان كمك كنید باید استقلال او را به رسمیت شناخته و به فضای خصوصی او احترام بگذارید.

البته اگر متوجه مشكلی شدید حتما باید دخالت كرده و مشكل را حل كنید، اما در حالت عادی بهتر است از دور نظاره‌گر باشید.

نباید انتظار داشته باشید كه فرزندتان تمامی افكار و اعمال خود را با شما در میان بگذارد.

البته باید به عنوان والدین بدانید كه او كجاست و با چه كسانی وقت خود را سپری می‌كند، اما دانستن تمامی جزئیات‌ لازم نیست.

آنچه فرزندتان می‌بیند یا می‌‌خواند را كنترل كنید

برنامه‌های تلویزیونی، كتاب‌‌ها، مجلات و فیلم‌ها، اینترنت، همه و همه دنیای وسیعی از اطلاعات در اختیار فرزند شما قرار می‌دهد.

از آنچه فرزندتان می‌خواند یا می‌بیند، آگاه باشید و بدانید كه از طریق اینترنت با  چه كسانی در ارتباط است. در این صورت می‌توانید از بروز مشكل جلوگیری كنید.

منابع:جام جم آنلاین/سیمرغ همراه با اضافات و تغییرات

مطالب مرتبط :

زمانی برای هنجار شکنی

هر روز سرکش تر از دیروز!

ورود به دنیای ممنوعه نوجوان!

دنیا بر وفق مرادش نیست!!

یادداشتهای نوجوانی به والدین

کوچولوهای بزرگ ، بزرگ های کوچیک