علمای امامیه زحمتها کشیده اند

با توجه به نبود امکانات در زمان گذشته وقتی برآوردی حتی جزئی انجام دهیم به خوبی متوجه می شویم که مثلا نوشتن 110 جلد بحارالانوار در زمانی که حتی وسیله نقلیه ای پر سرعتی وجود نداشته و یا امکانات نوشتاری قابل ملاحظه ای در دسترس نبوده، چقدر مشکل و طاقت فرسا بوده و در طول عمر پربار هر یک از علما، چقدر از وقت و فرصتشان استفاده می کردند و از بسیاری از مسائل دنیوی چشم پوشی می کردند تا کتابی تالیف شود و نسل به نسل به دست آیندگان برسد.

غالبا اگر هم ضعفی وجود داشته باشد با توجه به محیط و زمانی که این بزرگان در آن می زیسته اند، نه تنها قابل چشم پوشی است بلکه در بسیاری از موارد حتی نمی توان آن را نقد نمود.

چون با توجه به زمان و امکاناتی که در اختیار ایشان بوده، بهترین نوع ممکن نوشتن همین کتابی بوده که نوشته شده.

و ما اکنون با توجه به پیشرفت علوم و دسته بندی آن همچنین پیشرفت تکنولوژی این انتقادات را وارد می کنیم.

امروزه با چند کلیک ساده می توانید مهمترین چکیده های مطالب علمی را در هر زمینه ای در اختیار بگیرید و از آنها استفاده کنید. مطالبی که ثمره سالها سختی و رنج و کوشش بزرگان ما بوده است.

به راستی اگر ما در زمان آنان زندگی می کردیم  چقدر در راه دفاع از حریم اهل بیت و پاسداشت علم ایشان و فقه نبوی و اعتقادات دینی تلاش می کردیم. آیا اگر این امکانات در اختیار ما نباشد باز هم تلاش طاقت فرسایی برای فتح قله های علم خواهیم داشت؟؟

واقعیت این است که تلاش بزرگان ما ستودنی و تحسین برانگیز است و این همه امکانات امروز ما، وظیفه ما را بیشتر و بیشتر می کند تا با پالایش و پیرایش علومی که از گذشتگان به دستمان رسیده، آنها را در اختیار آیندگان قرار دهیم و سفره معنوی این بزرگان را تا ابد برای تشنگان حقیقت بگسترانیم.

اگرچه از زحمات گذشتگان گفتن کار ساده این نیست و فقط زوایایی از تلاش ایشان را به تصویر می کشد اما حقیقت آن است که برای آشنایی با این رویه لازم است گاه گاهی از تلاش بی وقفه آنان سخن رانده شود.

حاجى در لمعات مى گوید: استاد ما جناب شیخ حسن فرزند مرحوم شیخ جعفر صاحب كتاب كشف الغطاء روزى در مجلس فرمود شیخ كبیر شبها پس از اندك خوابى بر مى خاست و تا موقع نماز شب به مطالعه مى پرداخت بعد به نماز و تضره و مناجات مشغول مى شد تا هنگام سپیده صبح .

شبى ناله و صحیه او را شنیدم و مثل این بود كه بر سر و روى خود مى زند ما برادران متوحش شده به خدمتش دویدیم او را با حالت منقلب مشاهده كردیم كه دامنش از اشك دیدگانش تر شده بود و بسر و صورت خود مى زد ما دست او را گرفتیم و چگونگى را از او پرسیدم فرمود :

از من خطائى سر زده زیرا اول شب مساله فقیه اى در نظرم بود كه علماء اعلام حكم آن بیان كرده اند مى خواستیم دلیل آن را از احادیث اهل بیت علیهم السلام ملاحظه كنیم چند ساعت كتب اخبار را ملاحظه كردم پیدا نكردم از كمال خستگى گفتم خداى تعالى علما را جزاى خیر دهد حكمى كرده اند بدون دلیل سپس خوابیدم .

در عالم خواب دیدم براى زیارت حضرت امیر علیه السلام روانه حرم مطهر هستم چون به كفش كن رسیدم نگاه كردم دیدم كه پیش ‍ صفه (ایون ) فرش است و منبر بلند پایه اى در صدر مجلس زده شده و شخص پیش صفه پر بود از علماى اعلام از كسى پرسیدم این جماعت كیستند و آن آقاى مدرس كیست ؟

گفت او محقق اول صاحب شرایع است و این جماعت علماى امامیه اند من خرسند شدم و با خوشحالى جلو منبر رفته به محقق سلام كردم و متوقع بودم كه ایشان هم به من اعتنائى و التفاتى كنند دیدم هیچ توجهى نمى كنند و جواب سلامم را با كمال بى توجهى دادند من ناراحت شده گله كردم عرض كردم مگر من از علماى امامیه نیستم ؟

دیدم محقق با كمال خشونت فرمود اى جعفر علماى امامیه زحمتها كشیده اند تا اخبار ائمه اطهار را از اطراف بلاد از راویان جمع تصیح و توفیق و تضعیف آنها تا آنكه امثال شما بدون زحمت و مشقت دلیل احكام را ببیند

شما بقدر چهار ساعت بر روى فرش نشسته و چند كتاب از كتب حاضر را ملاحضه نموده و تمام كتب موجوده حاضر خود را هنوز ندیده به علماء اعتراض كردى و نسبت دادى كه فتوى داده اند بدون مستند و حال آنكه همین مرد حاضر كه در پاى منبر نشسته است در چند موضع از كتاب خود حدیث این حكم را نوشته كه ملامحسن فیض نام دارد در این هنگام از كلام محقق لرزه بر اندامم و از خواب جستم و از گناه خود و ندامت و پشیمانى به این حالت افتاده ام .

منابع:

( زندگانى شیخ مرتضى ص 156).

برگرفته از کتاب عاقبت بخیران عالم

تهیه و تولید : محمد حسین امین ، گروه حوزه علمیه تبیان