شوق پرواز تا بی کران، تا بی نهایت

سال ها پیش، کتابی چاپ شد،از خاطرات خانواده، دوستان و همرزمان شهید عباس بابایی تحت عنوان: پرواز تا بی نهایت. با این که کتاب برحسب وفاداری به واقعیت، پایبند مانده بود و رعایت اصول دراماتیک در شکل گیری اش چندان دغدغه ی پدیدآورنده ها نبود با این حال در قالب کتابی که قرار بود شرح زندگانی قهرمانی از جنگ را روایت کند موفق نشان داد. باز هم تأکید می کنم که روند روایت در این کتاب مبتنی بر خاطراتی بود که الزاماً ترتیت وقوع حوادث منطبق برگذشت زمانی زندگی شهید بابایی نباشد و فقط به واقعیت آنچه از زندگی ایشان در دست است استوار بماند. به بهانه ی پخش سریال شوق پرواز از شبکه یک تلویزیون برنامه ی این شب ها که اتفاقاًَ بعد از سریال های هفتگی شبکه ی یک پخش می شود چند برنامه اش را به بررسی شخصیت انسانی شهید بابایی اختصاص داد. دو نفر از خلبان های همرزم شهید بابایی و البته بعد از سه قسمت که با حضور همرزمان گذشت، به عنوان بررسی تحلیلی و روان شناختی شخصیت شهید بابایی از دکتر سیدمحسن فاطمی روان شناس در برنامه استفاده شد. علاوه بر این در برنامه ای از شبکه ی دوی تلویزیون برنامه ای پخش شد، که صرفاً گفت و گو محور بود، با حضور همسر مکرّم شهید بابایی، سرکار خانم حکمت. انرژی این برنامه که فقط گفت و گوی مجری با ایشان بود از تمام قسمت های قبل سریال بیش تر بود. این انرژی و عشق سرشار را فقط نزد همسر بزرگوار شهید همت در برنامه ی روایت فتح دیده بودم. با ادای احترام به تمام خانواده ی معظم شهدا، این علاوه بر شخصیت ویژه ی آن ها به ایجاد فضای مناسب مصاحبه در یک فیلم مستند از نظر فضای دراماتیک بر می گردد. سریال شوق پرواز بر اساس آنچه گفته ی سازندگانش است سعی بر وفاداری به اصل اتفاقات زندگی شهید بابایی دارد. این قول، زمانی مطرح شد که بسیاری از منتقدین به صحنه های مربوط به زمان حال اشکال داشتند دست کم نیمی از داستان در زمان حال اتفاق می افتد. دختر محققی که در مورد زندگی شهید تحقیق می کند به جهت حادثه ای به کما می رود و پسری که علاقه مند به او بوده و قصد ازدواج با هم را داشته اند فقط به خاطر دنبال کردن تحقیقات دختر، پی گیر زندگی شهید می شود و با این که پایه های اعتقادی مشخصی ندارد کم کم در مسیر مطالعه ی زندگی شهید بابایی و توأمان بخشی از تاریخ مقاومت و پایداری مردم ایران، دچار تحول می شود. در پاسخ این اشکال، سازندگان به جهت وفاداری به اصل وقایع زندگی شهید بابایی برای ایجاد فرم مناسب دراماتیک ناگزیر از پر و بال دادن داستان در فضا و زمان حال جامعه بوده اند. در توجیه کمبود صحنه های اکشن از زندگی یک خلبان جنگ هم این چنین عنوان می شود که بخش انسانی و معنوی زندگی شهید بابایی مدّنظر بوده است. که در همین جواب هم نقض غرضی دیده می شود. اگر این پیش فرض را صحیح بدانیم باید بپذیریم که پس دست کم در صحنه هایی که حداقل لحظه های جنگ را نشان می دهد از کیفیت مناسب سینمایی باید بهره می بردند. مگر چندبار قرار است در مورد زندگی قهرمان بزرگی مثل شهید بابایی فیلم ساخت.وقتی این توفیق دست می دهد، باید ان را مغتنم شمرد.

پیش فرضی که سازندگان در مورد وفا داری به واقعیت عنوان می کنند دچار ابهام وتردید است.  در آخرین قسمتی که از سریال پخش شد دوست و همرزم شهید بابایی، سرگرد سعید خجسته (با بازی شهرام حقیقت دوست) در پرواز مشترکی که با شهید بابایی دارند دچار سانحه می شود و به شهادت می رسد، در حالی  که به گفته ی خود سازندگان اصلاً چنین شخصی وجود خارجی ندارد.

زندگی پر از فراز و نشیب و البته سربلند عباس بابایی چه نیازی به چنین نمونه سازی هایی دارد؟ در ابتدا از کتاب پرواز تا بی نهایت یا بیان خاطرات همرزمان شهید بابایی در برنامه ی این شب ها سخن به میان آمد. امیرسرتیپ خلبان چیت ساز آنچنان خاطرات خوبی نقل می کرد که علاوه بر روحیه ی معنوی شهید بابایی و شجاعت مثال زدنی اش، نشانه های نبوغ علمی شهید بابایی هم می تواند محل بحث و بررسی باشد. ومی شد لحظات تصمیم گیری های مهم تاکتیک های ابداعی شهید بابایی را بیشتر نشان داد.

با این همه لحظه ی اصابت هواپیمای سعید خجسته در فیلم با تمام کاستی هایی که در ایجاد جنگ در ویژوال افکت فیلم داشت ، از نظر تأثیر دراماتیک موفق بود. شاید همزاد پنداری تماشاچی با سعید خجسته، همسری که کشورش را رها کرده، به تازگی باردار شده،  وهمراه خانواده ی شهید بابایی در هیجان و تدارک دادن این خبر به سرگرد سعید خجسته هستند و دلبستگی که خود عباس بابایی با سعید دارد در این هجوم حزن و شکستگی در تماشاچی نقش داشته باشد. ای کاش این قسمت از داستان شوق پرواز  تمرکز کارگردان برای ساختن تصویر مناسب در مورد شخصیتی صورت می گرفت که وجود خارجی می  داشت که از میان دوستان و همرزمان شهید بابایی از این نمونه کم نبوده اند. وجود قهرمان وطن، وجود همیشه زنده ی قهرمان عباس بابایی آنقدر بزرگ هست که دوباره و از نو درباره اش فیلم دیگری بسازیم.این سر زمین فرزندان بزرگی داشته و خواهد داشت اما عباس بابایی چیز دیگری است