کمردرد بارداری شایع است

کمردرد بارداری یکی از شایع‌ترین موارد شکایت زنان باردار است، اما متخصصان می‌گویند راه‌هایی وجود دارد که می‌توان با به کارگیری آنها، درد کمر را بهبود داد.

بارداری یکی از شیرین‌ترین دورانی است که مادر برای به آغوش کشیدن نوزادش، آن را با صبر و شکیبایی در طول 9 ماه سپری می‌کند، اما این دوران عوارض بسیاری از جمله سنگینی بدن، احساس تهوع، بی‌حوصلگی، خستگی، سردرد و کمردرد مادر را نیز به همراه دارد.

با رشد جنین، رحم به هزار برابر اندازه اولیه خود افزایش پیدا می‌کند که همین امر باعث می‌شود تا سایز و تعادل بدن به هم بخورد و کمردرد بروز کند، ولی با قدری حوصله و رعایت توصیه‌هایی که از سوی پزشک متخصص می‌شود، می‌توان این شرایط را آسان‌تر کرد.

علل کمردرد بارداری

- بزرگ شدن رحم که باعث انتقال مرکز ثقل بدن به جلو می‌شود.

- کشش عضلات پشت و ضعف عضلات پشت و شل بودن عضلات شکم

- چاقی و اضافه وزن مادر

- هورمون‌های حاملگی شامل «ریلاکسین» و «پروژسترون» که برای شل شدن عضلات، مفاصل لگن و تسهیل زایمان مفید هستند باعث درد در ناحیه لگن می‌شوند.

- در برخی از زنان باردار به علت کاهش حرکت بدن و سفتی مفاصل، دردها تشدید می‌شود.

- استرس که همواره به دنبال نقاط ضعیف بدن می‌گردد تا این اعضا‌ را تحت‌الشعاع قرار دهد. در بارداری نیز به علت بروز تغییرات محسوس در لگن، زنان باردار با استرس و در نتیجه، کمردرد‌های فزاینده‌ای روبه‌رومی‌شوند.

- در پایان بارداری، فشار جنین روی اعصاب نخاعی سبب درد کمر می‌شود.

راه های کاهش کمردرد بارداری

1- سعی کنید با توصیه و مشورت پزشک خود ورزش کنید، چرا که ورزش کردن، بخش تحتانی کمر و شکم را تقویت کرده و برای رفع دردهای کمری و مفاصل نیز مفید است.

خیلی از خانم های باردار از شنا لذت می برند و پزشکان نیز خیلی به انجام این ورزش در دوران بارداری توصیه می کنند. پیاده روی یا ورزش های مخصوص قبل از وضع حمل یا یوگا نیز برای شما مفید است.

یک حرکت تمرینی دیگر هم هست که خیلی به رفع کمردرد کمک می کند: روی کف دست ها و زانوها خم شوید. شکمتان را به داخل کشیده و تیره پشتتان را به سمت بالا قوس دهید. چند ثانیه این حالت را نگه دارید و بعد آزاد کنید. سه تا پنج مرتبه یک حرکت را تکرار کنید و کم کم تعداد تکرارها را به 10 برسانید.

2- برای برداشتن چیزی از روی زمین از کمر خم نشوید، بلکه ابتدا بنشینید و سپس آن را بردارید. هنگام بلند کردن اجسام سنگین از دیگران کمک بخواهید. از حرکات ناگهانی دست و دراز کردن بیش از اندازه آن بالای سر خودداری کنید.

3- کفش‌های راحت و مناسب بپوشید و از پوشیدن کفش‌های پاشنه‌دار خودداری کنید. پوشیدن کفش‌های ‌پاشنه‌کوتاه با انحنای مناسب توصیه می شود. شلوارتان هم باید شلوار مخصوص حاملگی با خطر کمر پایین باشد.

4- تا جایی که می‌توانید استراحت کنید و پاهای خود را بالا نگه دارید. روی کمرتان نخوابید. به پهلو بخوابید، در حالی که یک یا هر دو زانو را خم کرده باشید و یک بالش بین زانوهایتان و یک بالش دیگر هم زیر شکمتان قرار دهید.

5- سعی کنید از کمربندهای مخصوص نگهدارنده کمر استفاده کنید. تحقیقات نشان می‌دهند بستن کمربند مخصوص بارداری در قسمت پایینی شکم و همچنین استراحت کردن تا حد زیادی در کاهش کمردرد‌های بارداری موثر است.

6- روی صندلی‌هایی که از پشت کمر خوب محافظت می‌کنند، بنشینید و لم ندهید و در صورت لم دادن، بالش کوچکی در قسمت پایینی کمر خود بگذارید.

