شگفتی‌های آفرینش

ابرها و ریزش باران

باران، یکی از نعمت‌های بزرگ پروردگار است که به وسیله ابرها در بسیاری از نقاط زمین فرو می‌ریزد. در اثر همین برکات آسمانی است که رودها، چشمه‌ها، سدها و دریاها پر آب می‌شود و زندگی موجودات در زمین ادامه می‌یابد. در خطبه ای از امیر مؤمنان درباره چگونگی شکل‌گیری ابرها و ریزش باران می‌خوانیم: «خداوند، ابرهایی را آفرید تا قسمت‌های مرده زمین احیا شود و گیاهان رنگارنگ بروید. پس قطعات بزرگ و پراکنده ابرها را به هم پیوست تا سخت به حرکت درآمدند و با به هم خوردن ابرها، برق‌ها درخشیدن گرفت و از درخشندگی ابرهای سفیدِ کوه پیکر و متراکم چیزی کاسته نشد. بعد، ابرها را پی در پی فرستاد تا زمین را احاطه کردند و بادها، شیر باران را از ابرها دوشیدند و به شدت به زمین فرو ریختند. ابرها هم پایین آمده سینه بر زمین ساییدند و آن‌چه بر پشت داشتند، فرو ریختند و در این حال، در بخش‌های بی گیاه زمین، انواع گیاهان رویید و در دامن کوه‌ها سبزه‌ها پدید آمد».

زمین، کوه و دریا

در خطبه ای از نهج‌البلاغه درباره عجایب آفرینش می‌خوانیم: «از نشانه های توانایی و عظمت خدا و شگفتی ظرافت‌های آفرینش او، آن است که از آب دریای موج زننده و امواج فراوان شکننده، خشکی آفرید و به طبقاتی تقسیم کرد. سپس طبقه‌ها را از هم گشود و هفت آسمان به وجود آورد که به فرمان او برقرار ماندند و در اندازه های معین استوار شدند. نیز زمین را آفرید که دریایی سبز رنگ و روان، آن را بر دوش می‌کشید. زمین در برابر فرمان خدا فروتن، در برابر شکوه پروردگاری تسلیم است. سپس صخره‌ها، تپه‌ها و کوه های بزرگ را آفرید، آن‌ها را در جایگاه خود ثابت نگاه داشت و در قرارگاهشان استقرار بخشید. پس کوه‌ها در هوا و ریشه های آن در آب رسوخ کرد. کوه‌ها از جاهای پست و هموار سر بیرون کشیده و کم کم ارتفاع یافتند و ریشه آن در دل زمین ریشه دوانید. قله‌ها هم سر به سوی آسمان برافراشت و نوک آن‌ها طولانی شد تا تکیه گاه زمین و میخ‌های نگهدار نده آن باشد. سپس زمین با حرکات شدیدی که داشت آرام گرفت تا ساکنان خود را نلرزاند و آن‌چه بر پشت زمین است سقوط نکند یا از جای خویش منتقل نگردد».

آفرینش آسمان

امیر مؤمنان علیه‌السلام در خطبه ای درباره آفرینش آسمان و شگفتی‌های آن می‌فرماید: «خداوند، فضای باز و پستی و بلندی و فاصله های وسیع آسمان‌ها را بدون این که بر چیزی تکیه کند، نظام بخشید و شکاف‌های آن را به هم آورد... و آفتاب را نشانه روشنی بخش روز، و ماه را با نوری کمرنگ برای تاریکی شب‌ها قرار داد. بعد آن دو را در مسیر حرکت خویش به حرکت درآورد و حرکت آن دو را دقیق اندازه گیری کرد تا در درجات تعیین شده حرکت کنند که بین شب و روز تفاوت باشد و قابل تشخیص شود و با رفت و آمد آن‌ها، شماره سال‌ها و اندازه گیری زمان ممکن باشد. پس در فضای هر آسمان، فلک آن را آفرید و زینتی از گوهرهای تابنده و ستارگان درخشنده به یار است... و تمامی ستارگان از ثابت و استوار، و گردنده و بی‌قرار، فرود آینده و بالا رونده، و نگران کننده و شادی آفرین را، تسلیم اوامر خود فرمود».

