آشنایی با فناوری تله مدیسین(1)

(telemedicine ) تله مدیسین در واقع به معنای "پزشکی از راه دور " است و این کلمه در دهه 1970 میلادی توسط فردی به نام Thomas bird معرفی شده است . تعاریف بسیاری از این کلمه مطرح است. طبق تعریف ITU ، تله مدیسین عبارتست از  عمل مراقبت پزشکی با استفاده از ارتباطات صوتی تصویری.در ابتدا پزشکان سعی نمودند تا صداهای قلبی و ریوی را جهت بررسی توسط تلفن به سایر متخصصین انتقال دهند. این مفهوم شامل طیفی از مشاوره تا مراحل تخصصی تر مثل انجام جراحی از راه دور است.

در این روش امکان کنترل و مدیریت بحرانهای ایجاد شده در زمینه بهداشت، درمان و سلامت نیز فراهم می‌شود. زمانی که به وسیله اینترنت، آزمایش‌ها و تشخیص‌های پزشکی درباره یک بیمار ی را در اختیار پزشکی دیگر در آن سوی جهان قرار می‌دهید و با وی مشورت می‌کنید، درحقیقت از تله مدیسین استفاده کرده‌اید یا زمانی که یک پزشک معالج از طریق ارسال یک ایمیل ساده در مورد وضعیت بیماری یکی از بیمارانش با یکی از پزشکان متبحر در قاره‌ای دیگر مشورت می‌کند در واقع بخشی از این سیستم را بکار برده‌است.

برقراری ارتباط پزشک و بیمار، معاینه از راه دور به کمک ارسال تصاویر رادیولوژی، ارسال سیگنال‌های حیاتی و گزارشهای متنی و صوتی شرح حال بیمار از یک سو و ارایه دستورات به صورت متن یا صوت و یا در مواردی خاص همچون جراحی از راه دور بصورت فرامین مکانیکی توسط پزشک، چرخه یک عملیات پزشکی از راه دور را تشکیل می‌دهد. فناوری تله مدیسین مهارتی است که از ابزارهای چند رسانه‌ای بهره می‌گیرد و با استفاده از تعداد زیادی فناوری‌های روز شامل تصویر زنده، صدای زنده، داده‌ها و تصاویر پزشکی، سیستم‌های ارتباطی، متن‌ها، عکس‌ها و پارامترهای حیاتی مرتبط با پزشکی، می‌توان خدمات پزشکی را از فاصله دور به مکانی دیگر ارایه داد.

فناوری تله مدیسین مشتمل بر نگهداری، مراقبت، تشخیص، مشاوره و معالجه بوده ضمن اینکه در این مرحله توجه به انتقال داده های پزشکی و مسائل آموزشی نیز وجود دارد،در نگاهی جامع تر و کامل تر می توان گفت  بطور عمومی تله مدیسین به کاربرد فناوری های پزشکی و ارتباطی جهت تبادل هر گونه اطلاعات، اعم از داده ، صدا یا ارتباطات تصویری بین پزشک و بیمار یا پزشک و متخصصان بهداشت و درمان در موقعیت های مجزای جغرافیایی و به منظور ایجاد امکان تبادل جهت مقاصد پزشکی ، بهداشتی درمانی ، تحقیقاتی و آموزشی تحصیلی اطلاق می شود.

در فرآیندهای تله مدیسین چه چیزهایی منتقل می‌شود؟

* جمع‌آوری داده‌ها و انتقال اطلاعات پزشكی

* تصاویر پزشكی ذخیره شده

* صدا و تصویر زنده

بعضی از اطلاعات بالینی كه توسط سامانه تله مدیسین منتقل می‌شود شامل:

* صدای قلب، ریه، شكم و...

