مریخ، سیاره‌ای آب دار!

بر اساس بسیاری از مدل های ارائه شده درباره مریخ، آب یخ زده به جز مناطق قطبی سیاره نمی تواند به صورت پایدار وجود داشته باشد. اما بررسی های جدید نشان می دهد که در مناطق دیگری به جز از قطبین مریخ احتمال وجود آب آن هم به مقدار قابل توجه وجود دارد.

این یک موضوع واقعا شگفت انگیز است! وجود آب در مناطق مختلف مریخ علاوه بر افزایش امید برای میزبانی مناسب این سیاره از حیات، امید برای تامین سوخت و پشتیبانی طولانی مدت از حیات را بسیار افزایش خواهد داد. اگر این مناطق پیش بینی شده به خط استوای سیاره نیز نزدیک باشند امکان دست یابی به آن ها بسیار راحت تر از سایر مناطق می شود.

در طی 7 سال گذشته، بسیاری از مشاهدات فضاپیماها و مریخ نوردها شواهدی را مبنی بر وجود آب بر سطح و در اعماق مریخ گزارش داده اند.

داده های ماهواره ای جزیاتی از وجود منابع آب یخ زده در قطب های مریخ به زمین مخابره کرده اند و تصاویر گرفته شده نیز وجود یخ  در سطح و اعماق مریخ را توجیه می کنند. در همین راستا تیمی متشکل از دانشمندان موسسه علوم سیاره ای واقع در آریزونا به بررسی مجدد داده های ارسالی و ثبت شده پرداخته اند.

این تیم علمی با استفاده از داده های ثبت شده توسط طیف سنج های مخصوص به بررسی تخمین میزان آب و یخ موجود در مناطقی به جز قطبین مریخ پرداخته اند. مناطقی که در گذشته انتظار وجود آب در آن ها بسیار کمرنگ بوده است. این دستگاه های طیف سنجی به میزان هیدروژن حساس هستند و می توانند عمق حضور آن ها را در خاک مریخ محاسبه کنند. با استفاده از مدل هایی که ویژگی های سطحی مریخ را مشخص می کنند و دانستن رابطه وجود میزان هیدروژن در آب، می توان پراکندگی وجود آب یخ زده در سطح سیاره و عمق آن را به دست آورد. با استفاده از این تکنیک تیم دانشمندان نقشه منابع یخ زیرزمینی مریخ را منتشر کرده اند.

بررسی های جدید نشان می دهد که منابع بسیار عظیمی از یخ در اعماق مناطق غیرقطبی مریخ وجود دارد.  علی الخصوص در مناطقی که با رنگ قرمز و نارنجی مشخص شده است. این نقشه میزان درصد هیدروژن را در سطح سیاره مشخص می کند.

چهار منطقه در نقشه وجود دارند که به نظر می رسد مکان های مستعدی برای وجود یخ باشند: Promethei Terra در پایین و قسمت راست نقشه، Arabia Terra  در قسمت بالای مرکز نقشه، Arcadia Planitia در سمت چپ بالای نقشه و Elysium Planetia که در مرکز سمت راست و مرکز سمت چپ نقشه مشخص است. دانشمندان معتقدند رسوبات یخی در عمق یک متری این مناطق ممکن است وجود داشته باشد.

البته تیم تحقیقاتی به این نکته اشاره می کنند که ممکن است یافته های آن ها در اثر وجود مولکول های آب در سایر مواد شیمیایی معدنی نیز باشد. آن ها برای رفع این مشکل، نتایج خود را با سایر مدل های به دست آمده نیز تطابق می دهند تا کمترین خطا را داشته باشند. برای مثال در منطقه Elysium Planetia، ماموریت مدارگرد مارس اکسپرس سازمان فضایی اروپا شواهدی مبنی بر وجود اثرات یخبندان ثبت کرده است که با نقشه طراحی شده تیم تحقیقاتی مطابقت دارد و یا در منطقه Arcadia Planitia، اثراتی از یخ توسط طیف سنج های مختلف آشکار شده است.

وجود یا عدم وجود آب در سایر مناطق منظومه شمسی (به جز زمین) به دغدغه اصلی دانشمندان تبدیل شده است. رسیدن به منبعی غنی از آب در ورای جو زمین می تواند آینده نسل بشر را تغییر دهد و زندگی در دهه های آینده را به طور کامل تحت تاثیر خود قرار دهد. فقط کافیست زمانی را تصور کنید که بر روی بطری های آب معدنی نوشته شده است:

" پرشده از آب چشمه های مریخ !!"  

م.ح.اربابی فر

بخش دانش و زندگی تبیان

منبع:

universetoday