خلیج فارس در قرآن

قدمت خلیج فارس ، تاریخچه ای همزمان با تاریخ جهان دارد ، به طوری که هیچ زمانی را در تاریخ نمی‌توان یافت که این آبراه دریایی با عناوینی همچون «خلیج فارس» یا «خلیج پارس» در نقشه‌ها و تاریخ‌ها نیامده باشد، بنابراین استناد تاریخی فراوانی از سال‌ها قبل از اسلام و مسیحیت می‌توان بر این نام یافت اما در دوران اسلامی نیز مستندات فراوانی بر این دریای پارس یافت می‌شود، میزان این مستندات به میزانی است که بسیاری از مفسران قرآن از نام بردن این دریا در کلام الهی قرآن سخن گفته‌اند.  

خلیج فارس و اولین مفسران قرآن

در آیه 60 سوره کهف از دو دریا نام برده شده است که محل دیدار حضرت موسی(علیه السلام) با حضرت خضر(علیه السلام) است و از آن به«مجمع البحرین» تعبیر شده است ، در این آیه می‌خوانیم «به خاطر بیاور هنگامی را که موسی به جوان همراه خود گفت: دست از جست‌وجو برنمی‌دارم تا به محل تلاقی دو دریا برسم، هرچند مدت طولانی به راه خود ادامه دهم» بسیاری از مفسران این دو دریا دو دریای«روم و فارس» می شمارند، این ویژگی به میزانی ا ست که حتی منابع اهل سنت از ابن عباس – از اولین مفسران جهان اسلام و از معتبرترین مفسران در میان شیعه و اهل سنت – نقل می‌کنند که «این دو دریا، دریای فارس و دریای روم است». سند این بیان از ابن عباس را می‌توان در کتاب«تنویر المقباس من تفسیر ابن عباس» منتشر شده توسط انتشارات دارالفکر بیروت، ص249 یافت ، در تفاسیر قرن اول هجری که از آن از خلیج فارس سخن به میان آمده است می‌توان به کتاب تفسیر الامام مجاهد بن جبر، نوشته مجاهد بن جبر مخزومی، از انتشارات دارالفکر الاسلامی در سال 1368 هجری اشاره کرد.

بر همین اساس می‌توان در تمامی تفاسیر شیعه و سنی در طول یک هزار و 400 سال تفسیر نگاری در تاریخ اسلام، نامی از خلیج فارس یافت علاوه بر آیه 60 سوره کهف ، در میان آیات قرآن می‌توان آیه دیگر در مورد خلیج فارس یافت در سوره نمل آیه 61 آمده است : «اَمَّنْ جَعَلَ الْاَرْضَ قَرَارًا وَ جَعَلَ خلال‌ها اَنْهَارًا وَ جَعَلَ لَهَا رَوَاسِیَ وَ جَعَلَ بَیْنَ الْبَحْرَیْنِ حَاجِزًا ءَاِلهٌ مَعَ اللهِ بَلْ اَکْثَرُهُمْ لَا یَعْلَمُونَ . آیا کسی که زمین را مستقر و آرام قرار داد و میان آن نهرهایی را روان ساخت و برای آن کوه های ثابت و پا بر جا ایجاد کرد و میان دو دریا مانعی را قرار داد تا با هم مخلوط نشود، با این حال آیا معبودی با خداوند است، نه بلکه بیشتر آنها نمی‌دانند و جاهلند.»

در برخی از تفاسیر، مانند تفیسر سورآبادی تالیف شده در قرن پنجم هجری، تفسیر بیضاوی، تفسیر البحر المحیط فی التفسیر، تفسیرمنهج الصادقین همچنین دیگر تفاسیر بیان شده است که «در تفسیر "وَ جَعَلَ بَیْنَ الْبَحْرَیْنِ حاجِزاً" گفته‌اند حاجزا جزیرة العرب است که میان دریای پارس و دریای روم قرار دارد» روشن است که منظوراز دریای پارس در این تفاسیر دریای فارس و خلیج فارس است که در اسناد مختلف تاریخی به آن اشاره شده است.

بخش قرآن تبیان

منبع: روزنامه تهران امروز