رادیو تئاتر نوای سحر آمیز

"نوای سحر آمیز" نمایش نامه ای از اریک امانوئل اشمیت، دستمایه ی اجرای رادیو تئاتری با همین عنوان به کارگردانی علی تاج میر و با بازی رضا عمرانی و خود کارگردان در روزهای برپایی جشنواره ی تئاتر فجر بود. خوانندگان کم و بیش با آثار اریک امانوئل اشمیت، آشنایی دارند از میان داستان ها ، سه گانه ی گل های معرفت در میان خوانندگان ایرانی جایگاه شناخته تری دارد اتفاقاً از داستان نخست این مجموعه فیلمی هم ساخته شده: مسیو ابراهیم و گل های قرآن با بازی عمر شریف. قلم ساده ی اشمیت و در عین حال پرداختن به وجوه فکری بشر امروز و نگاه بیشتر روان شناسانه اش به پدیده های بشری خواننده را به مطالعه ی آثارش هر چند که خود آگاه نباشد، ترغیب می کند.

"نوای سحر آمیز" تنها دو شخصیت دارد نویسنده ای مشهور و منزوی که به عالی ترین عنوان و جایزه ادبی (نوبل) نائل شده و گزارشگر روزنامه ای محلی که برای تهیه ی خبر و گفت و گو با نویسنده، وقت ملاقات گرفته است. با نگاه گذرا به تعداد شخصیت ها و پیش بینی کنش ها و واکنش هاکه البته این پیش بینی  درست نیست، شاید خیلی انگیزه در خواندن یا شنیدن اجرای رادیویی این نمایش نامه ایجاد نشود، ولی وقتی قصه پیش می رود، فضای معماگونه که لازمه ی هر اثر دراماتیک است تا آخر مخاطب را با خود همراه می کند.

در زمینه ی موفقیت اصل نمایش نامه که تنها با دو شخصیت سروکار دارد به نمونه ی مشابهی اگر نظر داشته باشیم بازرس هارولد پینتر را می توان مثال زد. از قضا ،از بازرس دو نمونه ی سینمایی هم وجود دارد. که در هر دوی آن ها که به فاصله ی نزدیک به 30سال ساخته شده مایکل کین ایفای نقش می کند.

با این دستمایه ی مناسب کارهر گروهی که قصد اجرای آن را داشته باشد،خواه اجرای صحنه ای و یا اجرای رادیویی سهل و ممتنع است. سهل چون با نمایش نامه ای سر و کار دارید که مضمون دراماتیکش خود مخاطب را جذب خواهد کرد در عین حال ممتنع که اگر، اشراف به متن در اجرا دیده نشود و یا هر گونه لغزش در مسیر اجرا صورت بگیرد همه از چشم اجرا کنندگان تلقی می شود و کسی به خود این اجازه را نمی دهد که به متن نمایش نامه ی اریک امانوئل اشمیت، نقدی وارد کند. اجرای رادیویی "نوای سحر آمیز" با استقبال خوبی همراه بود. علاوه بر علاقه مندان و هنر جویان تئاتر از چهره ها ی شناخته شده ی تئاتر هم در جمع حاضران افرادی دیده می شدند. رضایت مخاطبان در پایان اجرا، نشانه ی موفقیت نسبی اجرا بود. اجرای کسی مثل رضا عمرانی بی حرف، خوب خواهد بود. سابقه و کارنامه ی رضا عمرانی مؤید این مطلب است.

ولی به هر حال هر اجرایی داستان خودش را دارد: نکته قابل و جالب توجه حضور علی تاج میر به عنوان بازیگر و کارگردان در کنار رضا عمرانی است. با این که در آغاز کار باید توقع داشت که اعتماد به نفس بازیگری که نقش مقابل یک پیش کسوت کار بلد را بازی می کند باید کمی دچار تزلزل بشود با این حال از پس نقش به خوبی بر می آید. تمرین این نمایش نامه به استناد عکس های رادیو تئاتر، نشانه ی توجه هر دو بازیگر و کارگردان برای رسیدن به فضای واقعی نمایش نامه نویس است. کمی که قصه جلو می رود دیگر از ذهنیت شخصیت اجتماعی و شخصی بازیگران خارج می شوی و عمرانی را به عنوان همان نویسنده ی خود تبعید کرده در جزیره ای در شمال اسکاندیناوی تصور می کنی و تاج میر هم روزنامه نگاری است که هر چند در آغاز مواضع منفعل در حضور شخص مهمی دارد ولی پذیرش شخصیت های داستان برای مخاطب اتفاق می افتد. وقتی به پایان نمایش نزدیک می شویم هر دو بازیگر فارغ از پیشینه یشان در یک جایگاه قرار دارند. هر دو به یک میزان در ایجاد فضای درام برای مخاطب مؤثرند. از همه مهم تر بعد از اجرا، مخاطبی که نمایش نامه را نخوانده و فقط برایش اجرا شده، قصه را می داند و به لایه های روان شناختی آدم ها و وجوه مشترک فکری آن ها با خودش می اندیشد.

این که واکنش های مخاطب در کنش های اتفاقاتی که در زندگی هر کس رخ می دهد چه خواهد بود؟ آمادگی ذهنی و برخورد درست با شرایطی که همه ی آن ،الزاماً در اختیار تونیست. آدم هایی در زندگی ات ظهور می کنند که پیش تر به آن ها فکر نکرده ای.