از سخنان ‌بیهوده و خنده‌آور بپرهیزیم!

پسرم بدان كه روزی دو قسم است، یكی آنكه تو آن را می جویی، و دیگر آنكه او تو را می جوید، و اگر تو به سوی آن نروی، خود به تو خواهد رسید.

چه زشت است فروتنی به هنگام نیاز و ستمكاری به هنگام بی نیازی. همانا سهم تو از دنیا آن اندازه خواهد بود كه با آن سرای آخرت را اصلاح كنی.

اگر برای چیزی كه از دست دادی ناراحت می شوی، پس برای هر چیزی كه به دست تو نرسیده نیز نگران باش.

با آنچه در گذشته دیده یا شنیده ای، برای آنچه كه هنوز نیامده، استدلال كن. زیرا تحولات و امور زندگی همانند یكدیگرند.

از كسانی مباش كه اندرز سودشان ندهد، مگر با آزردن فراوان. زیرا عاقل با اندرز و آداب پند گیرد و حیوانات پند نگیرند جز با زدن.

غم و اندوه را با نیروی صبر و نیكویی یقین از خود دور ساز.

كسی كه میانه روی را ترک كند از راه حق منحرف می گردد.

یار و همنشین، چونان خویشاوندان هستند. دوست آن است كه در نهان آیین دوستی را رعایت كند.

هواپرستی همانند كوری است، چه بسا دور كه از نزدیك نزدیكتر، و چه بسا نزدیك كه از دور دورتر است.

تنها، كسی است كه دوستی ندارد. كسی كه از حق تجاوز كند، زندگی بر او تنگ می گردد.

هركس قدر و منزلت خویش را بداند حرمتش باقی است.

استوارترین وسیله ای كه می توانی به آن چنگ زنی، رشته ای است كه بین تو و خدای تو قرار دارد.

كسی كه به كار تو اهتمام نمی ورزد دشمن توست.

چنان نیست كه هر عیبی آشكار، و هر فرصتی دست یافتنی باشد.

چه بسا كه بینا به خطا می رود و كور به مقصد می رسد.

بدی ها را به تاخیر انداز، زیرا هر وقت بخواهی می توانی انجام دهی.

بریدن با جاهل، پیوستن به عاقل است.

پیش از حركت از همسفر بپرس و پیش از خریدن منزل همسایه را بشناس.

دیگر رهنمودهای حضرت در باب سخن گفتن

امام علی(علیه السلام): چه خوب است که تمام صحبتها و سخنان شما ذکر خدا و قرائت قرآن باشد که چون از پیامبر پرسیدند: در نزد خدا کدام عمل برتر است؟ فرمودند: قرائت قرآن و اینکه در حالی بمیری که زبانت به ذکر خدا مشغول باشد. ( الحیاه ج 2 ص 113)

عبور امام(علیه السلام)به مردی افتاد که سخنان بیهوده بسیار می گفت. امام(علیه السلام) در کنار مرد ایستاد و فرمود :ای مرد تو با این گفتار زیادت توسط فرشتگان محافظ اعمال نامه ای را برای پروردگار املاء می کنی پس سخنی بگو که سودت برساند نه که زیانت دهد. (آثار الصادقین ج 9 ص 25 )

امام علی (علیه السلام): همانا خدای تعالی خطاب به فرزند آدم می فرماید: ای پسر آدم هرگاه چشمان تو با تو در دیدن حرام منازعه کند برای رفع آن دو پلک قرار دادم که آنها را در هنگام مشاهده حرام در هم کنی و حرام را مشاهده نکنی و اگر زبانت با تو در مورد صحبت از محرمات منازعه کرد دو لب برایت قرار دادم آنها را روی هم ببند و سخن حرام مگو. (وسائل الشیعه ج 15ص 90 )

امام علی(علیه السلام): همه خوبی ها در سه عمل جمع شده 1-نگاه کردن   2-سکوت نمودن  3-صحبت کردن، اما هر دیدنی که در آن عبرت و پند آموزی نباشد بیجا و مهمل است و هر سکوتی که در آن اندیشیدن نباشد بیهوده است و هر سخن گفتنی که در آن ذکر و یادی از خدا نباشد بیهوده است.(تحف العقول، ص 210 )

امام علی(علیه السلام): آدمی به گفتارش سنجیده می شود و به رفتارش ارزیابی می گردد چیزی بگو که کفه سخنت سنگین شود و کاری کن که قیمت رفتارت بالا رود.(الحدیث ج 2 ص126)

امام علی (علیه السلام): واعظ و سخنرانی که تو را به مطالب باطل سرگرم می کند و با سخنان هزل و بیهوده تو را گول بزند حقایق را از تو پنهان داشته و به تو خیانت نموده است.(نهج البلاغه حکمت  275)

امام علی(علیه السلام): نصیحت گفتن به فردی در حضور مردم کوبیدن شخصیت آن فرد است.(الحدیث ج 2، ص 130)

امام علی(علیه السلام): سخنان علما و سخنرانان اگر درست و مطابق با واقعیت باشد داروی شفابخش است و اگر خطا و غیر واقعی باشد بیماری است. (غررالحکم ص 58 )

فرآوری : محمدی

بخش نهج البلاغه تبیان

منابع : سایت فطرت

وبلاگ مهدی مشن