آثار شگفت زیارت امیرمؤمنان(علیه السلام)

1. پاداش حج

در برخی روایات آمده است که رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «مَنْ زَارَ عَلِیاً بَعْدَ وَفَاتِهِ فَلَهُ الْجَنَّه؛ کسی که علی را بعد از وفاتش زیارت کند، برای او بهشت است.»

«ابن مارد» می گوید: به امام صادق علیه السلام عرض کردم: پاداش زیارت قبر جدّت امیرمؤمنان چیست؟ «فَقَالَ یا ابْنَ مَارِدٍ مَنْ زَارَ جَدِّی عَارِفاً بِحَقِّهِ کتَبَ اللَّهُ لَهُ بِکلِّ خُطْوَه حَجَّه مَقْبُولَه وَ عُمْرَه مَبْرُورَه وَ اللَّهِ یا ابْنَ مَارِدٍ مَا یطْعِمُ اللَّهُ النَّارَ قَدَماً اغْبَرَّتْ فِی زِیارَه أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ علیه السلام مَاشِیاً کانَ أَوْ رَاکباً یا ابْنَ مَارِدٍ اکتُبْ هَذَا الْحَدِیثَ بِمَاءِ الذَّهَبِ؛(1) پس فرمود: ای پسر مارد! کسی که جدم [علی علیه السلام] را با شناخت حقش زیارت کند، خداوند با هر گام، حج و عمره پذیرفته شده برای او می نویسد. به خدا قسم ای پسر مارد! خداوند قدمی را که در راه زیارت امیرمؤمنان علیه السلام غبار آلود شده ، طعمه آتش نمی کند؛ پیاده باشد یا سواره. ای پسر مارد! این حدیث را با آب طلا بنویس!»

یکی از رازهای اختلاف احادیث در مقدار حج به عنوان ثواب زیارت، مقدار معرفت و شناخت ولایت و امامت است، چنان که در حدیث فوق اشاره شده است: «عارفاً بحقّه» و دیگری اخلاص و درجه آن است، چنان که در پاداش حسنه و انفاقات که از دو برابر شروع تا هفتصد برابر می شود همین راز وجود دارد. در حدیث دیگر از امام صادق علیه السلام نقل شده است که فرمود: «مَنْ زَارَ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام مَاشِیاً کتَبَ اللَّهُ لَهُ بِکلِّ خُطْوَه حَجَّه وَ عُمْرَه فَإِنْ رَجَعَ مَاشِیاً کتَبَ اللَّهُ لَهُ بِکلِّ خُطْوَه حَجَّتَینِ وَ عُمْرَتَینِ؛(2) کسی که امیرالمؤمنین علیه السلام را پیاده زیارت کند، خداوند برای او در برابر هر گام یک حج و عمره می نویسد، پس اگر پیاده برگشت، برای هر گام دو حج و دو عمره می نویسد.»

در حدیث دیگر از امام صادق علیه السلام آمده است که: «زِیارَه أَبِی عَلِی علیه السلام تَعْدِلُ حَجَّتَینِ وَ عُمْرَتَینِ؛(3) زیارت پدرم علی علیه السلام معادل دو حج و دو عمره است.»

2. گناه زدایی

در زیارت امیرالمؤمنین علیه السلام نیز گناه زدایی به عنوان یکی از آثار معرّفی شده است. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به حسن بن علی علیه السلام فرمود: «مَنْ زَارَنِی .... أَوْ زَارَ أَبَاک کانَ حَقّاً عَلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَنْ أَزُورَهُ یوْمَ الْقِیامَه فَأُخَلِّصَهُ مِنْ ذُنُوبِهِ؛(4) هر کسی مرا یا پدرت (علی علیه السلام) را زیارت کند، بر گردن من حق خدایی است که من او را در روز قیامت زیارت کنم، و از گناهان پاکش نمایم.»

