شهر ما با پوست ما چه می‌کند؟

پوست یک محافظ بدن از عوامل خارجی سمی مثل اشعه ماورای بنفش، عوامل شیمیایی سمی یا آب آلوده است. اثرات فوری آلاینده‌های محیطی بر پوست می‌تواند به شکل بروز آکنه، درماتیت تماسی و حتی سرطان پوست باشد.

این روزها خیلی‌ها مهارت استفاده از اینترنت را دارند و برای یافتن پاسخ سوالاتشان به سایت های مختلف سر می زنند. اما گاهی نه تنها جواب سوال را نمی یابند، بلکه چندین پرسش دیگر هم برایشان مطرح می شود.

آیا پوست انسان‌های شهرنشین با غیرشهرنشین متفاوت است؟

شهرنشینی با دو مکانیسم بر پوست انسان تاثیرگذار است. مکانیسم اول این است که استرس با افزایش ترشح هورمون کورتیزول باعث افزایش تولید چربی در پوست می‌شود و به دنبال آن منجر به بروز آکنه می‌گردد. از طرفی استرس می‌تواند پوست را کم‌آب نماید و توانایی ترمیم پوست را مختل کند. بنابراین منجر به بروز مشکلات جدید در پوست شده یا مشکلات قبلی را تشدید می‌کند. از جمله دیده می‌شود که بیماری روزاسه، پسوریازیس و اگزما با استرس تشدید می‌شوند و از طرف دیگر آلودگی هوا تاثیرات منفی بر پوست دارد.

در واقع می‌توان گفت پوست هدف اصلی ذرات آلوده در هوا است که منجر به بروز تومورها و آلرژی می‌شود. پوست یک محافظ بدن از عوامل خارجی سمی مثل اشعه ماورای بنفش، عوامل شیمیایی سمی یا آب آلوده است. اثرات فوری آلاینده‌های محیطی بر پوست می‌تواند به شکل بروز آکنه، درماتیت تماسی و حتی سرطان پوست باشد.

بر اساس آمار مرکز ملی بیوتکنولوژی، سرطان‌های پوست رابطه مستقیم با تماس با اشعه فرابنفش B با طول موج 290 تا 320 نانومتر دارد. بنابراین آلاینده‌های محیطی با حذف لایه ازن یک معضل بزرگ در درماتولوژی محسوب می‌شوند.

یکی از آلاینده‌های محیطی فرمالدئید است که با بروز تهوع و تحریک پوست و چشم همراه است و هیچ محدوده استانداردی برای این ذره وجود ندارد، بنابراین باید از تماس با آن به کلی اجتناب کرد.

بر اساس مطالعه‌ای که در سال 2010 در آمریکا انجام شده است شواهدی وجود دارد که ذرات آلوده در محیط می‌تواند بر پیری پوست تاثیر بگذارد. در این مطالعه 400 بیمار مسن سفید پوست شمال اروپا با مقیاس‌های استاندارد مورد بررسی قرار گرفتند و مشاهده شد که ذرات آلوده هوا می‌تواند باعث بروز رنگدانه‌های قهوه‌ای، چین‌وچروک‌های عمیق و عروق برجسته روی پوست ‌شود.

آیا آلودگی هوا می تواند دلیل خارش یا خشکی پوستمان باشد؟ راه حل شما چیست؟

آلاینده ها نه تنها از طریق پوست، بلکه از راه تنفس و خون نیز جذب شده و به راحتی قابل دفع نیستند. از آسیب‌های دیگر آلاینده‌ها می‌توان به بروز خارش، کهیر، اگزمای دست و صورت، بروز زخم‌های سطحی به‌خصوص در افراد دچار بیماری‌های مزمن مثل دیابت، خشکی پوست و حتی ترک لب اشاره کرد.

عوارض درازمدت آلاینده‌ها از جمله بروز چین و چروک یا پیری زودرس، ریزش غیرطبیعی موها، گودی و تیرگی اطراف چشم و مهم‌تر از همه آغاز بدخیمی‌های پوستی در میانسالی هستند.

