گرفتگی بینی
پرسش : مشکل من در مورد گرفتگی بینی است به این صورت که هر از چند گاهی دچار آن می شوم علت آن چیست و چگونه درمان می شود؟
پاسخ : گرفتگی بینی مشکل بسیار شایعی می باشد که در این حالت بیمار احساس می کند بینی او باز نیست و عبور هوا از بینی به طور ناقص انجام می شود و در این حالت در بینی، یا انسداد کامل پیش می آید و یا به طور نسبی بسته می شود.
ممکن است دو طرفه باشد و همچنین ممکن است یک سوراخ بینی بسته و دیگری باز باشد و بعد از چند ساعت همان بینی که بسته بود باز باشد و سوراخ بینی دیگر بسته باشد و این سیکل تکرار شود و بالعکس. این حالت اخیر، که خیلی از افراد از آن شکایت دارند، بیماری نمی باشد، بلکه سیکل طبیعی و سیکل فیزیولوژیک بینی می باشد و افراد نباید از این بابت نگران باشند. حدوداً هر 1 الی 4 ساعت یک بار در هر فرد طبیعی یکی از سوراخ های بینی به طور نسبی بسته می شود و یکی باز می شود و آن بینی که بسته بود، بازتر عمل می کند. بعضی از افراد می خواهند در این حالت با قدرت زیاد و سریع از بینی نفس بکشند و اظهار می دارند که نمی توانند این عمل را انجام دهند، در این جا باید عنوان شود که این کار، انتظار درستی از بینی نمی باشد و بینی وظیفه اش این است که هوا را به آرامی از بین شاخک هایی که داخل بینی قرار دارند، هدایت کند. هوا به آرامی از بین این ها عبور می کند و در این مدتی که هوا از این شاخک ها عبور می کند، گرم و مرطوب می شود، تا بتواند به حنجره و ریه برسد.
در گرفتگی بینی چندین عامل می تواند دخیل باشد که در زیر به آن ها اشاره می شود:
1- مهم ترین علت در حال حاضر آلرژی و حساسیت بینی می باشد که تقریباً در همه افراد و در تمام سنین دیده می شود.
اغلب گرفتگی بینی در بهار یا پاییز تشدید می شود، البته علایم دیگری نیز به همراه گرفتگی ممکن است وجود داشته باشد مثل عطسه، خارش بینی و ترشح مایع زلال از بینی.
2- انحراف دیواره بین دو حفره ی بینی یا انحراف سپتوم بینی می باشد. در بعضی از افراد، دیواره بین دو حفره بینی کاملاً صاف نیست و در نتیجه ممکن است گرفتگی بینی ایجاد شود.
3- تروما یا ضربات وارده به بینی اشاره کرد که در اثر ضربه، چه در کودکی و چه در بزرگسالی، ممکن است به یک طرف بینی فشار وارد شود و به انحراف بینی منجر گردد.
4- وجود تومورها و توده ها می باشد. هر گونه تومور یا توده ای فضاگیر در بینی می تواند از عبور هوا جلوگیری کند. ممکن است فرد دارای تومور خوش خیم به نام آنژیوفیبروم باشد که در این صورت هم گرفتگی بینی رخ می دهد. البته می تواند باعث خونریزی هم شود و با ترشح زلال یا چرکی و خون آلود و خونریزی از بینی، تورم بینی، تورم صورت و بد فرم شدن صورت همراه باشد.
5- در کودکانی که دچار بزرگی لوزه سوم هستند(چون لوزه سوم در انتهای بینی وجود دارد)، عبور هوا مشکل می شود.6- گیر کردن جسم خارجی(که از علل کم تر شایع است)، مانند دانه حبوبات یا قطعه ای از مداد پاک کن در داخل بینی می تواند باعث گرفتگی بینی و عدم عبور هوا شود.
تشخیص
مهم ترین راه تشخیص، بعد از گرفتن تاریخچه بیماری و اینکه بیمار چه موقع دچار گرفتگی بینی شده و شدت گرفتگی چقدر بوده، معاینه بیمار توسط پزشک می باشد که در اغلب موارد از طریق معاینه داخل بینی، علت گرفتگی مشخص می شود.
راه تشخیصی کامل تر آندوسکوپی بینی می باشد که دقت و کیفیت بهتری دارد. بعد از آندوسکوپی، بررسی بینی از سوراخ خلفی یا نازوفارنگوسکوپی با آینه که داخل دهان دیده می شود، می باشد.
از راه های تشخیصی غیربالینی و پاراکلینیکی می توان به رادیوگرافی، عکس برداری ساده، سی تی اسکن و MRI اشاره نمود و در مواقعی که ضایعه مشکوک باشد، نمونه برداری ضرورت دارد.
درمان
در درمان گرفتگی بینی، علت ایجاد کننده گرفتگی بینی و انحراف بینی مهم می باشد و همچنین سن و شرایط بیمار نیز فرق می کند. در بعضی از مواقع مانند،تومورها و اشکالات انحراف بینی حتماً به عمل جراحی نیاز است. در مورد پولیپ ها، پولیپ های کوچک معمولا تحت درمان دارویی قرار میگیرند. اما در موارد شدید بخصوص در مواردیکه عارضه دار شده یا به درمانهای دارویی پاسخ نمی دهند پولیپ ها به روش جراحی برداشته می شوند.
در مورد گرفتگی بینی در اثر حساسیت بهترین درمان اجتناب و دوری کردن از عامل حساسیت زا میباشد. معمولاً هر بیماری بعد از مدتی به تدریج متوجه می شود که نسبت به چه موادی حساسیت دارد. خربزه، انگور و طالبی مواد خوراکی شایعی هستند که حساسیت زا می باشند. امّــا اجتناب از گرده درختان که در فصل بهار در تمام شهر پخش می باشد امکانپذیر نیست ولی با بستن پنجره ها و استفاده از تهویه هایی که هوای بیرون را وارد نمی کنند می توان از ورود ذرات حساسیت زا به درون منزل جلوگیری کرد.
جایگزین کردن لحاف و تشک و بالشت هایی که از پشم یا پرحیوانات درست شده است با انواعی که از مواد صناعی درست شده است و استفاده نکردن از فرش یا موکتی که پرز تولید می کند روشهای مثمر ثمری است. متأسفانه دارویی که بتواند به طور کامل حساسیت را ریشه کن کند وجود نداردامّـــا درمان ضد آلرژی به خوبی می تواند علائم بیمار را به طور موقت برطرف نماید. برای درمان آلرژی بینی می توان از آنتی هیستامین ها، ضد احتقانهای بینی و داروهای کورتیکو استروئیدی بهره گرفت .
مشاور پاسخگو :علیرضا عابدزاده
تنظیم :مرکز مشاوره
