سرپل ذهاب

میان کل سرپل ذهاب

نقش برجسته آنوبانی نی: در این صحنه تصویر آنوبانی نی پادشاه مقتدر لولوبی به حالت ایستاده در سمت راست حجاری شده است. آنوبانی نی دارای ریش بلند و صورتی نیم رخ است و کلاه مدوری بر سر، گردن بندی بر گردن و کمربندی به کمر دارد. لباس او کوتاه و مطبق و کفش هایش از نوع صندل است. در دست راست وی سلاح و در درست چپش کمانی دیده می شود. در زیر پای آنوبانی نی دشمن شکست خورده ای حجاری شده است. در مقابل شاه الهه نی نی ایستاده است. او نیز کلاهی بلند و منگوله دار و پیراهنی پشمی – تا مچ پا – بر تن دارد. الهه نی نی تیردانی پر از تیر در پشت دارد و با دست راست حلقه سلطنتی را به طرف آنوبانی نی دراز کرده، در دست چپش سر طنابی با هشت اسبی دیده می شود. از این هشت اسیر دو نفر در قسمت بالای نقش، پشت سر الهه نی نی و شش نفر دیگر در صف زیرین قرار دارند. اسیران همگی برهنه اند و دست هایشان از عقب بسته شده است.

در بالای نقش، در بین سر شاه و الهه نی نی، دایره ای نقش شده که داخل آن ستاره ای چهار پر قرار دارد. در زیر پای الهه و دو اسیر پشت سر وی کتیبه ای به زبان اکدی بدنی مضمون نوشته شده است:

«آنوبانی نی پادشاه لولو بوم تصویر خویش و تصویر نی نی را بر کوه با دیر نقش کرد. آن کس که این لوح را محو کند به نفرین و لعنت آنو، آنونوم، بل، بلیت، رامان، ایشتار، سین و شمش گرفتار باد و نسل او بر باد رواد». این نقش برجسته و کتیبه احتمالاً د ر2200 ق.م حجاری شده است.

نقش برجسته ای دیگر از آنوبانی نی: تقریباً در بیست متری نقش برجسته آنوبانی نی، نقش برجسته دیگری از دوره لولویی ها بر صخره میان کل بر جای مانده است. متأسفانه این نقش برجسته در اثر عوامل طبیعی از بین رفته و تنها بخش های کمی از آن در شرایط نوری خاص قابل رویت است.

در این نقش برجسته نیز تصویر دو نفر دیده می شود. نفر سمت چپ مردی را با مشخصات آنوبانی نی به حالت ایستاده و به صورت نیم رخ نشان می دهد. وی کلاه نمدی بر سر، لباس کوتاه مطبقی بر تن، سلاحی در دست راست و کمانی در دست چپ دارد و پای چپ خود را بر روی سینه اسیری نهاده است.

در مقابل او نیز رب النوعی به حالت ایستاده حجاری شده است. این الهل نیز کلاه بزرگی بر سر و پیراهنی تا مچ پا بر تن دارد. وی در حال اهداء حلقه سلطنتی به شخصیت مقابل خود است. در حدفاصل این دو شخصیت، دایره ای نقش شده که در داخل آن ستاره ای چهار پر دیده می شود.

نقش برجسته ای دیگر از لولویی ها: در ارتفاع ده متری کوه «کل گارا» نقش برجسته دیگری از لولوبی ها بر جای مانده است. در این نقش برجسته نیز صحنه پیروزی یکی از حاکمان لولویی حجاری شده است. در سمت چپ تصویر مردی به حالت ایستاده با صورتی نیم رخ، کلاه مدوری بر سر و پیراهن کوتاهی بر تن دیده می شود. در دست راست او اسلحه ای شبیه تبر و در دست چپ کمانی وجود دارد.

این مرد نیز پای چپ خود را بر روی سینه اسیری نهاده است. در مقابل او نیز تصویرالهه ای حجاری شده که در حال اهداء حلقه سلطنتی به شاه است. در بالا و وسط این نقش برجسته، تصویر هلال ماه و خورشید دیده می شود.

نقش برجسته کتیبه دار: این نقش برجسته در سمت راست رودخانه «حلوان» بر روی صخره های کوه «کل گارا» حجاری شده است. این نقش برجسته تصویر شخصیتی را به حالت ایستاده و نیم رخ نشان می دهد. در دت راست او سلاحی شبیه به تبر و در دست چپش کمانی دیده می شود.

این شخص نیز پای چپ خود را بر روی سینه دشمن شکست خورده ای گذاشته است. در سمت راست و بالای نقش، تصویر هلال ماه و خورشید و در زیر این نقش برجسته، کتیبه ای به خط اکدی نقر شده است. متأسفانه بخش های زیادی از این کتیه در اثر عوامل طبیعی از بین رفته است.

نقش برجسته گودرز شاه: در پایین نقش برجسته آنوبانی نی، نقش برجسته یکی از حاکمان اشکانی سوار بر اسب دیده می شود. شاه اشکانی با بدنی نیم رخ و صورتی تمام رخ حجاری شده است. وی کلاهی شرابه دار بر سر دارد و گوشه های بلند آن بر روی شانه هایش افتاده است. پیِراهن او کوتاه - تا بالای ران – و شلوارش گشاد است. سوار با دست راست افسار اسب را گرفته است. در جلوی او مردی از بزرگان به حالت ایستاده، در حال اهدای گل به شاه، حجاری شده است. در گوشه چپ این نقش، کتیبه ای به خط پهلوی به این مضمون نوشته شده است: «این پیکر خودگودرزشاه بزرگ پسر گیو».

همچنین در گوشه سمت راست این نق برجسته، کتیبه دیگری با مضمون «این پیکر خود S روان دژ دار حلوان» نقر شده است.

منبع: سازمان میراث فرهنگی استان کرمانشاه

تهیه و تنظیم: زهره پری نوش

لینک: