امتحان های نا محسوس خدا

خداوند در قرآن می فرماید: «و لَنَبْلُوَنَّکُم بِشىْء مِّنَ الخَْوْفِ وَ الْجُوع وَ نَقْص مِّنَ الأَمْوَلِ وَ الأَنفُسِ وَ الثَّمَرَتِ وَ بَشرِ الصابرِینَ(بقره،155) :''قطعا همه شما را با چیزى از ترس ، گرسنگى ، زیان مالى و جانى ، و کمبود میوه ها آزمایش مى کنیم و بشارت ده به استقامت کنندگان ! ''

مى فرماید: به طور مسلم ما همه شما را با امورى همچون ترس و گرسنگى و زیان مالى و جانى و کمبود میوه ها آزمایش مى کنیم . در آیه فوق نمونه هائى از امورى که انسان با آنها امتحان مى شود بیان شده، از قبیل: ترس ، گرسنگى ، زیانهاى مالى ، و مرگ ... ولى وسائل آزمایش خداوند منحصر به اینها نیست بلکه امور دیگرى نیز در قرآن به عنوان وسیله امتحان آمده است ، مانند فرزندان ، پیامبران ، و دستورات خداوند ، حتى بعضى از خوابها ممکن است از وسائل آزمایش باشد ، شرور و خیرها نیز از آزمایشهاى الهى محسوب مى شوند. و از این امتحانات حتی پیامبران هم در امان نیستند.

این اشتباه بزرگى است که دامنگیر گروهى از عوام شده است که تصور مى کنند آنها که در این جهان از نظر مادى گرفتار محرومیتند مغضوب و مطرود درگاه خدا هستند و آنها که در رفاه نعمت غوطه ورند محبوب و مقبول او مى باشند . چه بسیار افراد محرومى که با این وسیله آزمایش مى شوند و به برترین مقامات مى رسند ، و چه بسیار افراد متنعمى که اموال و ثروتشان بلاى جانشان و مقدمه مجازاتشان است

امتحانات الهى همیشه به وسیله حوادث سخت و ناگوار نیست ، بلکه گاه خدا بندگانش را با وفور نعمت و کامیابیها آزمایش مى کند ، چنانکه قرآن مى گوید: «ما شما را به وسیله بدیها و خوبی ها امتحان مى کنیم» ( انبیاء - 35 ) .

هرگز نباید وسعت روزى را دلیل بر سعادت ، و تنگى روزى را دلیل بر شقاوت شمرد اما اکثر مردم از این واقعیت بى خبرند. البته اکثریت ناآگاه و بی خبر چنین هستند و گرنه این مسأله براى آگاهان واضح و روشن است . سپس با صراحت بیشترى همین معنى را تعقیب کرده ، مى گوید : هرگز چنان نیست که اموال و اولادتان شما را نزد ما مقرب سازد «وَمَا أَمْوَالُكُمْ وَلَا أَوْلَادُكُم بِالَّتِی تُقَرِّبُكُمْ عِندَنَا زُلْفَى» ؛ اموال و اولادتان چیزی نیست که شما را به ما نزدیک سازد .

ما بارها و بارها این آیه شریفه را شنیده ایم و خیال می کنیم آنانی که با این مسائل خداوند متعال را فراموش می کنند ما نیستم و دیگرانند .

اما مسأله ریشه دارتر از این حرف هاست وقتی که خداوند متعال می فرماید: مواظب باشید فرزندانتان شما را از یاد خداوند غافل نکند برایمان ملموش نیست که چگونه این اتفاق می افتد اما اگر به زندگی اطرافیانمان نظری بیندازیم می بینیم که تا خداوند فرزندی را به آن ها عطا میکند محبت فرزند چنان خانه دل آن ها را پر می کند که دیگر نه به مسائل شرعی چندان اهمیت می دهند و نه تکالیف عبادی خود ،خانم هایی که تا دیروز لحظه ای نماز آن ها به تأخیر نمی افتاد اکنون در غریزه مادری خود فرو رفته و مرتب به رسیدگی به فرزند دلبندشان مشغولند و بعضا کاملا نماز را ترک می کنند . اینجاست که هشدار خداوند متعال را به یاد می آوریم که ای مردم این کودکان شیرین تر از عسل امتحان و آزمایش شمایند مبادا از یاد خداوند غافل شوید .