آلاینده‌های محیطی از طریق تاثیر مستقیم یا اختلالات هورمونی در افراد می‌تواند بر پوست تاثیرگذار باشد. شاید شما هم خشکی و غیر شادابی و کدری پوست خود را در این هوای آلوده تجربه کرده باشید. پر واضح است که با کنترل عوامل فردی می‌توانیم در کاهش آلودگی هوا موثر باشیم و تا حد امکان از حضور در محیط آلوده پرهیز کنیم.

توصیه‌های زیر می‌توانند کمک‌کننده باشند:

- پوشیدن دستکش نخی روشن

- استفاده منظم و مکرر از ضدآفتاب مناسب با نوع پوست

- عدم تماس دست آلوده با سایرین به خصوص کودکان

- شستشوی کامل دست و صورت با شوینده‌های ترجیحا غیرصابونی که PH متناسب‌تری با پوست دارند، می‌تواند در پیشگیری از خشکی پوست هم موثر باشد.

- استفاده از مرطوب‌کننده‌های ملایم برای حفظ آب پوست و پیشگیری از بروز خارش و اگزما

- کاهش مصرف مواد آرایشی و معطر تا آثار منفی آلاینده‌ها روی پوست افزایش پیدا نکند.

- در صورت وجود زخم روی پوست تا حد ممکن زخم‌ها را با پمادهای ترمیم‌کننده و ضدعفونی‌کننده بپوشانیم تا از رسوب آلاینده‌ها روی آنها و به دنبال آن تاخیر در ترمیم زخم پیشگیری کنیم.

- استحمام روزانه و شستشوی موها با شامپوهای معمولی برای حذف آلاینده‌های هوا و شادابی پوست و مو.

آیا صحت دارد که داشتن برنامه ورزشی برای شادابی پوست لازم است؟

از بهترین راهکارهای مبارزه با شهرنشینی، ورزش کردن است که با مکانیسم افزایش تولید اندروفین‌ها، اضطراب را کاهش می‌دهد. با استراحت کافی به پوست فرصت استراحت و ترمیم داده می شود. همچنین فراگیری تکنیک‌های آرامش مثل کلاس‌های یوگا و تنفس عمیق در کاهش استرس موثرند.

آیا خام خواران پوست بهتری دارند؟

هیچ مستند علمی وجود ندارد که خام‌خواری و رژیم سبزیجات اثر خوب یا بدی روی پوست دارد. ولی شواهد علمی بسیار کمی موجود است که گوشت اثرات منفی بر پوست دارد. به‌طوری که میوه‌ها و سبزیجات دارای موادمغذی طبیعی بسیاری هستند که می‌تواند اثرات مثبت بر پوست داشته باشد.

همانطور که می‌دانید پیری پوست که با افزایش سن تشدید می‌شود، به واسطه وجود رادیکال‌های آزاد در اطراف بدن ما است و آنتی‌اکسیدان‌ها از جمله ویتامین A،C،E، می‌تواند این رادیکال‌های آزاد را خنثی و اثرات منفی آنها را از بین ببرند. این ویتامین‌ها در میوه‌ها و سبزیجات یافت می‌شوند.

آیا حین رانندگی هم لازم است ضدآفتاب بزنیم؟

بیشتر شیشه‌ها از عبور اشعه ماورای بنفش خصوصا فرابنفش B ممانعت می‌کنند که عامل اصلی بروز آفتاب سوختگی است، ولی روی اشعه فرابنفش A بی‌اثر است که این اشعه منجر به بروز آسیب پوستی از جمله سرطان پوست و پیری پوست می‌شود. هر چه مدت زمان تماس با اشعه بیشتر باشد، خطر آسیب بیشتر است. بنابراین مصرف ضدآفتاب روزانه و تکرار آن حین رانندگی لازم است.

بخش سلامت تبیان