تحریف تاریخ با پیامک!
به تازگی پیامکی برای برخی مشترکین ارسال می شود که تامل برانگیز است. هر چند اینگونه پیامهای بی سند و مدرک که از وجاهت علمی برخوردار نیستند ارزش نقد و بررسی علمی را ندارند ؛ اما گاهی مواردی هم پیدا می شود که یک بار خواندن آن سوالاتی را در ذهن خواننده ایجاد کرده و شبهاتی القاء می کند.
پیگیری حقوقی و برخورد قانونی با مواردی از این دست را بر عهده مسئولین قضایی وامی نهیم و به سراغ آن چیزی می رویم که به ما مربوط می شود و آن؛ رفع ابهامات و پاسخ به سوالاتی است که این پیامک و مانند آن برای خواننده ایجاد می کند.
متن آن پیامک بی مدرک و سرگردانی که به دست ما هم رسید این است:
«ابوحفض(یعنی عُمَر) در سال ششم بعثت در 27 سالگی مسلمان شد. وی در راستای اعتلای جامعه اسلامی بسیار کوشید و در 27 ذی الحجه سال 22 هجری هنگام برگزاری نماز به دست ابو لولو در محراب مسجد النبی به شهادت رسید.»
بی تردید نویسنده و عوامل پخش آن بین مشترکین، تنها قصد اطلاع رسانی نداشته و پُر واضح است که هدفشان القاء یک چهره آرمانی از شخصیت عمر در ذهن خوانندگان این پیام بوده است؛ اینها را می توان از تعابیر ارزشی در پیام و نیز بی ارتباط بودن این ایام (ربیع الاول) با ماه ذی الحجه و نیز نشر آن در طیف شیعیان به راحتی فهمید.
ما در این نوشته برآنیم تا ضمن محترم شمردن احترامی که عزیزان اهل سنت برای شخصیت عُمَر قائلند به نقد نکاتی بپرداریم که این پیامک آنها را به ذهن مخاطب القاء می کند.
ابوحفض (یعنی عُمَر) در سال ششم بعثت در 27 سالگی مسلمان شد
عمر بن الخطاب 13 سال پس از عام الفیل به دنیا آمد.(1) بنابراین زمانی که پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) به پیامبری مبعوث شد او 27 سال داشت.(2) نه آنکه در 27 سالگی مسلمان شود. اگر او در 27 سالگی مسلمان شده باشد معنایش این خواهد بود که او در همان سال اول بعثت اسلام را پذیرفت و به جمع مسلمانان پیوست؛ اما این سخن با مسلمات تاریخی ناسازگار است؛ زیرا بنا به گزارش های تاریخی وی تمایلی برای همراهی مسلمانان نداشت.(3) برای اطلاع از نحوه ارتباط عمر با پیامبر اکرم و اصحاب ایشان می توان به منابع معتبر تاریخی و سیره های اهل سنت مراجعه نمود.(4و 5و 6)
وی در سال ششم بعثت یعنی در سن 32 سالگی دوستدار اسلام شده و اسلام می آورد. تاریخ گواهی میدهد که وی در دوران اسلامش آنگونه که باید در خدمت پیامبر نبود. نافرمانی از رسول خدا در جریان صلح حدیبیه (7) و دادن نسبت هذیان به رسول خدا (صلی الله علیه و آله) (8) نمونه هایی از این گزارشهاست.
وی در راستای اعتلای جامعه اسلامی بسیار کوشید
«تلاش بسیار برای اعتلای جامعه اسلامی» عنوانی است که برای عمر بن خطاب به کار می برند و برخی با آب و تاب فراوان از آن یاد می کنند اما بر ما روشن نشد که این اعتلای که از آن دم می زنند چیست و در کجای سیره او یافت می شود؟
چشمگیرترین حرکتی که از عمر گزارش شده، یورش به ممالک و سرزمین های دیگر و افزودن آنها به قلمرو حکومتی خویش است. هر چند بسیاری در تلاشند تا این کار را با نام گسترش اسلام از خدمات منحصر به فرد او معرفی کنند اما دقت در این داستان ورق را به ضرر آنها بر می گرداند.
حقیقت این است که گسترش اسلام با زور و اکراه شدنی نیست «لا إِكْراهَ فِی الدِّین» (9) بلکه توسعه فرهنگ و مکتب اسلام با همان روشی میسور است که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به کاربرد یعنی با گفتگو، بیان و نشان دادن چهره واقعی اسلام به فطرت های بیدار.
اسلام مکتبی نیست که بتوان آن را به زور سر نیزه گسترش داد؛ بله، اگر فرد یا عده ای پیدا شوند که مانع این اطلاع رسانی و گفتگو شوند قدرت قاهره اسلام حکم به کنار زدن آنها می کند؛ اما این همیشگی و عمومی نیست. حال باید دید کاری که عُمَر کرد گفتگوی فرهنگی بود یا قتل عام مردمی؟ تاریخ، کشورگشائی های عُمَر ثبت و ضبط است و جنایتهایی که به اسم صدور اسلام صورت گرفت انکار ناپذیر است. ما در اینجا به ذکر یک نمونه بسنده می کنیم:ابن اثیر در الكامل مینویسد: [سپاهیان عُمَر] وارد گرگان شدند و با گرفتن 200 هزار دینار با آنان مصالحه كردند. سپس به اطرافه طمیسه كه شهری در كنار ساحل و بعد از گرگان واقع و جزو مازندران بود، رفتند. با مردم آنجا جنگ كردند . ... و سعید با شمشیر بر سر مردی كوبید كه از زیر بغل او درآمد و در نهایت آنان را محاصره كردند. آنان درخواست امان كردند كه به آنان این امان داده شد تا كسی از آنان را نكشند و لذا قلعه را باز كردند؛ ولی آنان همه را كشتند به جز یك مرد. سپس آنچه كه در قلعه بود تصرف كردند.(10)
گذشته از آن اسلامی که با این جنایتها به مردم آن سامان اجبار می شد؛ اسلام سقیفه بود؛ نه اسلامی که خدا در غدیر از آن اعلام رضایت کرد (الْیَوْمَ ... رَضیتُ لَكُمُ الْإِسْلامَ دیناً 3/مائده) و رسول خدا در حدیث ثقلین به آن سفارش نمود.
به این خدمات بی نظیر (!) می بایست خدماتی نظیر منع تدوین حدیث (11)؛ حرام کردن حلالهای الهی(12) و نیز یورش به خانه وحی و ضرب و شهادت حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها(13) را هم اضافه کرد.
به دست ابولولو در محراب مسجد النبی به شهادت رسید
در ادبیات دینی به مرگی شهادت اطلاق می شود که فرد در راستای حفظ و اعتلای اسلام جان خویش را تقدیم کند و یا شدت پایبندی او به اسلام سبب شود تا عده ای این حقانیت را برنتابند و برای خاموش کردن نور او دست به قتلش بزنند برای همین است که پیامبر(صلی الله علیه و آله) حمزه عموی خود را سیدالشهداء نامید. (14) چون مرگ او این چنین بود؛ اما در جریان مرگ عمر، انگیزه قاتل یک انگیزه شخصی و اقتصادی بود. ابولولو از عمر خواست تا او از اربابش مغیره، تخفیف کاری و عوارضی بگیرد (کار کمتری از او بکشد و خراج کمتری از او اخذ کند) اما عکس العمل و به نقلی پیگیری عمر، رضایت ابولولو را جلب نکرد و همین امر سبب شد تا او نیز دشنه ای دوسر برداشته و با ضرباتی او را از پا درآورد.(15)
یقینا به کسی که در یک درگیری با غرض شخصی و به دور از انگیزه دینی کشته شود؛ شهید اطلاق نمیشود.
پی نوشت ها:
1. الاستیعاب ج3 ص114 ؛ أسدالغابة ج3 ص643
2. پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) در همان سال عام الفیل به دنیا آمد و چهل سال بعد از آن هم به رسالت مبعوث گردید.
3. أسدالغابة ج3،ص:644 (كنتُ مِن أشدّ الناس على رسول الله صلى الله علیه و سلم)
4. همان، ص:643 (لما بعث الله محمدا صلى الله علیه و سلم، كان عمر شدیدا علیه و على المسلمین)؛ الإصابة،ج4،ص:484 (و كان عند المبعث شدیدا على المسلمین) ؛ أنسابالأشراف،ج10،ص:286
5. أنسابالأشراف ج10،ص:286 (و كان عمر شدیدا على من أسلم من قومه)
6. الطبقاتالكبرى ج3،ص:203 (أرید أن أقتل محمدا)
7. المصنف ج5، (339
8. الطبقات الکبری ج2، ص242
9. آیه 256 سوره بقره
10. الكامل فی التاریخ ، ج 3 ، ص 110
11. عُمَر برای منع کتابت و نشر احادیث نبوی دستور «لا کتاب مع کتاب الله ؛ هیچ نوشته ای به غیر کتاب خدا نباید باقی بماند» را صادر کرد. ر. ک به جامع بیان العلم و فضله ج1 ص 87 و کنزالعمال ج10 ص292 و نیز شرح موطاء مالک/ سیوطی و السنه قبل التدوین ص 311
12. منظور حرام کردن متعه حج و ازدواج است که تا زمان عمر حلال بود و او آن دو را حرام کرد. او گفت: متعتان كانتا على عهد رسول اللّه صلى اللّه علیه وسلم و أنا أنهى الناس عنهما ؛متعة النساء، و متعة الحج . مسند أحمد بن حنبل ج3 ص 325 ش 14519
13. امام الحرمین جوینی « استاد ذهبی » از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم خبر صدمات و شهادت فاطمه سلام الله علیها بعد از آن حضرت را نقل می کند. فرائد السمطین ج2 ، ص 34 و 35
14. الاستیعاب، ج1، ص:372
15. تاریخ طبری، الاستیعاب ج3 ص 1154 و الفتوح ج2 ص 323
امید پیشگر
بخش تاریخ و سیره معصومین تبیان