چگونه در زندگی خودمان در خدمت امام زمان(عج) باشیم؟
بهترین كاری كه در زمان غیبت می توانیم انجام دهیم، انتظار فرج است. برای این منظور باید با وظیفه منتظران واقعی آشنایی داشته باشیم.
وظیفه منتظران
خوب است بدانیم كه امام زمان(عج) شدیداً به شیعیان خود عشق مىورزد؛ بلكه علاقه آن حضرت به شیعیان و دوستانشان خیلى بیشتر از علاقهاى است كه ما نسبت به آن حضرت داریم. ایشان همواره براى شیعیان خود دعا مىكنند. از آن حضرت نقل شده است: «اِنّا غَیْرُ مُهَمِلینَ لِمُراعاتِكُمْ وَلاناسینَ لِذِكْرِكُمْ» ؛ بحارالانوار: ج 53، ص 174. ما هرگز در رعایت احوال شما كوتاهى نمىكنیم و شما را از یاد نمىبریم».
آنچه بر ما بایسته است، جلب رضایت آن بزرگوار است. پیوستگى با او، یعنى، مطیع او بودن. آنچه در روایات زیاد سفارش شده، انتظار فرج است. ما باید ارتباط معنوى خود را با امام زمان(عج) با عمل به دستورات آن حضرت و انتظار فرج به معناى واقعى ثابت و مستدام نگه داریم. از اینرو بسیار به جا است كه خصوصیات منتظر واقعى حضرت مهدى(عج) را بدانیم و سپس آن را در خود عملى كنیم.
رسول خدا صلى الله علیه وآله فرمود: «اَفْضَلُ العِبادَةِ اِنْتِظارُ الفَرَجِ»؛ فرائد السمطین، ج 2، ص 334، چاپ جدید. برترین عبادات، انتظار ظهور و فرج است.
وظیفه منتظر امام زمانعلیه السلام این است كه مانند یك منتظر واقعى زندگى كند. وقتى انسان حقیقتا منتظر كسى باشد، تمام رفتار و سكناتش نشان از منتظر بودن او دارد. به عنوان مثال اگر منتظر میهمان باشد، حتما خانه را تمیز و مرتب و وسایل پذیرایى را آماده مىنماید و با لباس مرتب و چهرهاى شاداب در انتظار مىماند. چنین كسى مىتواند ادعا كند كه منتظر میهمان است. اما كسى كه نه خانه را مرتب كرده و نه وسایل پذیرایى را آماده نموده و نه لباس مرتب و تمیزى پوشیده و نه اصلاً به فكر میهمان است؛ اگر ادعا كند كه در انتظار میهمان بوده، همه او را ریشخند خواهند كرد و بر گزافهگویى او خواهند خندید!
لاف عشق و گله از یار زهى لاف دروغ
عشق بازان چنین مستحق هجرانندبنابراین، انتظار قبل از آنكه از ادعاى انسان فهمیده شود، از رفتار و كردار او فهمیده مىشود. نمىتوان هر كسى را كه ادعاى دوستى و ولایت امام زمان را دارد، در شمار دوستان و منتظران او قلمداد نمود! آرى «مشك آن است كه خود ببوید نه آنكه عطاربگوید».با چنین توضیحى، روشن است كه منتظر واقعى امام زمان(عج) باید رفتارش به گونهاى باشد كه هر لحظه منتظر ظهور امام زمانعلیه السلام باشد، یعنى، در هر لحظه كه این خبر را به او بدهند، خوشحال شود و آماده یارى آن حضرت باشد و با مال و جان خویش جهاد كند و خود را در راه آن حضرت فدا نماید. منتظر واقعى، اهل گناه و دلبستگى به دنیا نیست؛ چرا كه چنین كسى نمىتواند از وابستگىها، دلبستگىها و آلودگىها دست بردارد و آماده به خدمت در جهت اهداف مقدس امام زمانعلیه السلام باشد.
با توجه به نكات ذكر شده مىتوان بعضى از وظایف منتظران امام زمانعلیه السلام را چنین ذكر كرد:
1. معرفت:
اولین شرط انتظار معرفت است؛ تا انسان میهمان خود را نشناسد و از خصوصیات خوب او مطلع نباشد، منتظر او نخواهد شد. تنها هنگامى انسان در انتظار كسى مىنشیند كه او را خوب بشناسد، اما اگر انسان كسى را نشناسد و بداند كه آن شخص خواهد آمد، برایش اهمیتى نخواهد داشت و منتظر او نخواهد ماند. در مورد انتظار امام زمان(عج) هم چنین است. كسانى كه آن حضرت را نمىشناسند (مانند كفار و یا اهل ادیان دیگر)، هرگز انتظار او را نمىكشند؛ اما كسانى كه او را مىشناسند و ارزش و مقام او را مىدانند، منتظر او مىمانند.
