تبیان، دستیار زندگی
پیروزی انقلاب اسلامی ایران در بیست و دوم بهمن ماه سال 1357 نه تنها یک پیروزی بزرگ در داخل کشور محسوب می شد بلکه بسیاری از تحلیلگران بین المللی از آن به عنوان یک زلزله تاریخی و البته تاریخ ساز در کل جهان یاد کرده اند
عکس نویسنده
عکس نویسنده
نویسنده : حسین هرمزی
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

22 بهمن و تاثیرات داخی و خارجی آن


پیروزی انقلاب اسلامی ایران در بیست و دوم بهمن ماه سال 1357 نه تنها یک پیروزی بزرگ در داخل کشور محسوب می شد بلکه بسیاری از تحلیلگران بین المللی از آن به عنوان یک زلزله تاریخی و البته تاریخ ساز در کل جهان یاد کرده اند.

22 بهمن

از منظر داخلی، تاثیرگذاری پیروزی انقلاب اسلامی بر جامعه ایران انکارناپذیر است، چراکه اولا این اتقلاب مثل هر انقلاب دیگر جامعه مرجع را دستخوش یک تحول عظیم کرد و ثانیا به آحاد جامعه این حس اعتماد به نفس را داد که "اگر بخواهیم، می توانیم". از طرف دیگر، روی کار آمدن نظامی با نام دین، آن هم برای جامعه ای که عمدتا از طیف های مذهبی تشکیل شده است، خود به خود موجب بروز تاثیرات و تغییراتی در کردار و رفتارهای آحاد این جامعه خواهد شد.

یکی دیگر از وجوه تاثیرگذاری انقلاب اسلامی ایران در سال 57 بر عرصه داخلی، فراهم آمدن فرصتی برای مردم بود تا نه تنها با نظردهی در مورد قانون اساسی بتوانند نقشی تعیین کننده درباره آینده کشور و اداره امور جامعه ایفا کنند بلکه با مشارکت در انتخابات هایی که در همان قانون اساسی پیش بینی شده بود، بتوانند نقش خود در اداره کشور را استمرار ببخشند.

ایجاد و تقویت روحیه خودباوری، تقویت روحیات استقلال طلبانه در نتیجه‌ی نفی سلطه استکبار، بالا بردن حس اعتماد به نفس در بین اقشار مختلف مردم و اعتقاد آنها به توانایی ها و قابلیت های خود، امکان تجربه همزمان وجود یک نظام دینی و یک نظام مردم سالار و ایجاد فرصت برای مشارکت مستقیم و غیر مستقیم اقشار مختلف جامعه در اداره امور کشور، از جمله آثار و نتایج پیروزی انقلاب اسلامی در عرصه داخلی کشور محسوب می شود.

این نکته مهم را نیز نباید از نظر دور داشت که انقلاب اسلامی که در سال 57 رخ داد، نه تنها موجب بروز تحول در آن مقطع از تاریخ این کشور شد بلکه توانست به سابقه دو هزار و پانصد ساله نظام شاهنشاهی و پادشاهی در ایران خاتمه دهد

این نکته مهم را نیز نباید از نظر دور داشت که انقلاب اسلامی که در سال 57 رخ داد، نه تنها موجب بروز تحول در آن مقطع از تاریخ این کشور شد بلکه توانست به سابقه دو هزار و پانصد ساله نظام شاهنشاهی و پادشاهی در ایران خاتمه دهد و نظامی متفاوت با آنچه ایران در طول تاریخ خود تجربه کرده بود بنیان بگذارد.

انقلاب،شاه رفت

اما انقلاب ملت ایران در سال 57 تاثیرات خارجی زیادی نیز با خود به همراه داشت؛ از جمله آنکه، موجب شد تا معادلات جهان برای تصاحب کشورمان کاملا تغییر کند و سیاست های استعمارگرایانه غرب در قبال این کشور زیر سوال برود.

