رونمایی از شش داروی حیاتی

این 6 دارو و ماده اولیه دارویی که با کمک فناوریهای پیشرفته تولید شده اند، شامل داروی "سالمترول" (Salmeterole) با کاربرد در درمان آسم، داروی "ریلوزول" (Riluzole) با کاربرد در درمان  ALS(نوعی بیماری سیستم عصبی) ، داروی "لتروزول" (Letrozol) که با مهار آروما تاز برای درمان سرطان پستان کاربرد دارد و داروی "زولدرونیک اسید" (Zoledronic acid) با کاربرد در پیشگیری از استئوپروز و پوکی استخوان، بوتولینوم (Botulinum a toxine ) برای مشکلات پوستی و زیبایی و فاکتور هفت Antihemophilic Factor VII  برای درمان بیماری هموفیلی هستند.

تولید این داروها به دست متخصصان داخلی در حالی صورت می‌گیرد كه هم از جهت فناوری بالای آنها و نیز از لحاظ كاهش قیمت‌ نسبت به نمونه خارجی، در عین اثربخشی بالاتر، بسیار حائز اهمیت هستند و صرفه‌جویی 68 میلیون دلاری سالانه را برای كشور به همراه دارند.

جزئیات داروهای تولید شده در ایران

سالمترول (Salmeterole)

داروی سالمترول به شکل تنفسی مصرف می شود و بسته به میزان بیماری در دوزهای مختلف استنشاق می شود. این دارو به عنوان گشاد کننده‌ راه‌های هوایی و داروی ضد آسم کاربرد دارد.

ریلوزول (Riluzole)

داروی ریلوزول به شکل قرص مصرف می شود و برای درمان بیماری( Amyotrotro fische Lateraal Sclerose) ALS یا آمیوتروفیک لاترال اسکلروز که نوعی بیماری سیستم عصبی است، کاربرد دارد.

این بیماری مربوط به نورون‌های حرکتی است و تخریب پیشرونده و غیرقابل ترمیم در دستگاه عصبی مرکزی (مغز و نخاع) و دستگاه عصبی محیطی را موجب می شود. این بیماری منجر به از دست رفتن تدریجی عملکرد عضلات (به ویژه عضلات مخطط) می شود و با تضعیف ماهیچه‌ها فرد به تدریج به فلج عمومی مبتلا می‌شود.

علائم این بیماری ضعیف شدن ماهیچه ها و همچنین خستگی مفرط است. این بیماری می تواند از دست یا پا و یا ماهیچه هائی که برای حرف زدن و بلعیدن به کار می روند، شروع شود. مثلا بیمار متوجه می شود که مرتب پایش پیچ می خورد؛ غذا و نوشیدنی به گلویش می پرد؛ یا مثلا در بستن دکمه های لباس یا باز و بسته کردن شیر آب مشکل دارد. ای.ال.اس یک بیماری " پروگراسیو" است. بدین معنی که بیماری به طور مرتب پیشرفت کرده و جسم عقب تر می رود. دلیل قطعی ای.ال.اس مشخص نیست.

ای. ال.اس مسری نمی باشد. این بیماری معمولا همراه با درد نیست و به هوشیاری بیمار آسیب نمی رساند. قوای پنج گانه : چشائی، بینائی، بویائی، شنوائی و پساوایی ( لامسه) و همینطور سیستم گوارشی، جذب و دفع غذا، روده ها و مثانه از دسترس بیماری بدور هستند. به تدریج ماهیچه های بیشتری - به استثنای ماهیچه های قلب - در بدن بیمار آسیب می بینند. سرعت پیشرفت بیماری بسته به اشخاص متفاوت است. اما متوسط طول عمر این بیماران بین سه تا پنج سال پیش بینی می شود. افرادی هم هستند که بیش از ده سال با این بیماری زندگی کرده اند. نمونه ویژه (ولی ممکن) پروفسور استفان هاوکینگ دانشمند و استاد فیزیک انگلیسی است که از 22 سالگی دچار بیماری ای.ال.اس شده و اکنون علیرغم داشتن این بیماری به زندگی پربارش ادامه داده است.

تنها داروئی که کمی پروسه بیماری را به تاخیر می اندازد و اغلب پزشکان برای بیماران ای.ال.اس تجویز می کنند، قرص ریلوزول می باشد. این دارو تا حدودی (بطور متوسط سه ماه در کل) سرعت بیماری را کاهش می دهد.درحال حاضر این دارو در کشورمان رونمایی شده است.

لتروزول (Letrozole)

ماده اولیه دارویی لتروزول برای تولید این دارو مورد نیاز است. داروی لتروزول تبدیل آندروژن‌ها به استروژن را از طریق مهار سیستم آنزیمی آروماتاز مهار می کند. کاهش استروژن‌ها منجر به کاهش توده توموری و تاخیر در پیشرفت رشد تومور در سرطان سینه در زنان می شود. این دارو هورمونی بوده و در پیشگیری از گسترش تومورها نقش دارد.