كسانى كه امام زمان را نمىشناسند - اگر چه به ظاهر مسلمان باشند - چنانچه در این حال بمیرند در حال جاهلیت از دنیا رفتهاند؛ چنانكه پیامبر اكرمصلى الله علیه و آلهفرمود: «مَنْ ماتَ وَ لَمْ یَعْرِفْ اِمامَ زَمانِهِ ماتَ میتَةَ الْجاهِلِیَّةِ» ؛ بحارالانوار: ج 32، ص 331. «هر كس بمیرد و امام زمانش را نشناسد به مردن جاهلیت از دنیا رفته است».
بنابراین اولین شرط انتظار، ایجاد معرفت در مورد امام زمان(عج) است و طبیعى است كه هر مقدار معرفت انسان نسبت به آن حضرت بیشتر باشد، ارزش او را بیشتر درك كرده و به عظمت او بیش از پیش پى خواهد برد و بیشتر تشنه وجود آن حضرت خواهد شد. در حالى كه افراد جاهل و ناآگاه به ارزش آن حضرت، هرگز احساس تشنگى و عطش نسبت به وجود مقدس ایشان نخواهند داشت و بدین جهت از زمره منتظران بیرون هستند!
وصل خورشید به شب پره اعمى نرسد
كه در این آینه صاحبنظران حیرانندشناخت امام زمانعلیه السلام دو گونه است:
1. شناخت تاریخى وجود آن حضرت؛ مانند اینكه او امام دوازدهم است و تاریخ ولادتش در چه سالى است و مانند آن.
2. شناخت مقام نورانیت آن حضرت؛ كه این شناخت كار هر كسى نیست و ظرفیت و لیاقت زیادى مىخواهد. در حقیقت، اصحاب خاص امام زمانعلیه السلام كسانىاند كه آن حضرت را به مقام نورانیت شناختهاند.
براى آگاهى از مقام عظیم امامت خواندن زیارت جامعه كبیره و تأمل در معانى عمیق آن توصیه مىشود.
همچنین خواندن كتب معتبرى كه در مورد امام زمانعلیه السلام نوشته شده است مىتواند انسان را تا حدى به مقام و عظمت آن حضرت آشنا سازد.
2. محبت به امام زمان علیه السلام
وظیفه دیگرى كه منتظران آن حضرت دارند این است كه باید دوستى و محبت امام عصر(عج) را در خود ایجاد كنند و آن را افزایش دهند. بدیهى است تا انسان از میهمان خویش خوشش نیاید و نسبت به او محبت نداشته باشد - هر چند هم كه او رابشناسد - نمىتواند واقعاً منتظر آمدن او باشد؛ اگر انسان از میهمان خود بدش بیاید، چگونه مىتواند منتظر قدم او باشد و خود را براى پذیرایى از او آماده كند. پس تا محبت به امام زمان(عج) در وجود كسى شكل نگرفته و شعلهور نشده باشد، او نمىتواند به وظایف منتظران واقعى عمل نماید. محبت به امام زمان(عج) وظیفهاى است كه پیامبر اكرمصلى الله علیه وآله نیز به دستور خدا از ما خواسته است؛ آنجا كه در قرآن كریم مىفرماید: «قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبى»؛ سوره شورى: آیه 23.
3. ایجاد سنخیت با امام زمانعلیه السلام
منتظران واقعى وضعیت روحى و فكرى و عملى خود را به گونهاى سامان مىدهند كه سنخیت كاملى با امام زمانعلیه السلام داشته باشند. آیا مىتوان منتظر قدوم كسى بود؛ ولى با او مشابهت و سنخیت نداشت؟ آیا مىتوان محبت كسى را داشت، اما با او هیچ سنخیت و مشابهتى نداشت؟ ایجاد سنخیت با امام زمان از طریق تقویت ایمان و تقوا و فضایل اخلاقى و درجات معنوى حاصل مىشود. تنها در این صورت است كه مىتوان ادعاى محبت به آن حضرت را داشت. در صورتى كه انسان رفتارش مطابق میل امام زمان(عج) باشد، شعله محبت او در دلش زبانه خواهد كشید و عشق آن حضرت او را به فریاد خواهد آورد و دورىاش را بر او سخت و ناگوار خواهد ساخت.
