آهنگ واکنش
با ذکر یک مثال این مطلب را شروع می‌کنیم:
** در آزمایشگاه شیمی به شما گفته می‌شود تا آهنگ واکنش زیر را پیدا کنید( شما می‌توانید مقدار I٣- تشکیل شده را پیدا کنید چون نشاسته‌ای با رنگ آبی تشکیل می‌دهد):
شما واکنش‌دهنده‌ها را با هم مخلوط می‌کنید و بعد از دو دقیقه مقدار رنگ آبی تشکیل شده را اندازه می‌گیرید. سپس شما می‌توانید آهنگ تشکیل I٣- را در هر دقیقه با فرمول زیر محاسبه کنید:
وقتی دوستتان در آزمایشگاه نیست، شما محاسبات را رها می‌کنید، بعد از ١٥ دقیقه، دوست شما برمی‌گردد و مقدار رنگ آبی تولید شده را اندازه می‌گیرد و می‌فهمد که آهنگ تشکیل I٣- در محاسبات او با محاسبات شما یکسان نیست!
آهنگ تشکیل به دست آمده از محاسبات دوستتان اندکی کم‌تر از مقداری است که شما به دست آورده‌اید.
وقتی محاسبات خود را با هم مطابقت می‌دهید، ظاهراً به مشکلی برخورد نمی‌کنید زیرا هر دو از یک فرمول یکسان استفاده کرده‌اید؛ اما چرا جواب شما یکی نیست؟
آموخته‌های خود را راجع به نظریه‌ی انرژی جنبشی به یاد آورید که یکی از عوامل مؤثر در آهنگ واکنش، غلظت واکنش دهنده ها است.
شما آهنگ اولیه واکنش در هنگامی که غلظت ماده هنوز به طور چشم گیری به انتها نرسیده، را اندازه گرفته‌اید. (در این مرحله واکنش به سرعت انجام می‌شود). هم زمان که واکنش به پیش می رود، ماده مصرف می‌شود و واکنش آهسته تر انجام می‌شود. بنابراین زمانی که دوست شما آهنگ واکنش را اندازه گرفت، مقدار آن کم تر از مقدار اندازه‌گیری شده توسط شما خواهد بود.
معادلات آهنگ واکنش:
در بخش قبل متوجه شدیم که آهنگ واکنش به غلظت واکنش‌دهنده‌ها بستگی دارد. به عبارت دیگر، آهنگ با غلظت واکنش‌دهنده‌ها متناسب است:
این حالت می تواند به صورت زیر هم نوشته شود:
که k یک ثابت تناسب است و در این جا ثابت آهنگ واکنش نامیده می شود.
برای واکنش های ابتدایی (واکنش هایی که بدون هیچ مرحله ی میانی به طور مستقیم از واکنش دهنده ها به محصول می رسند)، معادله ی واکنش می تواند از استوکیومتری واکنش دهنده های واکنش معین شود.
برای مثال، برای واکنش فرضی زیر:
معادله ی آهنگ ( قانون آهنگ هم نامیده می شود) برای واکنش به صورت زیر است:
با وجودی که این یک ترفند خوب است، اما شما نمی توانید برای تعیین آهنگ واکنش از کار آزمایشگاهی فرار کنید!
آهنگ واکنش بایستی از روش آزمایشگاهی معین شود. از نظریه ی برخورد به یاد دارید که مولکول ها باید با همدیگر برخوردهای سخت انجام دهند (هم انرژی کافی و هم جهت درستی داشته باشند) تا یک واکنش شیمیایی اتفاق بیفتد.
ثابت آهنگ واکنش، یک عامل پنهان است که چگونگی انجام واقعی واکنش را در یک مورد خاص نشان می دهد، بنابراین:
