سوراخ کردن و خزینه‌کاری قطعات(جلسه چهارم)
دانش پژوهان عزیز، یکی از مهارت‌های پرکاربرد که در بسیاری از پروژه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، مهارت سوراخ کردن و خزینه کاری قطعات است که در ادامه مطالب قبلی در زیر توضیحاتی در مورد آن ارائه می‌شود.
سوراخ‌کاری:
برای سوراخ کاری در چوب یا صفحه پرورده چوبی لازم است به تناسب نوع سوراخ و قطعه کار خود، همان طور که در مطالب قبلی گفته شده، ابتدا مته‌ای مناسب انتخاب کنید.
باید ببینید سوراخ‌کاری در سطح چوب، سر چوب یا در صفحات پرورده، مانند تخته خرده چوب و رزوپال و صفحات روکش شده چوبی، کدام موردنظر است.
اگر می‌خواهید تخته خرده چوبی را که سطح آن روکش شده است با دریل
دستی سوراخ کنید، مته برگی انتخاب کنید.
وچود نیش برنده در این نوع مته ها باعث می‌شود خطی در محیط خارجی سوراخ ایجاد شود که از پریدگی روکش در محل سوراخ جلوگیری می‌کند. این نوع مته‌ها برای سوراخ‌کاری روی صفحات فورمیکایی نیز مناسب است.
شکل 1. خارج شدن نیش مته از طرف دیگر چوب
مته های دستی به طور عموم دارای نیش مرکزی هستند. و برای سوراخ های یک‌طرفه در چوب های با ضخامت کم مناسب نیستند، زیرا هر قدر احتیاط کنید، خارج شدن نیش مته از طرف دیگر اجتناب ناپذیر است (شکل 1).
در سوراخ های دوطرفه (راه‌به‌در) برای این که فشار ناشی از سوراخ کاری در پشت صفحه مورد نظر کندگی ایجاد نکند و لاشه نشود قطعه چوب غیرقابل استفاده ای را با پیچ‌دستی پشت صفحه اصلی ببندید و سپس شروع به سوراخ کاری کنید (شکل 2).
شکل 2. بستن قطعه چوب اضافی پشت کار اصلی برای جلوگیری از کندگی و لاشه شدن
سوراخ‌کاری یک‌طرفه:
وقتی می خواهید قطعه چوبی را ضخامت کم را سوراخ یک طرفه کنید (مثل جای دوبل در سطح کار)، با استفاده از مته برگی نیش دار ممکن نیست.
برای این کار می توانید از مته مار پیچ آهن با ضخامت مناسب استفاده کنید (شکل 3).
شکل 3. یک نوع مته مارپیچ شکل 4. تعیین محل سوراخ
محل سوراخ را مشخص کنید (شکل 4).مرکز آن را با درفش یا مته نازکی گود کنید (شکل 5).مته اصلی را به دریلی که در اختیار دارید ببندید.نوک مته را در گودی ایجاد شده قرار دهید (شکل 6).شکل 5. مرکز سوراخ را با درفش یا مته نازک کمی گود کنید
از مستقیم بودن دریل اطمینان حاصل کنید. برای این کار دسته گونیای 90 درجه را در سطح کار قرار داده تیغه گونیا را به مته و دریل نزدیک کنید و آن را در حالت مستقیم قرار دهید (شکل 7).با احتیاط شروع به سوراخ‌کاری کنید.
شکل 6. نوک مته را در گودی ایجاد شده قرار دهید شکل 7. به وسیله گونیای 90 درجه از مستقیم بودن
دریل اطمینان حاصل کنید
اندازه‌گیری عمق سوراخ:
به بعضی دریل‌ها میله مدرج متحرکی نصب شده که برای اندازه‌گیری عمق سوراخ استفاده می‌شود (شکل 8).
میله مذکور را به اندازه مورد نظر تنظیم کنید.
مته وقتی به عمق مطلوب رسید، این میله با سطح کار برخورد کرده مانع پیش‌روی بیش‌تر می‌شود. در صورتی‌که دریل شما به این وسیله مجهز نبود، یکی از سه روش زیر را به کار ببرید:
شکل 8. دریل مجهز به عمق‌سنج
به اندازه ارتفاع سوراخ از سر مته اندازه گرفته آنجا را با نوارچسب کاغذی بپیچانید. هنگام سوراخ‌کاری باید دقت کنید تا لب نوارچسب بیش‌تر سوراخ نکنید.قطعه چوبی که قبلاً آن را از طرف سر چوب با همان مته، سوراخ راه‌به‌در کرده‌اید، به اندازه طول خارج شده مته از دریل منهای عمق سوراخ تهیه و مته را داخل آن کنید؛ سپس سوراخ‌کاری را شروع کنید. به این ترتیب وقتی مته به عمق لازم رسید، به واسطه برخورد این قطعه چوب با سطح کار پیش‌تر نخواهد رفت (شکل 9).روش دیگر، اندازه‌گیری پی‌درپی است که علاوه بر صرف زمان بیش‌تر نمی‌تواند دقت لازم را داشته باشد.
شکل 9. عمق‌سنج چوبی دستی که با فلش نشان داده شده است
سوراخ‌کاری در سر چوب:
برای سوراخ‌کاری در سر چوب یا صفحات پرورده باید به ضخامت کار و قطر سوراخ توجه کنید.
اگر به علت کمی ضخامت چوب یا صفحات پرورده، احتمال ترک خوردن و شکستگی می‌رود، از چوب‌های کمکی استفاده کنید.
قطعه کار را خط‌کشی و علامت‌گذاری کرده محل سوراخ‌ها را تعیین کنید؛ سپس صفحه مورد نظر را بین دو قطعه چوب قرار داده به گیره دستگاه ببندید.
حال محل سوراخ‌ها را با درفش یا مته کوچک‌تری گود کرده با احتیاط، عمل سوراخ‌کاری را انجام دهید. فشاری که به وسیله گیره دستگاه به چوب‌های دوطرف و از آنها به چوب اصلی منتقل می‌شود، از ترک خوردن و شکستگی کار جلوگیری می‌کند (شکل 10).
شکل 10. سوراخی که در سر چوب بدون استفاده
از چوب‌های کمکی طرفین ایجاد کنید، منجر به
شکستگی و لاشه شدن اطراف چوب می‌شود
برای سوراخ‌کاری در سر چوب مته مدل کوکس مناسب‌تر است، زیرا نیش آن دندانه‌ای ظریف و پوشال‌گیری به فرم قلاب برگشته دارد که از لاشه شدن سر چوب جلوگیری می‌کند (شکل 11).
شکل 11. مته مدل کوکس
خزینه‌کاری:
وقتی می‌خواهید از سوراخ‌های ایجاد شده در قطعات برای پیچ‌گذاری استفاده کنید، لازم است سر سوراخ‌ها خزینه شود. این کار را با مته خزینه به وسیله دریل دستی یا برقی انجام دهید.
پس از این‌که سوراخ اصلی را انجام دادید، مته خزینه مناسب را به دریل سوار کرده آن را به اندازه لازم خزینه کنید.
معمولاً وقتی پیچ مورد نظر شما طوری در خزینه سوراخ قرار گرفت که با سطح قطعه کار همرو شد، این اندازه برای سوراخ خزینه کافی است.
هم‌چنین سوراخ‌های دریل را حدود 2 میلی‌متر خزینه می‌کنند تا محلی برای سریشم‌هایی که در اثر فشار دوبل خارج می‌شود و سطح چسب بیش‌تر، شکل 12. انواع مته خزینه
وجود داشته باشد (شکل 12) انواع مته خزینه را نشان می‌دهد.
مطالب مرتبط
بخش پژوهش‌های دانش آموزی تبیان، تهیه: علیرضا سرمدی
تنظیم: یگانه داودی
مطالب مرتبط
بخش پژوهش‌های دانش آموزی تبیان، تهیه: علیرضا سرمدی
