نام‌های محبوب در میان ایرانیان
بررسی نام نوزادان متولد شده در سال‌های اخیر نشان می‌دهد که نام‌های فاطمه و زهرا در میان دختران و نام‌های ابوالفضل، امیرحسین و امیر علی، علی، محمد، مهدی و حسین در میان پسران پر طرفدارترین نام‌ها بوده‌اند و در این میان نام‌های دیگری هر ساله در رتبه های پایین‌تر قرار می‌گیرند.
عوامل مختلفی بر فراوانی نام‌ها موثر است که در این میان می‌توان به تفاوت‌های فرهنگی و تأثیرات رسانه ای و اعتقادات دینی و مذهبی در جایگاه نام‌ها در رتبه بندی نام‌های ثبت احوال اشاره کرد.
نام هر فردی به باور دانشمندان رابطه مستقیم با شخصیت او دارد و بر اساس باورهای دینی نیز یکی از حقوق فرزندان بر والدین انتخاب نام شایسته است. در این میان آگاهی درباره نام‌های محبوب و بررسی تطبیقی تعدد نام‌ها بر اساس سال و همچنین استان، نشانه های جالبی را مشخص می‌کند.
باورهای مذهبی و انتخاب نام
آمارها نشان می‌دهد که فراوانی نام‌های ائمه اطهار در استان‌هایی با باورهای سنتی و مذهبی عمیق، بیشتر است. در این میان نام حضرت ابوالفضل در میان استان‌های آذربایجان شرقی و غربی و اردبیل است.
زمان تولد نوزاد و نام او
از دیگر مؤلفه های موثر بر انتخاب نام نوزادان زمان تولد آن‌ها است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که نوزادانی که در ماه محرم به دنیا آمده‌اند بیش از نوزادان متولد سایر ماه های سال به نام امام حسین (ع)، حضرت ابوالفضل (ع) و القاب ایشان و دیگر حاضران واقعه عاشورا مزین شده‌اند. همچنین نوزادانی که تولد آن‌ها همزمان با تولد پیامبر اکرم (ص) و ائمه معصومین (ع) است، بیشتر از سایرین به نام آن بزرگواران نامیده شده‌اند.
پرطرفدارترین نام‌های پسران در سال‌های اخیر
آمارهای سازمان ثبت احوال نشان می‌دهد که در سال 89، 5 نام برتر پسران در رتبه بندی فراوانی نام‌های این سازمان به ترتیب؛ امیرعلی، ابوالفضل، امیرحسین، علی، محمد، در سال 88 به ترتیب؛ ابوالفضل، امیرحسین، امیرعلی، علی، امیر محمد، در سال 87؛ ابوالفضل، امیرحسین، امیرمحمد، علی، مهدی، در سال 86؛ ابوالفضل، امیرحسین، مهدی، علی، امیرمحمد و در سال 85؛ ابوالفضل، امیرحسین، مهدی، علی، محمد، امیرمحمد بود. مقایسه پنج رتبه برتر در رتبه بندی فراوانی نام‌ها در پنج ساله اخیر نشان می‌دهد که تغییر چندانی در نام‌های برگزیده در سال‌های اخیر رخ نداده و علی و محمد و حسین و نام‌های ترکیبی از این نام‌ها، در کنار ابوالفضل همواره یکه تاز نام‌های پسران ایرانی بوده است.
پرتعداد ترین نام‌ها در میان ایرانیان نام‌ها و القاب معصومین (ع) است
بر اساس آمار سازمان ثبت احوال کشور بیش از دو میلیون ایرانی به نام حسین (ع)، بیش از 7 میلیون به نام و القاب حضرت علی (ع)، بیش از 6 میلیون ایرانی ملقب به نام و القاب حضرت محمد (ص)، بیش از چهار میلیون نفر به نام و القاب امام رضا (ع)، یك میلیون و ششصد هزار نفر به نام مهدی (ع)،500 هزار نفر به نام ابوالفضل (ع)، بیش از 600 هزار نفر به نام عباس (ع) و 285 هزار نفر به نام سجاد و زین‌العابدین (ع) مزین هستند.
نوزادانی که در ماه محرم به دنیا آمده‌اند بیش از نوزادان متولد سایر ماه های سال به نام امام حسین (ع)، حضرت ابوالفضل (ع) و القاب ایشان و دیگر حاضران واقعه عاشورا مزین شده‌اند
علاوه بر این در میان دختران و بانوان ایرانی نیز چهار میلیون و 400 هزار نفر به نام فاطمه (س)، بیش از سه میلیون نفر به نام زهرا (س)، بیش از یک میلیون ایرانی به نام معصومه (س)، 900 هزار نفر به نام زینب ملقب هستند.
تأثیر رسانه بر فراوانی نام‌ها
بررسی جداول فراوانی نام نشان می‌دهد که رسانه تأثیر بسیار عمیقی بر انتخاب نام‌هایی خاص برای نوزادان ایرانی داشته است. آمار فراوانی نام نرگس در سال 85 که همزمان با پخش سریال تلویزیونی نرگس از تلویزیون بود نشان می‌دهد که رتبه نام نرگس با صعودی مشهود به رتبه ششم رسید. علاوه بر آن نام ریحانه پس از پخش سریال ریحانه از تلویزیون در سال 84 از رتبه 15 جدول به رتبه هفتم صعود کرد.
هستی و ستایش و صعود از پله های جدول رتبه بندی نام‌ها
پخش سریال میوه ممنوعه در ماه رمضان سال 86 که شخصیت نقش اول این آن دختری به نام هستی بود، باعث شد نام هستی از رتبه دوازدهم، ناگاه در سال 87 به رتبه چهارم برسد و پس از نام‌های فاطمه، زهرا و زینب قرار گیرد. جالب اینجا است که نام هستی در سال‌های پس از آن نیز با تغییراتی یک دو پله ای در این رتبه بندی همواره در صدر قرار داشت و این نام به یکتاز محبوب‌ترین نام‌ها در میان دختران ایرانی تبدیل شد. از سوی دیگر پس از پخش سریال ستایش در سال 89 و ادامه آن در سال 90، نام ستایش با صعود در جدول نام‌ها به رتبه سوم رسید و پس از نام‌های فاطمه و زهرا سومین نام منتخب ایرانی‌ها شد.
در هر حال کنار هم قرار دادن فهرست‌های نام‌های متولدین هر سال نشان می‌دهد که به رغم تهاجمات فرهنگی و نقش رسانه‌ها در زندگی مردم باز هم نام و القاب ائمه معصومین (ع) با تفاوت‌هایی فاحش پرطرفدارترین نام‌های در میان خانواده های ایرانی هستند که این موضوع نشانگر نقش عمیق باور های مذهبی و دینی در میان مردم کشور است.
کیانا نیکفام بخش اجتماعی تبیان