7- بهتر است در مناطق دردناک از ماساژ، کمپرس سرد (به علت کاهش التهاب در مفاصل متورم و دردناک) و گرم (خوابیدن در وان آب گرم که احساس آرامش و شل شدن در بدن را می‌دهد) استفاده کرد. کمپرس گرم مثل حمام داغ، حوله داغ و بطری آب داغ، و کمپرس سرد مثل گذاشتن یک بسته یخ روی کمر.

8- می‌توان برای تسکین دردها (به هنگام بارداری) از قرص استامینوفن با دستور پزشک استفاده کرد. استفاده از قرص‌هایی مثل ایبوپروفن و دیکلوفناک در بارداری ممنوع است و بهتر است به جای مصرف مسکن‌ها، زنان باردار با صاف ایستادن و صحیح نگه داشتن شانه‌ها، فشار را از روی کمر بردارند.

9- برای جلوگیری یا کاهش درد کمر، زنان باردار باید نحوه صحیح ایستادن و نشستن را بدانند. با پیش رفتن بارداری و بزرگتر شدن رحم، به طور طبیعی شانه هایتان را بیشتر به سمت عقب می دهید تا کمی از وزن رحم که شما را به سمت جلو می کشد را برطرف کنید. همین عمل منجر به فشار آوردن روی کمر خواهد شد. به همین دلیل لازم است که در مورد طرز ایستادن و نشستن خود با پزشکتان مشورت کنید تا بهترین حالت را به شما معرفی کند.

10- سالم ترین حالت قرارگیری بدن که قبل از بارداری می دانستید برای ماه های اول بارداری که هنوز رحم بالاتر از نافتان نرفته است خوب است. شانه ها را به عقب داده، باسن را به سمت پایین فشار دهید و صاف صاف بایستید.

11- وقتی می نشینید، پاهایتان را کمی بالاتر قرار دهید و به هیچ عنوان چهارزانو ننشینید. در نشستن های طولانی مدت، هر از گاهی وضعیت نشستن‌تان را تغییر دهید. بهتر است مواقعی که نیاز به ایستادن طولانی دارید، یک پا را در سطحی بلندتر مثل پله یا چهارپایه قرار دهید.

اگر به کارگیری روش های بالا باعث کاهش درد کمر شما نشد، حتما با پزشک خود در این باره صحبت کنید.

پیشگری از کمردرد بارداری

کنترل وزن و پرداختن به یک ورزش آهسته و پیوسته، معاینه و مشورت با پزشک قبل از بارداری، می‌تواند از کمردردهای فرساینده در طول بارداری پیشگیری کند.

همچنین تغذیه مناسب و مصرف مواد غذایی حاوی کلسیم و فسفر می‌تواند به استحکام استخوان‌ها و مفاصل کمک کند.

چه مادرانی بیشتر به کمردرد مبتلا می‌شوند؟

طبق بررسی‌های صورت گرفته، افرادی که در بارداری‌های قبلی دچار کمردرد بوده‌اند یا به نوعی مبتلا به بیماری در مفاصل یا کمرشان هستند، بیش از سایرین مستعد ابتلا به کمردرد بارداری هستند.

زنان باردار کم‌تحرکی که قابلیت انعطاف مفاصل آنها کمتر و عضلات ناحیه پشت و شکم آنها ضعیف است مستعد کمردرد هستند.

مادران چاق و مادران دارای جنین دوقلو نیز مستعد ابتلا به کمردرد بارداری هستند.

کمردردهای خطرناک

درد کمر اگر سخت و غیرقابل تحمل و همراه با علائم دیگر باشد، می تواند نشانه یک مشکل جدی تر باشد. به همین دلیل نباید به هیچ عنوان دردهای کمر را نادیده بگیرید.

کمردرد‌های ناگهانی و شدید می‌توانند مربوط به آرتروز، پوکی استخوان و حتی زایمان زودرس باشند، ولی در صورتی که کمردرد همراه با تب و لرز باشد می‌تواند نشان دهنده عفونت کلیه‌ها باشد.

گاهی کمردردهای شدید به علت انحراف مهره‌های کمری یا لگن است و معمولا در بارداری با علامتی همراه می‌شوند.

دردی که همراه با انتشار به پشت ران یا باسن باشد، می‌تواند ناشی از تشدید فشار روی عصب سیاتیک باشد که با راه رفتن، از پله بالا رفتن، برخاستن از حالت نشسته به ایستاده، چرخیدن در تخت یا بلند کردن اجسام شروع می‌شود و در مواردی که فشار روی عصب سیاتیک زیاد باشد، همراه با بی‌حسی کشاله ران و اندام تناسلی خواهد بود که در مواقعی موجب عدم کنترل ادرار، و مدفوع و بی‌اختیاری دفع ادرار می‌شود.

فرآوری: نیره ولدخانی

بخش سلامت تبیان

جام جم - دکتر فرشته معاون ، پزشک متخصص زنان، زایمان و نازایی

سایت پزشکان ایران

مطالب مرتبط:

مطالبی کامل و متنوع درباه بارداری