«احمد بن محمد بن ابی نصر» از امام رضا علیه السلام نقل نموده است که آن حضرت فرمود: «یا ابْنَ أَبِی نَصْرٍ أَینَ مَا کنْتَ فَاحْضُرْ یوْمَ الْغَدِیرِ عِنْدَ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ علیه السلام فَإِنَّ اللَّهَ یغْفِرُ لِکلِّ مُؤْمِنٍ وَ مُؤْمِنَه وَ مُسْلِمٍ وَ مُسْلِمَه ذُنُوبَ سِتِّینَ سَنَه وَ یعْتِقُ مِنَ النَّارِ ضِعْفَ مَا أَعْتَقَ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ وَ لَیلَه الْقَدْرِ وَ لَیلَه الْفِطْرِ وَ الدِّرْهَمُ فِیهِ بِأَلْفِ دِرْهَمٍ لِإِخْوَانِک الْعَارِفِینَ فَأَفْضِلْ عَلَى إِخْوَانِک فِی هَذَا الْیوْمِ وَ سُرَّ فِیهِ کلَّ مُؤْمِنٍ وَ مُؤْمِنَه...؛(5) ای پسر ابی نصر! هر جا بودی، روز [عید] غدیر نزد [قبر] امیر مؤمنان علیه السلام حاضر شو! به راستی خداوند برای هر زن و مرد مؤمن، و یا مسلمان، گناه شصت ساله را می بخشد و از آتش جهنم دو برابر آنچه که در ماه رمضان و شب قدر، و شب [عید] فطر آزاد می کند، آزاد می نماید، و یک درهم در آن روز [انفاق کردن] به برادران عارف [شیعه] برابر با هزار درهم است، پس در این روز بر برادرانت تفضّل کرده و هر زن و مرد مؤمنی را شاد کن.»

3. برآورده شدن حاجات

از آثار و برکات دیگر زیارت امیر مؤمنان علیه السلام، مستجاب شدن دعاها و برآورده شدن حاجات است. در این زمینه روایاتی وارد شده است، از جمله امام صادق علیه السلام به «صفوان» فرمود: «یا صَفْوَانُ تَعَاهَدْ هَذِهِ الزِّیارَه(وَ ادْعُ بِهَذَا(6)الدُّعَاءِ وَ زُرْهُمَا بِهَذِهِ الزِّیارَه فَإِنِّی ضَامِنٌ عَلَى اللَّهِ لِکلِّ مَنْ زَارَهُمَا بِهَذِهِ الزِّیارَه وَ دَعَا بِهَذَا الدُّعَاءِ مِنْ قُرْبٍ أَوْ بُعْدٍ أَنَّ زِیارَتَهُ مَقْبُولَه وَ أَنَّ سَعْیهُ مَشْکورٌ وَ سَلَامَهُ وَاصِلٌ غَیرُ مَحْجُوبٍ وَ حَاجَتَهُ مَقْضِیه مِنَ اللَّهِ بَالِغاً مَا بَلَغَتْ وَ أَنَّ اللَّهَ یجِیبُه ؛(7) ای صفوان! بر این زیارت مداومت کن و این دعا را بخوان، و آن دو (امیر مؤمنان و حسین علیه السلام) را به این زیارت، زیارت کن! به راستی من ضامنم نزد خدا برای هر کسی که آن دو را به این کیفیت زیارت کند، و این دعا را بخواند، از دور یا نزدیک، زیارتش قبول و تلاشش پذیرفته شود و سلامش بدون حجاب برسد، و حاجتش از طرف خدا، هر چه زیاد باشد، برآورده شود، و خداوند جواب او را می دهد.»

4. پاداشهای گوناگون و فراوان

در برخی احادیث به مجموعه ای از آثار و برکات اشاره شده است که بیان آنها در یک جا صفای خاصی دارد، تا اینکه تقطیع شود و هر پاداشی جداگانه بیان گردد.

