فعلا مالکی یک هیچ برنده است

به نظر می‌رسد آن‌چه در عراق رخ داده ماحصل یک سناریوی از پیش طراحی شده است. سناریویی که هر کدام از دو طرف درگیر با اذعان به قدرت یکدیگر و احیانا قدرت ایذایی هم آن را طراحی و پیش می‌برند.

تا بدین جای کار این گونه به نظر می‌رسد که مالکی یک گام بلند از علاوی و متحدانش در العراقیه جلوتر است. با توجه به هشدارهایی که چهارشنبه، 21 دسامبر، مالکی به ایاد علاوی و العراقیه داده است، می‌توان گفت که مالکی حساب شده سناریوی خود را پیش می‌برد و با استفاده از ضعف‌های رقیب که روز به روز بیشتر نمایان می‌شود، با قدرت به پیش می‌رود.

سناریوی العراقیه

العراقیه سناریوی خود را زمانی آغاز کرد که انفجار در پارلمان عراق رخ داد. در آن حادثه اسامه النجیفی، رئیس پارلمان مالکی را متهم کرد که هدف از آن حادثه ضربه زدن به او بوده است. اما زمانی که مالکی اتهام را رد کرد و گفت که هدف از این حادثه نه رئیس مجلس بلکه نخست‌وزیر بوده و برای کشف ابعاد این حادثه تا آخر ایستاده، ثابت کرد که دست رقیب را خوانده است.

پس از آن العراقیه این دعوا را مسکوت گذاشت و پرونده اعلام فدرالیسم در استان‌های سنی‌نشین صلاح الدین و دیالی را مطرح کرد. هدف یک چیز بود، تحت فشار قرار دادن مالکی و ناتوان جلوه دادن او در حل بحران‌های کشور و پررنگ کردن مشکلات سنی‌ها برای جلب حمایت‌های کشورهای تندروی عربی همانند عربستان و به دنبال آن جلب حمایت امریکا با فشارهای ریاض به واشنگتن.

هم‌زمان با سفر مالکی به امریکا در حالی که او در آسمان در حال پرواز به واشنگتن بود، خبر تصمیم شورای استانداری دیالی به تبدیل شدن به یک ایالت فدرالی اعلام شد. ساعاتی پس از آن استان صلاح‌الدین نیز همین کار را کرد و الانبار نیز سیاستی مشابه پیش گرفت و گفت که به زودی اعلام فدرالی می‌کند.

وقتی که بحث اتهام به الهاشمی بر سر اداره و اجرای چند طرح تروریستی مطرح شد، العراقیه گمان کرد که می‌تواند با سناریوی خود اوضاع را بیشتر متشنج کند و کار را به نفع خود پیش ببرد. به همین دلیل صبح شنبه عضویت خود در پارلمان را به تعلیق در آورد و یک‌شنبه نیز اعلام کرد به طور کامل از حکومت خارج خواهد شد. از همان روز نیز مصاحبه‌های اعضای العراقیه، در راس آنها ایاد علاوی با رسانه‌های مختلف آغاز شد و هجمه تبلیغاتی شدیدی را علیه مالکی آغاز کردند. در این میان او را وابسته به ایران جلوه می‌دادند تا ضمن تحریک جامعه جهانی که در حال حاضر علیه ایران موضع دارند، در این‌جا نیز تحریک شوند.

العراقیه همچنین گمان می‌کرد که می‌تواند از ضعف‌های مالکی در بحث‌های خدمت‌رسانی به خصوص برق و اقتصادی، موضوع بیکاری، بهره‌برداری کرده و در بعد منطقه‌ای نیز به دلیل همراهی‌اش با بشار اسد حمایت عربستان و متحدانش را به دنبال خود بکشاند. در عین حال به فکر بهره‌برداری از اختلاف‌های درونی ائتلاف هم‌پیمانی ملی نیز افتاد. به همین دلیل است که ایاد علاوی پیشنهاد داده که ابراهیم جعفری، رقیب سرسخت مالکی و کسی که با قهر از حزب الدعوه اسلامی خارج شده، جانشین مالکی شود.