درواقع لتروزول یک مهارکننده غیراستروییدی آنزیم آروماتاز( مهارکننده سنتز استروژن ) می باشد .استروژن ها در تحریک یا ادامه رشد برخی از انواع سرطان سینه مؤثر هستند. بسیاری از صاحب نظران اعتقاد دارند که در درمان سرطان سینه، روشی مناسب است که بتواند یا میزان تولید استروژن را کم کند ( برداشتن تخمدان، هیپوفیز و ... ) یا اثر آن را کاهش دهد ( داروهای ضد استروژن ). این عمل منجر به کاهش توده تومور و تأخیر رشد آن در برخی از زنان می گردد.

در خانم های یائسه، استروژن ها عمدتا" توسط عمل آنزیم آروماتاز ( Aromatase ) تولید می شوند. این آنزیم، آندروژن های غده فوق کلیوی ( آندروستن دیون وتستوسترون ) را به استرون واسترادیول تبدیل می کند وباعث مهار بیوسنتز استروژن در بافت های محیطی و در بافت سرطانی می گردد.

زولدرونیک اسید (Zoledronic acid)

ماده اولیه دارویی زولدرونیک اسید به صورت تزریقی بوده و مکانیسم اثر آن به صورت مهار فعالیت استئوکلاست‌ها در استخوان ها و غضروف ها است. همچنین این دارو فعالیت استئوکلاستیک آزاد سازی کلسیم در استخوان ها و غضروف ها را مهار می کند. این دارو از خانواده بیس فسفونات ها بوده و در درمان پوکی استخوان، سرطان های پستان، پروستات و هیپرکلسمیا مورد استفاده قرار می گیرد. زولدرونیک اسیداز جمله داروهایی است که به استحکام نسج استخوان کمک می‌کند.

این دارو برای درمان پوکی استخوان فقط یک بار در سال باید تزریق شود و تزریق آن نیز 15 دقیقه بیشتر طول نمی‌کشد. داروهایی که تاکنون برای پوکی استخوان تجویز می‌شده به صورت قرص بوده و هر روز باید مصرف شود و تحقیقات نشان داده که بیماران پوکی استخوان به طور منظم داروهای خود را مصرف نمی‌کنند؛ عوارض جانبی این داروها، از جمله تورم لوله مری که بلع را دشوار می‌کند، باعث می‌شود بیمار پس از 6 ماه مصرف آن را رها کند.

نیمی‌از زنان بالای 50 سال دچار شکستگی استخوان می‌شوند که دلیل اصلی آن پوكی استخوان یا «استئوپروز» است. سن بالا، رفتارهای ماشینی، فعالیت بدنی كم و سابقه ژنتیكی از جمله علل ایجاد پوكی استخوان هستند.پزشكان می‌گویند با توجه به این كه از 30 سالگی به بعد بافت استخوانی تحلیل می‌رود احتمال بروز پوكی استخوان نیز در سنین میانسالی و كهنسالی افزایش می‌یابد كه برخی از عوامل از جمله یائسگی در زنان به دلیل كاهش سطح استروژن منجر به تسریع این عامل قبل از زمان مذكور است.با این‌حال با تغذیه مناسب، یعنی غذاهایی كه حاوی ویتامین D و كلسیم باشد و نیز فعالیت بدنی مناسب می‌توان دانسیته استخوان را افزایش داد.

توكسین بوتولینوم (Botulinum a toxine )

داروی توکسین بوتولینوم دارای مصارف دارویی مختلفی است و به صورت فرآورده دارویی تزریقی به صورت پودر لیوفیلیز تولید شده است. این دارو برای درمان بیماری های پوستی و همچنین مصارف زیبایی کاربرد دارد. این فرآورده دارویی یک فرآورده بیوتکنولوژی به شمار می رود.

آنچه در میان مردم به  " بوتاکس " معروف است عبارتست از همین توکسین بوتولینوم که تزریق آن برای رفع اسپاسم های عضلانی ، معالجه سردردهایی مانند میگرن، تعریق بیش از حد زیر بغل وکف دست ، و نیز  برطرف کردن چین و چروک های صورت صورت می گیرد. مشهورترین ، قدیمی ترین و موثرترین نوع این توکسین ( نوع A ) Botulinum toxin type A

می باشد.

Antihemophilic Factor VII

فاکتور هفت یک فاکتور مربوط به انعقاد خون و ضد خونریزی است که به شکل تزریقی ارائه می شود. این دارو در درمان خونریزی هموفیلی A و B موثر است.هموفیلی یا خون تراوی نوعی بیماری ارثی است كه در آن خون در محل بریده شده بند نمی‌آید و جز در موارد استثنایی این بیماری فقط در افراد مذكر دیده می‌شود. عارضه خونریزی در هموفیلی می‌تواند بسته به‌شدت اختلال ژنتیك درجات مختلفی نیز داشته باشد. هموفیلی A و B اختلالات انعقادی وابسته به كروموزوم جنسی هستند كه به‌ترتیب بر اثر جهش‌هایی در ژن‌های F8C و F9 ایجاد می‌شوند. هموفیلی نوعی اختلال در تمام نژادها و بدون ترجیح نژادی است. میزان شیوع هموفیلی A از هموفیلی B بیشتر است.