وقتی زبانش گیر می کند

مشخصه اصلی لکنت زبان این است که در گفتار کودک ، سیالی معمول و الگوی زمانی متناسب با سن مشاهده نمی شود . در این نوع اختلال ، تکرار مکرر اصوات یا هجاها و کشیدن آن ها ملاحظه می شود که ممکن است همراه با آن ، انواع دیگری از نارسایی های مربوط به سیالی کلامی مانند کاربرد اصوات زاید، فاصله انداختن در بین بخش های یک واژه ، مکث در گفتار، طولانی شدن کلام به دلیل جانشین سازی واژه های راحت به جای دشوار، تکرار واژه ها مانند م م م من یا اضافه نمودن برخی از رفتارها به کلماتی که کودک در حال بیان آن ها است باشد.

اختلال در سیالی کلامی ، تاثیری منفی بر پیشرفت تحصیلی و روابط اجتماعی کودک دارد. دامنه این اختلال از موقعیتی به موقعیت دیگر فرق می کند و به ویژه در زمان هایی که کودک احساس فشار برای برقراری ارتباط می کند مانند زمان ارائه یک گزارش در مدرسه شدیدتر می گردد . لکنت زبان در هنگام بلند خوانی، آواز خوانی، یا صحبت کردن با حیوانات یا اشیای بی جان از بین می رود .

شروع لکنت بین 2تا6 سالگی است و نقطه اوج آن در حدود 5 سالگی می باشد . در 98 درصد موارد لکنت پیش از سن 10سالگی شروع می شود . در ابتدای شروع معمولا حالتی نامشخص دارد و معمولا چند ماهی طول می کشد تا سیال نبودن ابتدایی گفتار که مورد توجه قرار نمی گیرد، تبدیل به یک اختلال مزمن گردد . معمولا این اختلال به صورت تدریجی شکل می گیرد و کودک نسبت به آن ناآگاه است و گاه نیز کم و یا زیاد می شود . اما، آرام آرام بیشتر شده و در بیشتر گفتارهای کودک یا نوجوان ظاهر می شود .

کودکان ابتدا لکنت خود را می پذیرند و واکنشی نسبت به آن نشان نمی دهند . اما، با بزرگ تر شدن و افزایش دامنه ی روابط و فشارهای احساس شده از جانب والدین، همسالان و معلمان، نسبت به چگونگی گفتار خود عکس العمل نشان می دهند و ممکن است برای اجتناب از لکنت و هیجان های همراه با آن، دست به استفاده از ساز و کارهایی مثل فشار پلک ها، مشت کردن دست و یا کوبیدن پا به زمین بزنند .

حال در این مجال راهکارهای رفع لکنت زبان در کودکان را مورد بررسی قرار می دهیم :  

در صورتی که کودک شما 5 سالش تمام شد و هنوز لکنت زبان دارد، موارد زیر می‌تواند در حل مسئله به شما کمک كند:

**اولین نکته برخوردی صمیمانه، آرام و عادی با کودک است. هیچ‌وقت برای مشکلش دلسوزی نکنید؛ با این کار به اعتماد به نفس‌اش آسیب زده‌اید.

**هرگز نحوه‌ ی صحبت کردن او را تقلید نکنید؛ حتی زمانی که می‌خواهید مشکلش را برایش توضیح دهید.

**با او نحوه‌ ی تنفس صحیح را تمرین کنید؛ ورود هوا از بینی و خروج آن از دهان.

** به او آموزش دهید که شمرده و آرام صحبت کند و مراقب وضعیت تنفسی خودش باشد. این کار را با او تمرین کنید. در تمرینات از کلمات و جملات ساده شروع کنید و بعد به تدریج بر دشواری آن بیفزایید.

** اگر فرصت کافی‌ای برای تمرین ندارید، از او بخواهید خودش هر روز روبه‌روی آینه تمرین‌هایی را انجام دهد.

** به او یاد دهید که در زمان صحبت، ابتدا جملات را در ذهنش مرتب کند و بعد ازنظم دادن، به آرامی آنها را بیان کند.

** هیچ‌وقت به جای او صحبت نکنید؛ مشوق او برای حرف زدن باشید. از جمع بچه‌ها یا افراد آشنا شروع کنید و بعد در بیرون از خانه برای او موقعیت‌هایی را فراهم آورید که شروع‌کننده‌ صحبت باشد تا ترس او از صحبت کردن نیز کاهش یابد.

** حس مشارکت و همکاری را در او تقویت كرده و او را تشویق به شرکت درکارهای گروهی کنید.

** مهم‌ترین و تاثیرگذارترین عاملی که باعث تداوم لكنت می‌شود، پایین بودن اعتماد به نفس است. برای حل این مشکل مسئولیت‌هایی را که می‌دانید فرزندتان از عهده‌ آنها برمی‌آید، به او بسپارید.

** توجه داشته باشید در صورتی که مشکل كودك شدید است، بهتر است ازمتخصصان گفتاردرمانی کمک بگیرید.

روش‌های درمانی

متخصصان این رشته معتقد هستند ، ابتدا باید رفتار درمانی صورت بگیرد سپس گفتار درمانی . با توجه به این كه فرد دچار لكنت زبان، به مرور زمان دچار مشكلاتی از قبیل عصبانیت و پرخاشگری، گوشه‌گیری و منزوی شدن، عدم اعتماد به نفس در صحبت كردن و همچنین افت تحصیلی در مدرسه می‌شود، در جهت درمان ابتدا بایست مشكلات رفتاری و روحی حاصل از این عارضه رفع شود و در درجه بعد به فرد دارای لكنت ، تمریناتی داده شود تا بتواند شمرده شمرده صحبت كند.

بهترین سن برای درمان لكنت زبان ، قبل از 7 سالگی است. به خانواده‌های دارای چنین فرزندانی توصیه می شود که در صورت داشتن كودكی با لكنت زبان، هر چه زودتر در زمینه ی درمان عارضه وی به پزشك معالج مراجعه كنند، چرا كه بعضاً تاخیر در شروع درمان و شدت یافتن فشارهای محیطی ، می‌تواند منجر به بروز صدمات روحی و جسمی در آینده ی كودك گردد.

در پایان بار دیگر به خانواده های محترم توصیه می شود که از دادن تذكر و فشار آوردن به كودك برای صحیح حرف زدن خودداری نمائید و سعی كنید با تشویق كودك به صحبت كردن در جمع، اعتماد به نفس وی را بالا ببرند.

مطالب مرتبط :

چرا كودك خردسال دچار لكنت می شود؟

لکنت زبان در کودکان