ویژگی‌های فرشتگان

فرشتگان، آفریده های خدایند که در آفرینش آن‌ها، شگفتی‌های بسیاری هست و بیشتر انسان‌ها از آن آگاهی ندارند. حضرت علی علیه‌السلام در یکی از خطبه های نهج‌البلاغه درباره فرشتگان می‌فرماید: «خدا، فرشتگان را در صورت‌های مختلف و اندازه ای گوناگون آفرید و بال و پرهایی برای آنان قرار داد؛ آن‌ها که همواره در تسبیح جلال و عزت پروردگار به سر می‌برند و چیزی از شگفتی‌های آفرینش پدیده‌ها را به خود نسبت نمی‌دهند و در آن‌چه از آفرینش پدیده‌ها خاص خداست، ادعایی ندارند». در قسمتی دیگر از این خطبه آمده است: «خدا، فرشتگان را امین وحی خود قرار داد و برای رساندن پیمان امر و نهی خود به پیامبران، از آن‌ها استفاده کرد.... گذشت شب و روز آن‌ها را به سوی مرگ سوق نداد، تیرهای شک و تردید خلل در ایمانشان ایجاد نکرد، شک و گمان در پایگاه یقین آنان راه نیافت، آتش کینه در دل‌هایشان شعله‌ور نگردید، و حیرت و سرگردانی، آن‌ها را ازایمانی که دارند و آن‌چه از جلال و هیبت خداوندی که در دل نهادند، جدا نساخت».

آفرینش نخستین انسان

در خطبه اول نهج‌البلاغه، درباره شگفتی آفرینش نخستین انسان، آمده است: «خداوند بزرگ، خاکی از قسمت‌های گوناگون زمین، از قسمت‌های سخت و نرم، و شور و شیرین گرد آورد. بعد آب بر آن افزود تا گلی خالص و آماده شد و با افزودن رطوبت، چسبناک گردید که از آن، اندامی شایسته و عضوهایی جدا و به یکدیگر پیوسته آفرید. سپس آن را خشکانید تا محکم شد. بعد خشکاندن را ادامه داد تا سخت گردید و در زمانی معین و سرانجامی مشخص، اندام انسان کامل شد. آن گاه از روحی که آفرید، در آن دمید تا به صورت انسانی زنده درآمد که نیروی اندیشه ای دارد که وی را به تلاش می‌اندازد و افکاری یافته که در دیگر موجودات تصرف می‌کند. به انسان اعضا و جوارحی بخشید که در خدمت او باشند و ابزاری عطا فرمود که آن‌ها را در زندگی به کار گیرد. نیز قدرت تشخیص به او داد تا حق و باطل را بشناسد و حواس چشایی و بویایی و وسیله تشخیص رنگ‌ها و اجناس مختلف در اختیار او قرار داد. خداوند، انسان را مخلوطی از رنگ‌های گوناگون، و چیزهای همانند و سازگار و نیروهای متضاد، و مزاج‌های گوناگونِ گرمی، سردی، تری و خشکی قرار داد».

زیبایی‌های زمین

امیر مؤمنان علیه‌السلام در سخنانی راجع به زیبایی‌های زمین چنین می‌فرماید: «زمین، به وسیله باغ‌های زیبا، همگان را به سرور و شادی دعوت کرد و با لباس نازک گلبرگ‌ها که بر خود پوشید، هر بیننده ای را به شگفتی واداشت و با زینت و زیورهایش، فخر کنان خود را آراست و هر بیننده ای را به وجد آورد.... خداوند در گوشه و کنار زمین، دره های عمیقی آفرید و راه‌ها و نشانه‌هایی برای آنان که بخواهند از جاده های وسیع آن عبور کنند، تعیین کرد».