از سویی اگر اظهارات محمود المشهدانی، رئیس اسبق مجلس عراق واقعیت داشته باشد که به پایگاه خبری مجلس اعلای اسلامی عراق گفت که امریکایی‌ها طرحی دارند که بر اساس آن اگر مالکی طرح خروج نیروهای امریکایی را مسکوت نکند، سی‌آی‌ای علیه او وارد عمل خواهد شد و سنی‌ها را به روی کار خواهد آورد، واقعیت داشته باشد، می‌توان گفت که العراقیه روی حمایت امریکایی‌ها نیز حساب کرده است.

هدف العراقیه روشن است، سرنگونی نوری مالکی و در اختیار گرفتن قدرت و کنار زدن شیعیان از حاکمیت و در آخر ایستادن در برابر ایران.

سناریوی مالکی

العراقیه گمان نمی‌کرد به همین زودی نوری مالکی بتواند سرنخ‌های حادثه پارلمان را کشف کند. حتی کشف شد که طارق الهاشمی در گذشته با ابو مصعب الزرقاوی، رهبر اسبق القاعده در عراق تماس داشته و شماره تلفن او در حافظه تلفن همراه زرقاوی بوده است.

از سویی العراقیه گمان می‌کرد که با سفر مالکی به امریکا می‌تواند ورق‌های بازی را به نفع خود به هم بزند و وقتی که مالکی به بغداد برگردد، او را در مخمصه شدید قرار دهد. به همین دلیل صالح المطلک علیه مالکی مصاحبه کرد و او را دیکتاتوری بدتر از صدام حسین توصیف کرد. اما به محض این که مالکی قدم در فرودگاه بغداد گذاشت، از پارلمان خواست رای به عدم اعتماد صالح المطلک دهد و پرونده طارق الهاشمی را نیز رو کرد.

العراقیه یک نکته را نادیده گرفت و آن تحریک افکار عمومی به نفع آن کسی که قاطعانه علیه دیگران عمل می‌کند. به عبارت روشن‌تر مردم عراق هنگامی که می‌بینند فردی در برخورد با دیگران قاطعیت دارد و قدرت خود را به نمایش می‌گذارد از او خوششان می‌آید و به حمایت از آن بر می‌خیزند. حتی اگر در این میان حق و ناحقی پیش بیاید.

العراقیه زمانی که حمله را علیه مالکی آغاز کرد، گمان نمی‌کرد که واکنش مالکی چنین قاطع باشد و نافذ باشد. در حال حاضر العراقیه مجبور به عقب‌نشینی شده و در لاک دفاعی فرو رفته است. ایاد علاوی روز سه‌شنبه از سفر خارج خود بازگشته و این در حالی است که او از سوی افکار عمومی مورد انتقاد است که همیشه در خارج به سر می‌برد و هیچ گاه در میان مردم نیست. از این رو وقتی هم علیه مالکی صحبت کرد، مورد استقبال افکار عمومی قرار نگرفت. صالح المطلک عراق را ترک کرد و به اردن رفت. اعتبار طارق الهاشمی نیز با حمله نیروهای پلیس به دفتر کار و منزلش خدشه‌دار شد چرا که وقتی نیروهای پلیس خانه او را محاصره کردند او در خانه نبود که بتواند از ابزار تبدیل شدن به یک قهرمان اجتماعی استفاده کند، بلکه بر عکس هنگامی که در فرودگاه بغداد سه ساعت متوقف شد و نگهبانانش را گرفتند، ضربه‌ای دیگر به حیثیت او وارد شد و وقتی که طالبانی برای اجازه سفر او به سلیمانیه وساطت کرد، این گونه قلمداد شد که او آدم صاحب قدرتی نیست. سفرش به کردستان نیز در افکار عمومی این گونه بازتاب یافت که او به کردستان فرار کرده و نزد کردها پناه گرفته است. خصوصا زمانی که گفت تنها حاضر است در کردستان در برابر دادگاه از خود دفاع کند.