«شیخ طوسی» با اسنادش از امام صادق علیه السلام نقل کرده است که آن حضرت فرمود: «مَنْ زَارَ قَبْرَ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ علیه السلام عَارِفاً بِحَقِّهِ غَیرَ مُتَجَبِّرٍ وَ لَا مُتَکبِّرٍ کتَبَ اللَّهُ لَهُ أَجْرَ مِائَه أَلْفِ شَهِیدٍ وَ غَفَرَ اللَّهُ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ وَ مَا تَأَخَّرَ وَ بُعِثَ مِنَ الْآمِنِینَ وَ هُوِّنَ عَلَیهِ الْحِسَابُ وَ اسْتَقْبَلَتْهُ الْمَلَائِکه فَإِذَا انْصَرَفَ شَیعَتْهُ إِلَى مَنْزِلِهِ فَإِنْ مَرِضَ عَادُوهُ وَ إِنْ مَاتَ شَیعُوهُ بِالِاسْتِغْفَارِ إِلَى قَبْرِهِ؛(8) کسی که قبر امیرمؤمنان علیه السلام را با آگاهی به حقش و بدون ستمگری و تکبر زیارت کند، خداوند پاداش صد هزار شهید را به او می دهد و گناهان گذشته و آینده او را می بخشد و [در روز قیامت] در امنیت محشور می شود و حسابرسی او آسان است و ملائکه از او استقبال می کنند. وقتی به منزلش برمی گردد، او را مشایعت و همراهی می کنند، سپس اگر بیمار شود، عیادتش می کنند، و اگر از دنیا برود، با استغفار او را تا قبر همراهی می کنند.»

«صفوان جمال» می گوید: همراه امام صادق علیه السلام به سمت کوفه می رفتیم، حضرت فرمود: توقف کن «فَهَذَا قَبْرُ جَدِّی أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ علیه السلام فَأَنَخْتُهَا ثُمَّ نَزَلَ فَاغْتَسَلَ وَ غَیرَ ثَوْبَهُ وَ تَحَفَّى وَ قَالَ لِی افْعَلْ کمَا أَفْعَلُ ثُمَّ أَخَذَ نَحْوَ الذَّکوَاتِ ثُمَّ قَالَ لِی قَصِّرْ خُطَاک وَ أَلْقِ ذَقَنَک إِلَى الْأَرْضِ یکتَبُ لَک بِکلِّ خُطْوَه مِائَه أَلْفِ حَسَنَه وَ تُمْحَى عَنْک مِائَه أَلْفِ سَیئَه وَ تُرْفَعُ لَک مِائَه أَلْفِ دَرَجَه وَ تُقْضَى لَک مِائَه أَلْفِ حَاجَه وَ یکتَبُ لَک ثَوَابُ کلِّ صِدِّیقٍ وَ شَهِیدٍ مَاتَ أَوْ قُتِلَ ثُمَّ مَشَى وَ مَشَیتُ ؛(9) پس این قبر جدّم امیرمؤمنان علیه السلام است، من شتر را خوابانیدم و به زیر آمدند و غسل کردند و جامه خود را تغییر دادند و فرمودند آنچه من می کنم تو هم بکن و بعد از آن به جانب تلهای نجف روانه شدند و فرمودند: گامهایت را کوتاه بردار، و شانه ها را پایین بیانداز! به راستی برای هر گامی که برمی داری، صد هزار حسنه برای تو نوشته می شود، و صد هزار گناهت محو می گردد، و درجه ات صد هزار مرتبه بالا می رود و صد هزار حاجتت برآورده شده و ثواب تمام صدیقین و شهدا برایت نوشته می شود. سپس امام علیه السلام راه رفت و من را رفتم.»