طبیعى است كه هر چقدر سنخیت با ولى عصر(عج) بیشتر باشد، محبت آن حضرت به انسان بیشتر خواهد شد و محبت انسان نیز به آن حضرت افزونتر خواهد گشت. پس منتظر واقعى باید سعى كند تمام وظایف دینى و احكام الهى را انجام دهد.
4. ارتباط با منتظران دیگر
منتظر امام زمان(عج) مىداند كه برنامه آن حضرت یك برنامه جهانى است و باید یاوران زیادى داشته باشد تا حركتش پیروز شود. بنابراین به فكر گسترش یاران و منتظران آن حضرت بوده و با ارتباط با آنها، به تقویت روحیات ایمانى خود و دیگران خواهد پرداخت تا بر اساس دستور قرآنى «تَعاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَ التَّقْوى» {A؛ V}سوره مائده{V به كمك مؤمنان منتظر، خود را آماده ظهور حضرت نماید.
5. دعا براى تسریع در ظهور امام زمانعلیه السلام
منتظر واقعى هر لحظه انتظار محبوب را مىكشد و از خدا مىخواهد كه هر چه زودتر او را برساند. بنابراین دعاى فراوان براى فرج آن حضرت از وظایف همیشگى منتظران حضرتش مىباشد. دعا براى تسریع در فرج امام زمان(عج)، به وسیله آن حضرت نیز توصیه شده است.
6. دادن صدقه
براى سلامتى آن عزیز و یا هدیه نمودن ثوابهایى به حضرت مهدى(عج)، كه خود، موجب قبولى هر چه بیشتر اعمال است.
7. امیدوارى
بر قیام و انقلاب آن یوسف زهرا علیها السلام و امید دادن به دیگران.
8. ایجاد آمادگى دائم رزمى براى ظهور حضرت
چنانكه در روایت آمده است:«لیعدن احدكم لخروج القائم و لو سهما» ؛ بحارالانوار، ج 52، ص 366، ح 146. هر یك از شما براى قیام قائم(عج) باید آماده گردد هر چند با تهیه یك تیر باشد.
از این رو شركت در بسیج یكى از وظایف منتظران است.
9. محزون بودن به علت محروم بودن از زیارت آن وجود مبارك؛ «عزیز على ان ارى الخلق و لاترى و لا اسمع لك حسیسا و لا نجوى...» ؛ دعاى ندبه. بر من گران است كه خلق را ببینم و تو دیده نشوى و سخن آشكار و پنهان تو را نشنوم.
انتظار فرج یعنى:
الف. معرفت امام معصوم و عادل و پیشواىفضیلت؛
ب. ایمان به امامت و قیادت رهبرى الهى و عدالت پیشه؛
ج. عشق به عدالت وارزشهاى انسانى؛
ه. امید به آیندهاى روشن و نوید بخش؛
ك. تلاش براى برقرارى حكومتى عدل پیشه و عدل گستر؛
ح. رعایت موازین و قوانین دینى و اخلاقى؛
خ. داشتن روحیه تعهد و مسؤولیتپذیرى.
این انتظار فرج است كه بهترین اعمال و بهترین عبادت است و چنین منتظرى، مقامى عالى دارد و هر گاه در زمان غیبت از دنیا برود، به منزله كسانى است كه پس از ظهور حضرت حجت(عج) زنده و تحت فرمان او در راه خدا جهاد مىكنند. بحارالانوار: ج52 ص 125؛ رهتوشه راهیان نور، دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم چاپ اول تیرماه 1374 ص190-193 با تصرف.یادآورى مهم:
درست است كه وظیفه ما تلاش براى ملاقات با امام زمان(عج) نیست و حتى بنا بر نظر بعضى از بزرگان، تحقق این مسأله خیلى بعید و نادر است و اگر هم ممكن باشد، براى امثال مقدس اردبیلى و علامه حلّى قابل تصور است؛ نه انسان هاى عادى هر چند مؤمن و خوب. ولی بحث ملاقات، نباید با بحث ارتباط اشتباه شود؛ زیرا وظیفه ما ایجاد ارتباط با امام عصر(عج) است. منتظر امام زمان(عج) وقتى موفق به زیارت آن حضرت نمىشود، از طریق خواندن دعاى ندبه، زیارت آل یاسین، دعاى عهد، نماز امام زمان و نیز از طریق رفتن به مسجد جمكران، ارتباط خود را با آن حضرت حفظ مىنماید و براى گره گشایى مادى و معنوى از ایشان به عنوان واسطه فیض الهى درخواست مىكند و خود را در محضر ایشان مىبیند.
بخش تاریخ و سیره معصومین تبیان
منبع:
پرسمان دانشجویی