ایران همواره به دلیل موقعیت جغرافیایی و ژئوپولتیک خود مورد توجه کشورهای غربی بویژه ایالات متحده آمریکا قرار داشته و تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، یکی از استراتژی های این کشورها در قبال ایران این بود که ضمن وابسته کردن این کشور به غرب، قوای نظامی آن در منطقه را تقویت کنند تا بدین ترتیب بتوانند از این کشور به عنوان یکی از متحدان و مهره های خود در منطقه بهره ببرند چراکه در اینصورت، هم از منابع طبیعی این کشور بهره لازم را می بردند و هم از قدرت بالای نظامی و تسلیحاتی آن برای ساکت نگه داشتن دیگر کشورهای منطقه استفاده می کردند.

اما با پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، نه تنها آمریكا مطلوبترین شرایط جغرافیایی، اقتصادی و نظامی را در یكی از حساسترین مناطق جهان كه مرزهای طولانی با رقیب دیرینه اش یعنی دولت شوروی داشت، از دست می‌‌داد بلکه امواج این انقلاب، رژیم های وابسته به غرب را در ممالك اسلامی و بلاد عربی متزلزل و نگران كرده بود.

از سوی دیگر، شعار "نه شرقی نه غربی" به یکی از شعارهای اصلی انقلاب اسلامی تبدیل شده بود و همین مساله نشان می داد که این انقلاب عزم خود را برای نفی استکبار و استعمار خارجی جزم کرده است

همچنین، همزمان با ایران، رژیم وابسته به آمریكا در نیكاراگوئه سرنگون شد و در افغانستان، دولت شوروی ناگزیر از كودتای خونین و سپس لشكركشی و اشغال این كشور شد تا حركت اسلامی را مهار كند. در عراق نیز، كودتای صدام حسین با همین هدف شكل گرفت و مردم لبنان و فلسطین نیز پیروزی انقلاب ایران را جشن گرفتند و جهاد خویش را در شكلی نوین و ملهم از انقلاب اسلامی آغاز كردند. در چنین شرایطی بود که جنبش های اسلامی در مصر، تونس، الجزایر، سودان، عربستان و تركیه هم احیا شدند تا انقلاب اسلامی خیلی زود تاثیرات برون مرزی خود را نشان داده باشد.

انقلاب

از سوی دیگر، شعار "نه شرقی نه غربی" به یکی از شعارهای اصلی انقلاب اسلامی تبدیل شده بود و همین مساله نشان می داد که این انقلاب عزم خود را برای نفی استکبار و استعمار خارجی جزم کرده است. در شرایطی که غالب حاکمیت دنیا بر دو قدرت بلوك شرق و بلوك غرب استوار بود، انقلاب اسلامی ایران با مطرح کردن شعار نه شرقی نه غربی خود، دوقطبی آن روزهای جهان را به هم ریخت و حرف از قطبی مستقل به میان آورد.

یکی دیگر از اثرات بین المللی انقلاب اسلامی ایران، مطرح کردن نظام جمهوری اسلامی به عنوان یک مدل برای حکومت دینی بود. جمهوری اسلامی که از دو بال جمهوریت و اسلامیت تشکیل شده است، از یک سو بر رای مردم و اداره کشور بر اساس برپایی همه پرسی تکیه دارد و از سوی دیگر نشان می دهد که این نظام، فارغ از ملاحظات، دستورات و قوانین دین اسلام نیست. بدین ترتیب وجود نظامی تحت عنوان جمهوری اسلامی، آن هم در کشوری با موقعیت ایران، می توانست چالشی برای تئوری های غرب و شرق برای اداره کشورها محسوب شود.

تجدید بنای تفكر انقلابی بر مبنای دین، مطرح شدن اسلام به عنوان یك ایدئولوژی انقلابی، تلفیق موفقیت آمیز رهبری سیاسی و مذهبی، احیای اخوت اسلامی در میان مسلمانان جهان در آن زمان، احیای روحیه گرایش به معنویت و ارزش های دینی در میان مسلمانان جهان، احیای روحیه خودباوری و سلطه ستیزی در میان ملت ها و نشان دادن قدرت ملت ها در برابر دولت ها، از جمله تاثیرات انقلاب اسلامی ایران در عرصه بین الملل بوده است؛ تاثیراتی که امروز با بروز و ظهور بیداری اسلامی در بسیاری از کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا شاهد استمرار آن در سطح جهان اسلام هستیم.

حسین هرمزی

بخش سیاست تبیان