لعن یا نفرین؟ از کدامیک نهی شده‌ایم؟
لعن و نفرین با یکدیگر فرقی ندارند و از نظر حکم گاهی لعن و نفرین حرام و گاهی جائز و گاهی حتی مستحب می‌باشد و موارد آن نیز در روایات و آیات مشخص گردیده است .
آنچه در قرآن و روایات و زبان عرب استعمال می‌شود واژه‌ی لعن است که به معنای دوری از رحمت خدا است و این درست نقطه مقابل رحمت و صلوات است. و نفرین در واقع معنای فارسی لعنت است یعنی وقتی کسی را در زبان فارسی نفرین می‌کنند گاه می‌گویند «نفرین بر او» «از رحمت خدا دور باد» و گاه می‌گویند مُرده باد ـ مرگ بر او ـ خدا او را ذلیل کند یا فقیر کند و امثال آن... البته در زبان عرب هم همین طور است مثل «تبّت یدا ابی لهب و تب؛ بریده باد دو دست ابو لهب».
پس لعن و نفرین با یکدیگر فرقی ندارند و از نظر حکم گاهی لعن و نفرین حرام و گاهی جائز و گاهی حتی مستحب می‌باشد و موارد آن نیز در روایات و آیات مشخص گردیده است
پس مسأله نفرین علاوه بر روایات در آیات قرآنی نیز مطرح شده است:
« أَلاَ لَعْنَةُ اللّهِ عَلَى الظَّالِمِینَ ؛ همانا لعنت خدا بر ستمگران باد»، (هود، آیه 18).
« فَبِمَا نَقْضِهِم مِّیثَاقَهُمْ لَعنَّاهُمْ وَجَعَلْنَا قُلُوبَهُمْ قَاسِیَةً ؛ پس به [سزای] پیمان‌شکستنشان لعنتشان کردیم و دلهایشان را سخت گردانیدیم»، (مائده، آیه 13).
« إِنَّ اللَّهَ لَعَنَ الْكَافِرِینَ وَأَعَدَّ لَهُمْ سَعِیرًا ؛ خدا کافران را لعنت کرده و برای آنهاآتش فروزانی آماده کرده است»، (احزاب، آیه 64).
« إِنَّ الَّذِینَ یُؤْذُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فِی الدُّنْیَا وَالْآخِرَةِ وَأَعَدَّ لَهُمْ عَذَابًا مُّهِینًا ؛ بی‌گمان، کسانی که خدا و پیامبر او را آزار می‌رسانند خدا آنان را در دنیا و آخرت لعنت کرده و برایشان عذابی خفت‌آور آماده ساخته است»، (احزاب، آیه 57).
هم‌چنین در آیات دیگر قرآن خداوند کسانی را که تهمت ناروا به زنان پاکدامن می‌زنند [نور، آیه 23]، قوم عاد را که حتی خداوند مرگ برای آنان خواسته است[هود، آیه 60]، فرعونیان را [هود، آیه 99 - قصص، آیه 42 ] برخی از قوم یهود را [نساء، آیه 46]، منافقان را [توبه، آیه 68] و مشرکان را [فتح، آیه 6] و... لعن کرده و آن‌ها را نفرین نموده است.
روایات گوناگونی نیز از حضرت رسول(صلی الله علیه وآله) وارد شده است که با لحن‌های گوناگون، افرادی را لعن فرموده و آن‌ها را با این واژه نفرین کرده است. از جمله خورنده ربا، موکل و شاهدین و کاتبین ربا [میزان‌الحکمه، مرکز النشر مکتب الاعلام الاسلامی، قم، چاپ اول، 1363 ش، ج 8، ص 508، ح 17962]، کسی که میان مادر و فرزندش جدایی بیندازد [همان، ح 17963 ]مردی را که لباس زن بپوشد [همان، ص 509، ح 17965] و... اتفاقا این سه روایت که در اینجا مطرح شد از طریق اهل سنت نقل شده و در کتب روایی اهل سنت آمده است. بنابراین ما مسلمانان اعم از شیعه و سنی معتقدیم که بر طبق آیات قرآن و سیره رسول خدا(صلی الله علیه وآله)، نفرین در فرهنگ اسلامی وجود دارد.
اما آنچه که مهم است این نکته می‌باشد که ملاحظه کنیم مدار و محک این نفرین کجاست؟
با توجه به آیات قرآن و روایت نقل شده از رسول خدا(صلی الله علیه وآله) برخی از افراد که مرتکب گناه بسیار بزرگ شده و با کردار ناپسند خود جامعه و نظام و کیان اسلامی را چه از لحاظ اخلاقی چه از حیث اجتماعی، سیاسی و اقتصادی به خطر انداخته و نسبت به پیامبر خدا(صلی الله علیه وآله) و رسالت او بی‌ادبی و دشمنی می‌کنند، مستحق نفرین می‌باشند. بنابراین در امور مهم و خطیر و کلان هیچ ایرادی ندارد که مرتکب آن نفرین و لعن شود.
اما در امور غیر مهم و جزئی که لطمه‌ای به مسائل اخلاقی، اجتماعی و سیاسی جامعه اسلامی نمی‌زند و هم‌چنین نسبت به برخی افراد همچون مؤمنان و دوستان، نفرین نهی و منع شده است، از این رو در برخی روایات که نفرین مذمت شده است با توجه به سیاق آن‌ها و روایات دیگری که نفرین را امری حسن و جایز تلقی کرده است، مقصود نفرین به افراد خاص و مرتکبان خطاهای بزرگ و اجتماعی می‌باشد.
بخش قرآن تبیان
منبع :
سایت عرفان
