بررسی تحریم از جنبه های مختلف

بررسی آثار مثبت و منفی تحریم ها باعث می شود حس خودباوری و خود کفایی در بین هر یک از عوامل تاثیرگذار بر پیشرفت ایران اسلامی تقویت شود و همچنین خباثت و زور گویی آمریکا و متحدانش که دشمنان قسم خورده ایران اسلامی هستند روز به روز آشکارتر گردد و موج نفرت از این ابر قدرت های پوشالی در جسم و جان آحاد افراد جامعه نهادینه شود.  حرکات زورگویانه برخی کشور‎ها در برخورد با ایران، بی‎فایده است و باعث نمی‌شود که کشورمان از موضع اصلی خود عقب‌نشینی کند.

تحریم همه جانبه و نتایج پیش رو

با تحریم بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و خرید نفت ایران توسط آمریکا، انگلستان و دیگر متحدان اروپایی، موضوع تحریم علیه ایران وارد مرحله جدیدی شده است. می توان گفت شوک نفتی اولین پیامد نگران کننده تحریم بانک مرکزی برای تحریم کنندگان است و به عبارتی وابستگی کشورهای صنعتی به نفت می تواند موجب تضعیف عملکرد اقتصادی خود این کشورها شود. البته نباید فراموش کرد که میزان عرضه کالا‎ها در دنیا، سال‎هاست که از تقاضا فزونی یافته و تقریبا تمام کشور‎ها به‎دنبال بازار هستند. در دنیای امروز، هیچ‎وقت خریدار مستأصل نیست؛ بلکه این فروشنده است که به ‎دنبال خریدار می‎گردد.

در حقیقت گسترش ممنوعیت‌های پیش روی نهادها و مؤسسات مالی طرف حساب با بانک مرکزی ایران، می‌ تواند منجر به بروز آسیب‌های جدی بر اقتصاد آمریکا و متحدانش شود، لذا نمی‌توان اعمال این تحریم را تنها بر ضد ایران دانست، اعمال این تحریم می‌تواند بر ضد بسیاری از کشورهای جهان باشد که در امر تولید خود نیازمند نفت خام می‌ باشند. ذکر یک نکته در این بین خالی از لطف نیست، آن هم موضوع پیامدهای منفی اعمال این تحریم، بر اقتصاد جهانی است، به طوری که کشورهایی نظیر کره جنوبی به صراحت اعلام کرده اند که به دلیل آنکه نمی‌ خواهند در تأمین نفت خود دچار مشکل شوند، با اعمال این تحریم موافقت نخواهند کرد.

اقتصاد ایران جهش اقتصادی بزرگی با تکیه بر فعالیت های غیر نفتی داشته است و این می تواند از جمله آثار مثبت تحریم به حساب آید و موجب خودکفایی اقتصادی شود؛ می توان گفت در زمینه اقتصاد می بایست دغدغه اصلی، بومی سازی این علم باشد تا بتوان زیان های ناشی از مسائل زورگویانه دنیای کنونی – که منجر به اضمحلال خود این نظام شده است- را به حداقل کاهش داد و با تبدیل تهدیدها به فرصت ها ، روند خودکفایی را سرعت بخشید.

پیشنهاد می شود برای مقابل با آثار منفی تحریم، راهکارهای زیر در دستور کار دولت و بانک مرکزی قرار گیرد:

*انعقاد پیمان‌های تجاری دوجانبه با شرکای تجاری و توسعه ریال با واحد پول طرف تجاری در اتاق تسویه بانک‌های مرکزی دوکشور

*مبادله تجاری با کشورهای آسیایی بر مبنای ریال

*دریافت طلا یا دیگر فلزات گران بهای به ازای مانده مثبت تراز تجاری

بنابراین با اتخاذ راهبرد حذف ارز واسط از مبادلات تجاری می‌ توان به مقاوم شدن اقتصاد کشور نسبت به چنین حملات خصمانه ای کمک نمود.

باید گفت از آنجائی‌که دولت طی یک سال اخیر و در پی اجرای طرح هرفمندی یارانه‌ها، از سیاست‌های تعدیلی مانند کاهش ارزش پول ملی استفاده می‌کند می‌بایست این نکته را بداند که با اعمال این تحریم، از اثرات مثبت این سیاست بر تجارت خارجی کشور کاسته خواهد شد و بهتر است به جای اجرای این قبیل سیاست‌های کوتاه مدت، از سیاست‌های بلندمدت نظیر دادن تسهیلات به تولید کنندگان عمده صنعتی کشور و دادن یارانه‌های صادراتی به آن‌ها استفاده کند تا از این طریق بتواند از آسیب‌های احتمالی وارده بر اقتصاد کشورمان بکاهد. همچنین بانک مرکزی نیز می‌ بایست با کنترل نرخ ارز در سطح تعادلی خود از تحت تأثیر قرار گرفتن ارزش پول ملی کشورمان در جریان تغییراتی که در سطح مبادلات ارزی کشور صورت خواهد پذیرفت، جلوگیری نماید.

تحریم دیگری که بر علیه ایران انجام شد، تحریم بنزین بود، در پی تحریم واردات بنزین در واقع اقتصاد ایران می تواند بدون وجود این 40 درصد بنزین وارداتی نیز به حیات خود ادامه دهد، هرچند این ادامه حیات در کوتاه مدت دشواری‌های فراوانی را به همراه خواهد داشت. با این حال در بلند مدت به ویژه به دلیل طرز فکر ما ایرانیان، تحریم بنزین می‌تواند فواید مختلفی داشته باشد؛ انگیزه حرکت به سوی ساخت پالایشگاه‌ها در داخل کشور بیشتر می شود، یعنی عرضه را بیشتر خواهیم کرد. در سوی دیگر با اعمال سیاست هایی می توان تقاضا را کاهش داد.

آثار تحریم،‌ در مورد صنعت طراحی و ساخت تجهیزات صنعتی به مدت زمان تحریم و میزان اطمینان از پایداری آن ارتباط دارد، به‌گونه‌ای که اگر زمان تحریم کوتاه باشد یعنی عمر آن از عمر سرمایه‌گذاری در جهت توسعه تا رسیدن به بهره‌برداری کمتر باشد، قطعا اثرات آن منفی است. زیرا به محض رفع تحریم‌، شرایط جدیدی بر اقتصاد کشور حاکم می‌شود که تمایل به تامین تجهیزات از کشورهای خارجی به‌دلیل تامین منابع مالی اجرای پروژه‌ها افزایش یافته و روند توسعه را متوقف می‌سازد‌، اگر چه منافع ماندگار حاصل از سرمایه‌گذاری‌‌های توسعه‌ای در جهت منافع صنفی و ملی قابل حصول خواهد شد ولی تحقق این مهم تلاش فراوانی را در حوزه ساخت‌و‌ساز طلب می‌کند که اراده متولیان و مسئولان صنعتی سهم و اهمیت زیادی در تحقق آن داشته و استقلال صنعتی و اقتصادی محصول نهایی آن خواهد بود. حال اگر عمر تحریم، از عمر سرمایه‌گذاری صنعتی توسعه‌گرا تا زمان بهره‌برداری، بیشتر باشد قطعا سرمایه‌گذاری‌ها، صنعت را به مسیر توسعه هدایت کرده و دست‌یابی به دانش فنی ساخت بسیاری از تجهیزات را میسر و ممکن خواهد کرد.

بنابراین چنانچه مسئولان به پدیده تحریم به‌عنوان یک عامل توسعه توجه کنند و امید خود را از بیگانگان قطع کنند، بدون تردید توسعه صنعتی تا مرز استقلال صنعتی محقق خواهد شد؛ ‌استقلالی که رسیدن به آن، آغاز صدور مقتدرانه و مستقلانه خدمات و کالاهای صنعتی به جای صادرات نفت و گاز در آینده خواهد بود. اتفاقی که هرگز بدون چالش و اراده تامین نیاز و تکیه بر توان داخل و اعتماد به مردم جامعه نخواهد افتاد. پس با نیت خیر و به امید رسیدن به استقلال صنعتی، برغم وجود چالش‌های فراوان گامهای استوار خود را بر می‌داریم تا با استعانت از نیروی لایزال‌الهی دهه آینده را برای صدور خدمات فنی و مهندسی نسل جدید آماده نمائیم.