* انتقال زنده اطلاعات نوار قلب (ECG)

* انتقال تست‌های تنفسی (PFT)

* تصویر رادیولوژی و ام.آر.آی

* تصویر دهان و دندان

* تصویر گوش

* تصویر بیماری‌های پوستی

* انتقال اطلاعات فشارخون

* انتقال علائم حیاتی

فرایندهای تله مدیسین به طرق زیر منتقل می‌شوند:

* شبكه‌های رایانه‌ای

* اینترنت و اینترانت

* خطوط تلفنی

* ماهواره‌ها

* و هر روشی كه ارتباط بین رایانه‌ها را برقرار كند

 سرویس های تله مدیسین به 3 گروه اطلاعات داده ای ، صوتی و تصویری تقسیم می شوند:

الف:  اطلاعات و سرویس های صوتی : این دسته از از سرویس ها بر مبنای اطلاع رسانی به وسیله خطوط تلفن مهیا می شود. کم هزینه ترین نوع سرویس اطلاع رسانی پزشکی به وسیله تلفن است که در ایران هم تحت عنوان پزشک در منزل مورد استفاده قرار می گیرد. این سرویس به 2 گونه تقسیم بندی می شود:

گروه اول به صورت برون خط (off line) : به طور مثال صدای قلب بیمار برای پزشک ارسال و توسط دستگاه ضبط می شود ، تا مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد و گاهی هم خروجی به صورت منحنی کشیده شده و نتیجه به بیمار اعلام می شود.

گروه دوم به صورت بر خط (on line) : به طور مثال صدای بیمار از طریق خط تلفن مستقیم به پزشک می رسد و پزشک همان جا روی آن تصمیم گیری کرده و اعلام نتیجه می کند.

ب: اطلاعات و سرویس های تصویری: از جمله این سرویس ها می توان به کنفرانس ویدئویی و انتقال تصاویر و دورآ پرتو نگاری اشاره کرد. این سرویس ها هزینه بر هستند ولی کاربرد فراوانی دارند.گاهی اوقات با دستگاه های اسکنر این اطلاعات به پزشک معالج می رسد و گاهی هم بوسیله پرتونگاری دیجیتالی این اتفاق رخ می دهد که بطور مستقیم تصاویر به صورت دیجیتالی تبدیل شده و انتقال می یابد . این روش امروزه در مراکز پرتونگاری رایج است.

ج: اطلاعات و سرویس های داده ای: این نوع از اطلاعات به 3 گروه تقسیم می شوند:

1. دسترسی on-line به پایگاه های اطلاعاتی که باعث می شود پزشکان و کاربران دیگر به راحتی از آخرین وضعیت بیمار مطلع شده و سریع تجویز کرده و بلافاصله بازخورد دهند.

2. اینترنت است که برای به روز رسانی اطلاعات پزشکی به کار می رود و باعث می شود پزشکان از آخرین اخبار جهان پزشکی مطلع شده و یا حتی بوسیله اینترنت از گوشه ای به گوشه دیگر اطلاعات را رد و بدل کرده و مراقبت های پزشکی انجام دهند .

3. دورآسنجی است که به مفهوم مطالعه و نمایش عملکردهای فیزیولوژیک انسان یا حیوان از مراکز دور یا سیار است . اولین تجربه دورآسنجی توسط NASA انجام شده است که از وضعیت فیزیولوژیک فضانوردان خود مطلع بود .

اهداف تله مدیسین

• بهبود مراقبت از بیمار

• بهبود دسترسی و مراقبت پزشکی برای نواحی روستایی و محروم

• دسترسی بهتر به پزشکان جهت مشاوره

• در دسترس قرار دادن امکانات برای پزشکان جهت هدایت معاینات خودکار

• کاهش هزینه‌های مراقبت‌های پزشکی

• ایجاد خدمات مراقبت پزشکی (در سطح جغرافیایی و جمعیتی وسیع)

• کاهش نقل و انتقال بیماران به مراکز درمانی

• ایجاد فضای مراقبت مدیریت شده در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی

    ادامه دارد...

منبع: dietiran- euc- Wikipedia- emory-tbzmed