«ثُمَّ قَامَ فَصَلَّى عِنْدَ الرَّأْسِ رَکعَاتٍ وَ قَالَ یا صَفْوَانُ مَنْ زَارَ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام بِهَذِهِ الزِّیارَه وَ صَلَّى بِهَذِهِ الصَّلَاه رَجَعَ إِلَى أَهْلِهِ مَغْفُوراً ذَنْبُهُ مَشْکوراً سَعْیهُ وَ یکتَبُ لَهُ ثَوَابُ کلِّ مَنْ زَارَهُ مِنَ الْمَلَائِکه قُلْتُ ثَوَابُ کلِّ مَنْ یزُورُهُ مِنَ الْمَلَائِکه قَالَ یزُورُهُ فِی کلِّ لَیلَه سَبْعُونَ قَبِیلَه قُلْتُ کمِ الْقَبِیلَه قَالَ مِائَه أَلْف ؛(10) و آنگاه حضرت ایستاد و چند رکعت نماز بالای سر (امیرمؤمنان) خواند! و فرمود: ای صفوان! کسی که امیرمؤمنان علیه السلام را با این زیارتنامه زیارت کند و این نماز را انجام دهد، به سوی اهلش برمی گردد، در حالی که گناهش بخشیده و تلاشش پذیرفته شده و ثواب زیارت تمامی ملائک که او را زیارت کرده اند، برای او نوشته می شود. گفتم ثواب هر کسی از ملائکه که او را زیارت کند؟ فرمود: در هر شب هفتاد قبیله (از ملک) او را زیارت می کنند. عرض کردم: قبیله چه مقدار است؟ فرمود: صد هزار».

به راستی اگر یک قلم از قلمهای پاداش فوق بر زیارت امیرمؤمنان علیه السلام مترتب باشد، جا دارد که انسان سر از پا نشناخته، به زیارت بشتابد، و حقا ترک زیارت آن حضرت ـ با تمکن و قدرت ـ جفایی بر خویش است. و جا دارد که حضرت صادق علیه السلام بفرماید: «مَنْ تَرَک زِیارَتَ اَمِیرِالْمُؤمِنِینَ علیه السلام لَمْ ینْظُرِ اللهُ اِلَیهِ؛ کسی که با تمکن و قدرت زیارت امیرالمؤمنین علیه السلام را ترک کند، خداوند به او نظر رحمت نمی کند.»

پی نوشت ها :

1) همان، ‌ج14، ص 376، باب مزار، ح 3؛ و بحار الانوار، ج100، ص 260، ح 10.

2) تهذیب الاحکام، ج 6، ص 20، ح 3، و وسائل الشیعه، ج 14، ص 380، باب فرار، ح 1، و بحار الانوار، ج 100، ص 260، ح 11.

3) تهذیب الاحکام، ج 6، ص 21، و وسائل الشیعه، ج 14، ص 381، باب 25 فرار، ح 1، و بحار الانوار، ج 100، ص 260، ح 11.

4) بحار الانوار، ج 100، ص 259، ح 6، و الکامل، ابن اثیر، ص 39، باب 10، ح 3، و موسوعه، ج 2، ص 40.

5) تهذیب الاحکام، ج 6، ص 24، ح 9، و وسائل الشیعه، ج 14، ص 388، باب 28 فرار، ح 1، و بحار الانوار، ج 100، ص 358، ح 3، وص 359، ح 3 و 4، و موسوعه، ج 2، ص 53 ـ 52.

6) المزار الکبیر، محمد بن جعفر المشهدی، مؤسسه النشر الاسلامی، قم، ص 275.

7) مصباح المتهجد، کفعمی، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، بیروت، ص 777، و بحار الانوار، ج 100، ص 305، ح 23، و موسوعه، ج 2، ص128 ـ 117.

8)مالی، شیخ طوسی، مکتبه الداوری، قم، ج 1، ص 218، و وسائل الشیعه، ج 14، ص 375، باب 23 فرار، ح 1، و بحار الانوار، ج 100، ص257، ح 1.

9) متن زیارت در:‌ مزار کبیر، مشهدی، ص320 ـ 317، و بحار الانوار، ج 100، ص279، ح 15.

10) المزار الکبیر، مشهدی، ص 217، بحار الانوار، ج 100، ص 279، ح 15، و وسائل الشیعه، ج14، ص 392، باب 29 فرار،‌ح 7.

منبع: ماهنامه اطلاع رسانی، پژوهشی، آموزشی مبلغان شماره148.