اهمیت مسواک زدن در اسلام

مسواک زدن علاوه بر اینکه به سلامت جسم و زیبایی و تمیزی کمک می کند خوشایند پرودگار متعال نیز هست .پیشوایان دین مبین ما خود بر این امر مداومت داشتند و پیروان خود را نیز به آن سفارش کرده اند .

رسول اکرم (صلى‏الله علیه و آله و سلم) فرمود: یک نماز که قبلش مسواک کرده باشى بهتر از هفتاد و پنج نماز است که قبل از آن مسواک نکرده باشى‏ .

ازامام صادق (علیه السلام): هنگامى که شب براى عبادت برخاستى مسواک کن زیرا فرشته‏اى مى‏آید و در هنگام عبادت دهانش را بر دهان تو مى‏نهد و هیچ حرفى از دهان تو خارج نمى‏شود مگر اینکه آن را به آسمان مى‏برد، پس بهتر است که نفست و گفتارت خوشبو باشد.

در کتاب مصباح الشریعه از امام صادق (علیه السلام) روایت شده که رسول خدا (صلى‏الله علیه و آله و سلم) فرمود: مسواک موجب پاکى دهان و جلب رضایت پروردگار است.

یکى از سنت‏هاى مؤکد رسول اکرم (صلى‏الله علیه و آله و سلم) که آن حضرت آن را ترک نمى‏کرد، مسواک کردن است.

و چنانچه کسى در این مورد بیندیشد در مى‏یابد که فواید ظاهرى و باطنى آن بسیار و غیر قابل شمارش است.

با این همه یک انسان بصیر توجه دارد که مسواک کردن امرى ظاهرى و در راستاى اصلاح جسم است و هم چنانکه مسواک مى‏کند و آلودگى‏هاى دندانش را بدین وسیله مى‏زداید آلودگى‏هایى را که در اثر گناهان در قلبش پدید آمده، به وسیله تضرع و خشوع و شب‏زنده‏دارى و طلب مغفرت در شبانگاهان زایل مى‏کند و ظاهر و باطن را از کدورت مخالفت و ارتکاب محرمات پاک مى‏کند.

زیرا پیامبر اکرم (صلى‏الله علیه و آله و سلم) مسواک را به عنوان یک مثال براى بیدار دلان مطرح نموده و آن مثال این است که خداى تعالى دندان‏ها را به عنوان وسیله و آلت جویدن و سبب اشتهاء به غذا و یار معده در هضم غذا در دهان قرار داده و آنها را از ماده‏اى صاف و شفاف خلق کرده که با جویدن غذا آلوده مى‏شوند و بوى دهان تغییر مى‏یابد و باعث فساد مى‏شود.

وقتی شخصی به وسیله مسواک چرک ها و کدری ها را از دندانش می زداید و شفافیتش را حاصل می کند قلب انسان را نیز پاک و صاف آفریده و غذایش را فکر و یاد و ترس از خود و بزرگداشت خودش مقرر کرده است و هنگامى که قلب با غفلت از یاد او کدر و مشوب مى‏شود، باید آن را با سنگ توجه صیقل داده با آب انابه شستشو کرد تا حالت اولیه و شفافیت سابقش را باز یابد.

قرآن مجید مى‏فرماید: «ان الله یحب التوابین و یحب المتطهرین‏ »

و پیامبر اکرم (صلى‏الله علیه و آله و سلم) در ظاهر دستور به مسواک کردن دندان‏ها فرموده و در واقع معنى مشابهش را که همان شستشوى باطن است منظور داشته، اما کسى که کاروان فکرش در منزلگاه عبرت توقف کرده باشد و بتواند این معانى و امثال را در اصل و فرع استخراج کند خداوند چشمه‏هایى از حکمت به رویش مى‏گشاید، و آنچه که بیشتر است از فضل خدا است، و خدا اجر نیکوکاران را ضایع نمى‏کند. (مصباح الشریعه، ص 123).

مسواک کردن در اسلام از مستحباتی است که خیلی مورد تأکید واقع شده و روایات زیادی در ثواب و فوائد آن وارد شده و حتی در حدیثی از رسول خدا(صلی الله علیه و آله) نقل شده که اگر مسواک کردن برای امت من شاق و مشکل نبود آن را واجب می کردم و مخصوصا قبل از وضو و نماز خیلی تأکید شده و یک رکعت نمازی که با مسواک زدن خوانده شود چند برابر نمازی که بدون مسواک زدن باشد ثواب دارد.

اکنون توجه شما را به چند حدیث در مورد آثار و برکات مسواک زدن جلب می نمایم :

َ قَالَ الصَّادِقُ ع فِی السِّوَاک اثْنَتَا عَشْرَةَ خَصْلَةً هُوَ مِنَ السُّنَّةِ وَ مَطْهَرَةٌ لِلْفَمِ وَ مَجْلَاةٌ لِلْبَصَرِ وَ یرْضِی الرَّحْمَنَ وَ یبَیضُ الْأَسْنَانَ وَ یذْهَبُ بِالْحَفْرِ وَ یشُدُّ اللِّثَةَ وَ یشَهِّی الطَّعَامَ وَ یذْهَبُ بِالْبَلْغَمِ وَ یزِیدُ فِی الْحِفْظِ وَ یضَاعِفُ الْحَسَنَاتِ وَ تَفْرَحُ بِهِ الْمَلَائِکة ؛

حضرت صادق –علیه السلام- می فرماید : مسواک زدن 12 ویژگی دارد : سنت پیامبر است و پاک کننده دهان و زیاد کننده دید چشم و موجب خشنودی پروردگار و سفید کننده دهان و بر طرف کننده زردی و فساد دندان و محکم کننده لثه و زیاد کننده اشتهای به غذا و از بین برنده بلغم و تقویت کننده حافظه و چند برابر کننده حسنه ها و موجب شادی فرشتگان است . (من‏لایحضره‏الفقیه 1 55 باب السواک)

فرآوری : محمدی

بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان

منابع : کتاب اخلاق علامه شبّر (ره)

سایت پرسمان