بر سر پرونده هاشمی مالکی توانست مانور قدرت خوبی از خود نشان دهد. او گفت که به الهاشمی تنها دو روز فرصت می‌دهد که از خود دفاع کند و پس از آن او را قطعا بازداشت خواهد کرد.

مالکی در پرونده مطلک نیز قاطعانه برخورد کرد. او روز سه‌شنبه رسما گفت: «اگر از مطلک سلب اعتماد نشود از سمت خود استعفا خواهد کرد.» او روز چهارشنبه نیز رسما مطلک را از سمتش برکنار کرد.

از سویی با فشار کردها استان دیالی مجبور شد که رای به ایالت شدن را پس بگیرد. سه‌شنبه مردم دیالی در اعتراض به طرح ایالتی شدن استانشان دست به تظاهرات زدند و خواستار محاکمه امضا کنندگان طرح ایالتی شدن دیالی و اعدام طارق الهاشمی شدند. می‌توان تصور کرد که تظاهرات را طرفداران مالکی ترتیب داده‌اند.

از سویی مالکی خود از رهبران سیاسی برای حل بحران دعوت کرده است. دعوت او بدین معنا است که می‌خواهد خود ابتکار عمل را به دست گیرد و خواسته‌هایش را در این نشست به کرسی بنشاند. خیلی راحت می‌توان تصور کرد که مالکی در این جلسه چگونه حاضر خواهد شد. پوشه‌های ضخیمی از دشمنانش زیر بغل خواهد داشت و با زبان تهدید و ارعاب با آنها صحبت خواهد کرد. شبیه همان کاری که قبل از تشکیل دولت در جلساتش با ایاد علاوی داشت.

اگر علاوی و یارانش در العراقیه فکر کرده‌اند که می‌توانند از شکاف‌های موجود در ائتلاف هم‌پیمانی ملی استفاده کنند، مالکی نیز به خوبی می‌داند که شکاف در العراقیه بسیار شدیدتر از ائتلاف هم‌پیمانی ملی است. حداقل آن این است که تا کنون شاهد انشقاقی در این ائتلاف نشده‌ایم اما العراقیه تا کنون 16 عضو خود را از دست داده و اختلاف‌ها در آن بسیار سنگین است. یک نشانه دیگر این انشقاق تعلیق حضور العراقیه در پارلمان است در حالی که اسامه النجیفی، رئیس پارلمان خود را از ریاست پارلمان تعلیق نکرده است.

تا این جای کار به نظر می‌رسد مالکی برنده میدان است. بر خلاف تصور العراقیه، جریان صدر به رغم این که جلسات متعددی قبل از این بحران با ایاد علاوی و العراقیه داشته است، بر سر پرونده طارق الهاشمی از نوری مالکی حمایت کرده و اعلام کرده است که صدور حکم علیه الهاشمی کاملا قانونی است و باید اجرا شود. همچنین دیگر جریان‌های سیاسی نیز علیه مالکی موضع نگرفته‌اند و عموما با دادن حق به او تلاش کرده‌اند که فتیله بحران را پایین بکشند.

درباره بحث حمایت امریکا نیز باید گفت که مالکی با امضای طرح ابقای 30 هزار کارمند سفارت امریکا در عراق یکی از برگه‌های برنده العراقیه را سوزاند.

در حال حاضر قدرت مالکی تا اندازه‌ای بالا رفته که می‌توان گفت اگر همین الآن تصمیم به برگزاری انتخابات مجدد شود، پیروز قاطع میدان انتخابات مالکی خواهد بود.

دو طرف دوئل خود را آغاز کرده‌اند، به نظر می‌رسد تفنگ مالکی پرتر از تفنگ ایاد علاوی و العراقیه است. ولی با این حال هنوز نمی‌توان قاطعانه گفت که برنده این میدان نبرد سیاسی چه کسی خواهد بود. در عالم سیاست آن هم در خاورمیانه آن هم در عراق همه چیز در لحظات آخر ناگهان عوض می‌شود.

منابع: دیپلماسی ایرانی