صد البته که فرزند نعمت خداست و باید قدرش را دانست او را به خوبی پرورش داد و تربیت خدایی کرد اما نه به قیمت از دست دادن ایمان خود. 

باید مادران و پدران به خود یاد آور شوند که این نازدانه ای که در آغوش دارند موهبتی است از جانب پروردگار شکر نعمت گذارند و در خلقت وی بیندیشند و به خدا برسند ، که چه خوب نقش نگارین بر عالم می زند و چه توانا پروردگاریست.

دوست شکر بهتر یا آنک شکر سازد                   خوبی قمر بهتر یا آنک قمر سازد

ای باغ توی خوشتر یا گلشن گل در تو               یا آنک برآرد گل صد نرگس تر سازد

ای عقل تو به باشی در دانش و در بینش            یا آنک به هر لحظه صد عقل و نظر سازد

ای عشق اگر چه تو آشفته و پرتابی                    چیزیست که از آتش بر عشق کمر سازد

بیخود شده آنم سرگشته و حیرانم                     گاهیم بسوزد پر گاهی سر و پر سازد

دریای دل از لطفش پرخسرو و پرشیرین               وز قطره اندیشه صد گونه گهر سازد

آن جمله گهرها را اندرشکند در عشق                  وان عشق عجایب را هم چیز دگر سازد

شمس الحق تبریزی چون شمس دل ما را             در فعل کند تیغی در ذات سپر سازد

اموال و اولادى که انسان را از خدا دور سازند و همچون بتى مورد پرستش قرار گیرند و مایه فساد و افساد گردند آتش گیره هاى جهنمند .

و به گفته قرآن : دشمن جان انسان و دشمن سعادت او هستند : «یَأَیهَا الَّذِینَ ءَامَنُوا إِنَّ مِنْ أَزْوَجِکُمْ وَ أَوْلَدِکمْ عَدُوًّا لَّکمْ فَاحْذَرُوهُمْ وَ إِن تَعْفُوا وَ تَصفَحُوا وَ تَغْفِرُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِیمٌ(تغابن ،14) إِنَّمَا أَمْوَلُکُمْ وَ أَوْلَدُکمْ فِتْنَةٌ وَ اللَّهُ عِندَهُ أَجْرٌ عَظِیمٌ(تغابن،15)»: ''اى کسانى که ایمان آورده اید بعضى از همسران و فرزندانتان دشمنان شما هستند ، از آنها برحذر باشید ، و اگر عفو کنید و صرفنظر نمائید و ببخشید ( خدا شما را مى بخشد ) چرا که خداوند بخشنده و مهربان است . اموال و فرزندانتان وسیله آزمایش شما هستند ، و اجر و پاداش عظیم نزد خدا است ''.

قرآن از انسان یک موجود از همه چیز گذشته جز خدا می‏خواهد، این است‏ که می‏فرماید: مال شما فتنه است، اولاد شما فتنه است، یعنی بازدارنده‏ هستند. قرآن نمی‏گوید شما فرزند نداشته باشید یا فرزندانتان را دوست‏ نداشته باشید، احساس مسؤولیت نداشته باشید و یا مال نداشته باشید و اصلا مال خودتان را رها کنید، چنین چیزی نیست. ولی هیچ ‏یک از اینها نباید در حدی باشد که وقتی پای حق و پای خدا و پای تکلیف بزرگتری در میان‏ می‏آید بتواند پای‏بند انسان باشد.

هر آنچه که ما داریم و هر کاری که در صدد انجام آن هستیم نوعی امتحان است باید دید چگونه انجامش می دهیم ،امتحان های خدا خیلی نامحسوس است باید قاعده را بدانیم درسمان را بلد باشیم  تا موفق شویم ،خداوند زیبایی می دهد ،سلامت می دهد همسر و فرزند می دهد فقر و گرسنگی و بیماری هم می دهد و همه این ها امتحاناتی است که به زودی نتیجه اش را در دست ما قرار می دهند ،باید مواظب باشیم که خوب جواب دهیم و از غافلان نباشیم که غافلان به تصریح خداوند متعال بد سرانجامی خواهند داشت.

فرآوری : محمدی

بخش قرآن تبیان

منبع : طهور دانش