این یک بیماری خودایمنی می‌باشد. سیستم ایمنی بدن به اشتباه، به بافت های سالم بدن حمله کرده و آنها را از بین می برد.

علل اسکلرودرمی

در افراد مبتلا به این بیماری، ماده ای به نام کلاژن در پوست و دیگر اعضا ساخته و جمع می‌شود.

این بیماری معمولا در سنین 30 تا 50 سالگی دیده می‌شود. زنان بیشتر در معرض این بیماری قرار می‌گیرند.

برخی از افراد مبتلا، سابقه تماس با گرد و غبار سیلیس و کلراید پولی ونیل را دارند.

این بیماری توسط دیگر بیماری‌های خودایمنی دیگری مثل لوپوس، پخش و گسترش می‌یابد.

انواع اسکلرودرمی

برخی انواع اسکلرودرمی فقط بر پوست اثر دارند، در حالی که برخی دیگر، بر تمام بدن تاثیر می گذارند.

1- اسکلرودرمی متمرکز، معمولا بر پوست دست‌ها و صورت اثر دارد. به آهستگی رشد می‌کند. به ندرت، ممکن است در تمام بدن پخش شود و موجب مشکلات جدی گردد.

2- اسکلرودرمی سیستمیک ممکن است بر مناطق بزرگی از پوست و یا دیگر اعضا اثر بگذارد. اسکلرودرمی سیستمیک می‌تواند باعث آسیب قلب، کلیه، ریه و یا دستگاه گوارش و در نهایت مرگ شود.

مشکلات ریوی یکی از مشکلات شایع در این بیماران است که موجب مرگ می‌شود.

علائم اسکلرودرمی

علائم پوستی اسکرودرمی:

- در اثر سرما یا گرمای هوا، انگشتان دست‌ها و پاها، به رنگ آبی یا سفید در می‌آیند.

- ریزش مو

- سفتی و خشکی پوست

- پوست به صورت غیرطبیعی به رنگ تیره و یا روشن در می‌آید.

- خشکی و سفتی انگشتان دست، دست‌ها و ساعد

- توده‌های سفید کوچک در زیر پوست. گاهی از اوقات این توده ها مواد سفید رنگی همانند خمیر دندان را تراوش می‌کنند.

- زخم در نوک انگشتان دست یا پا

علائم استخوانی و عضلانی اسکرودرمی:

- درد مفاصل

- بی حسی و درد پاها

- درد، سفتی و ورم انگشتان دست و مفاصل

- درد مچ دست

علائم تنفسی اسکرودرمی:

- زخم شدن ریه‌ها

- سرفه خشک

- تنگی نفس

- خس‌خس سینه

علائم گوارشی اسکلرودرمی:

- نفخ کردن بعد از غذا

- یبوست

- اسهال

- سختی بلع غذا

- برگشت غذا از معده به مری (ترش کردن غذا)

• عدم کنترل مدفوع (بی اختیاری مدفوع)

راه‌های تشخیص اسکلرودرمی

پزشک در ابتدا معاینه بدنی انجام می‌دهد. فشار خون نیز سنجش می‌شود.

دیگر آزمایشات شامل موارد زیر است:

- عکسبرداری از قفسه سینه

- سی‌تی اسکن ریه

- اکوکاردیوگرافی

- آزمایش ادرار

- بررسی عملکرد ریه‌ها و دستگاه گوارش

- نمونه‌برداری از پوست

درمان اسکلرودرمی

پزشک متخصص، داروها و درمان هایی را برای کنترل علائم و پیشگیری از عوارض تجویز می‌کند.

داروهای مورد استفاده عبارتند از:

- داروهای ضد التهاب قوی به نام کورتیکواستروئید

- داروهای سرکوب گر سیستم ایمنی مانند متوتروکسات

- داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی

- دارو برای سوزش سردل یا مشکلات بلع غذا

- داروهای کنترل فشار خون و یا مشکلات کلیوی

سایر روش های درمانی عبارتند از :

- درمان با نور برای از بین بردن ضخامت پوست

- داروهایی برای بهبود تنفس

- داروهایی برای درمان پدیده رینود

- درمان معمولا همراه فیزیوتراپی می‌باشد.

درمان خانگی اسکلرودرمی

1- سیگار را ترک کنید. نیکوتین موجود در سیگار، موجب چسبیدن رگ‌های خونی می‌شود و عروق خونی باریک می‌شوند.

2- سوزش سردل (ترش کردن غذا) خود را کنترل کنید. سر موقع غذا بخورید و از خوردن غذا در دیروقت جدا بپرهیزید. از مصرف غذاهایی که باعث سوزش سر دل می‌شوند، خودداری کنید و از رژیم غذایی‌تان حذف کنید. فورا بعد از غذاخوردن دراز نکشید. اگر مجبور بودید که دراز بکشید، سر خود را بالا بیاورید تا اسید معده وارد مری نشود. مصرف داروهای آنتی‌اسید تحت نظر پزشک نیز مفیدند.

3- فعال باشید. ورزش یکی از راه های مقابله با اسکلرودرمی می‌باشد. ورزش باعث بهبود گردش خون می‌شود و سفتی پوست و عضلات را تسکین می‌دهد و شما را انعطاف پذیر می‌سازد.

4- از مصرف کافئین خودداری کنید.

5- ماهی‌های چرب حاوی امگا 3 می‌باشند که برای این بیماری مفید می‌باشد.

6- از غذاهای محتوی فیبر بالا استفاده کنید.

- از سرما خود را حفظ کنید. صورت، دستان و انگشتان خود را در سرما بپوشانید. حتی اگر درب فریزر را می خواهید باز کنید، دستکش بپوشید.

7- تحقیقات نشان داده است که مصرف روزانه ویتامین D تحت نظر پزشک، در درمان این بیماری مهم است.

8- از ژل ویتامین E تحت نظر پزشک استفاده کنید. این ژل مخصوصا در افراد مبتلا به اسکلرودرمی سیستمیک مهم است. تحقیقات نشان داده است که این ویتامین مانع از ایجاد بافت اضافی می‌گردد.

عوارض اسکلرودرمی

- زخم ریه: بیشترین علت مرگ این بیماران به علت زخم شدن ریه‌هاست که به آن فیبروزی شدن ریه‌ها می‌گویند.

- سرطان 

- نارسایی قلب

- افزایش فشار خون در ریه‌ها

- نارسایی کلیه

- مشکل در جذب مواد مغذی (سوء‌تغذیه)

جلوگیری از اسکلرودرمی

هیچ روش جلوگیری وجود ندارد.

پرهیز از گرد و غبار سیلیس و کلراید پلی ونیل ممکن است خطر بروز این بیماری را کاهش دهد.