4 عاملی که بیماری ام اس را بدتر می‌کنند

مطالعات نشان می دهند، در زمان تحمل استرس وقوع حملات بیماری دو برابر بیشتر از شرایط معمول می باشد.

1- گرما

گرمای محیط به خصوص اگر همراه با رطوبت باشد، می تواند بسیار آزار دهنده باشد. گرمای زیاد می تواند ضعف عضلانی شدید ایجاد کند، گرچه برخی بیماران ام اس بوسیله گرما اذیت نمی شوند و ممکن است از حمام گرم لذت ببرند.

باید بدانیم که حتی افزایش مختصر درجه حرارت مرکزی بدن می تواند توسط فرد تحمل نشود و او را دچار مشکل نماید. قبل از تماس با گرمای زیاد، تا وقتی نمی دانید که چگونه واکنش نشان خواهید داد، بسیار مراقب خود باشید. وارد وان داغ یا سونا نشوید، مگر کسی نزدیک شما باشد که در صورت نیاز شما را بیرون بکشد. اگر متوجه بدتر شدن علائم و نشانه ها در اثر گرما شدید، تنها چند ساعت خنک شدن شما را به حالت طبیعی برمی گرداند.

شایع ترین علایم ایجاد شده در اثر گرما در بیماران مبتلا به ام اس، ضعف و تاری دید است. هر عاملی که دمای مرکزی بدن را افزایش دهد، موجب تشدید علایم بیماران و یا ظاهر شدن علایم جدید می شود. علت این امر، این است که انتقال امواج عصبی، شدیدا نسبت به افزایش درجه حرارت حساس است.

جلوگری از تاثیر گرما

- در گرما از لباس های نخی و رنگ روشن استفاده کنید.

-  از حجم زیاد مایعات استفاده کنید تا مایعات از دست رفته بدن شما جبران شود.

- در فصل گرما، تا حد امکان بیرون نروید و در محیط خنک استراحت کنید.

- در صورت نیاز به بیرون رفتن در فصل گرما، از لباس خنک استفاده کنید و در معرض نور مستقیم خورشید قرار نگیرید .

- از محیط های گرم به خصوص گرم و مرطوب مانند حمام گرم، سونا، تابش شدید آفتاب و ورزش های سنگین پرهیز نمایند.

- مطالعات نشان داده است بیمارانی که نسبت به افزایش درجه حرارت بسیار حساسند، به کاهش درجه حرارت خیلی خوب جواب می دهند. به طوریکه با نوشیدن یک نوشیدنی خنک یا مکیدن یخ می توانند از تشدید علایم خود جلوگیری کنند.

- در صورت بروز تب هرچه سریع تر برای تشخیص علت و درمان آن اقدام کنید.

2- استرس

استرس های روحی و جسمی، چه  صورت مزمن و چه به صورت حاد و ناگهانی می توانند سبب تشدید بیماری شوند. چنانچه مطالعات نشان می دهند، در زمان تحمل استرس وقوع حملات بیماری دو برابر بیشتر از شرایط معمول می باشد.

به نظر می رسد استرس ها سبب آزاد شدن موادی در بدن می شوند که این مواد از طریق تاثیر روی سیستم ایمنی می توانند بیماری را متاثر سازند.

3- خستگی

عبارتست از افت توانایی های جسمی یا ذهنی به طور برگشت پذیر که می تواند خود به خود یا بعد از فعالیت بدنی یا ذهنی روی می دهد.

خستگی، هم علامتی از بیماری ام اس است و هم عامل تشدید کننده آن و با خستگی معمولی تفاوت هایی دارد؛ مثلا این که شدت این خستگی بیشتر از یک خستگی معمولی است. معمولا در اوایل روز (صبح) احساس می شود و به تدریج در طول روز شدت می یابد و اغلب با یک استراحت کوتاه مدت ساده برطرف نمی شود.

این خستگی به دلیل اثرات مخرب بیماری روی سلول های عصبی حرکتی و حسی ایجاد می شود و لذا منطقی است که در نتیجه آن کلیه علائم بیماری تشدید یابند و یا علامتی جدید ایجاد شود.

شایع ترین عوامل ایجاد کننده خستگی عبارتند از : گرما و رطوبت، غذای سنگین، آلرژی غذایی، فعالیت زیاد، سیگار، گرسنگی و افت قند خون، استرس ها.

جلوگیری از خستگی

- ورزش در حدی که خسته و گرم نشویم.

- یوگا و شنا

- پرهیز از گرما

- پرهیز از کار زیاد (در خانه یا محل کار)

- استراحت در فواصل کار

- دراز کشیدن و قرار دادن پاها بالاتر از سطح بدن

- ایجاد نظم در خواب

- پرهیز از گرسنگی، غذای سنگین و غذای شیرین

- صبحانه فراموش نشود

4- ضربه ها

مطابق آمار موجود 10 تا 15 درصد افراد مبتلا به ام اس، شروع بیماری شان را پس از ضربه به مغز یا نخاع ذکر می کنند و 50 درصد آنان عود حملات را به ضربه نسبت می دهند. به نظر می رسد که ضربه سبب ایجاد تغییراتی در نسج مغز یا نخاع می شود که با توجه به آسیب های قبلی ناشی از خود بیماری در این محل ها، علائم جدید ایجاد می گردند.

چرا باید عوامل تشدید کننده ام اس را بشناسیم؟

باید بدانیم در صورت عدم تشخیص به موقع و رفع این عوامل نه تنها خود، علائم بیماری را تشدید می کنند، بلکه قادرند سایر عوامل تشدید کننده را ایجاد و یا تشدید کنند؛ مثلا اضطراب و افسردگی علاوه بر اینکه می توانند علائم بیماری را تشدید کنند، باعث می شوند فرد درد موجود را شدیدتر احساس کند یا دچار اختلال خواب شود و همانگونه که ذکر شد هر دوی این ها عوامل تشدید کننده بیماری هستند.

لذا تا جایی که ممکن است باید از استرس های عاطفی و جسمی و قرار گرفتن در گرما پرهیز کرد، زیرا افزایش درجه حرارت بدن، خستگی و استرس سبب تشدید گذرای علائم بیماری می‌شوند.

رژیم غذایی صحیح و متعادل نقش مثبتی در جلوگیری از پیشرفت M.S دارد. بیمار مبتلا به M.S بهتر است از رژیم با چربی حیوانی کم و دارای چربی های غیراشباع و روغن های گیاهی و رژیم حاوی اسید لینولئیک استفاده کنند.

فرآوری : زهره لطیفی

بخش سلامت تبیان

انجمن ام اس ایران -  دکتر شکوفه علایی ، متخصص مغز و اعصاب

پارسی طب

ایران کلینیک آنلاین

دانشنامه رشد