برانگیختن ترس و هراس فرد از مضرات سیگار

(نوجوانان در برابر سیگار (2))

نوجوانان در برابر سیگار (1)

بایستی با برنامه ها و آموزش های اختصاصی، روش هایی برای ایجاد تغییر در نگرش و رفتار افراد بیابیم.

برای اثربخشی آموزش، ارائه اطلاعات بایستی در پنج مرحله صورت پذیرد:

الف) جلب توجه:

باید آموزش به گونه ای باشد كه نظر مخاطب را جلب كند.

ب) درك مطلب:

نحوه ارائه اطلاعات باید به گونه ای باشد كه برای مخاطب ساده و قابل فهم باشد.

ج) ارائه مطلب:

اطلاعات باید از نظر شخص، حاوی و بیانگر نتیجه ای باشد.

د) حفظ اطلاعات:

باید به دنبال ارائه اطلاعات به كمك وسایل تبلیغی، مانند عكس، پوستر، فیلم به حفظ و یادآوری اطلاعات در ذهن شخص، قدم نهاد.

هـ) انجام عمل:

برای جا افتادن و اثرپذیری بیشتر مطالب، قسمتی از راهكارهای آموزشی به طور عملی انجام شود.

در این روش برای افزایش احتمال تأثیر آموزش، اطلاعاتی عرضه می گردد كه هدف آنها ایجاد انگیزه و تمایل منفی برای سیگار در نزد مخاطب و ایجاد تمایل برای نكشیدن سیگار است. این اطلاعات شامل اثرات آنی استعمال دخانیات بر سلامت انسان همچون تنگی نفس، سرفه، نتایج منفی اجتماعی استعمال سیگار همچون بوی بد دهان و زرد شدن دندان ها، ایجاد یك «مصونیت اجتماعی» در جوانان و نوجوانان و همچنین دانش آموزان در مواجهه با عوامل محیطی اجتماعی مثل تقلید، پافشاری دوستان، تبلیغات سیگار و قدرت نه گفتن در مقابل این فشارها و اصرارهاست.

وقتی استفاده كننده نوعاً جوان و محصل، مكرراً در شرایطی واقع می شود كه در آن اثرات منفی اجتماعی استعمال سیگار را می بیند، وقتی ماهیت آگهی تبلیغاتی برایش معلوم می شود، وقتی ترغیب می شود تا آگاهانه در مورد استعمال سیگار خود تصمیم بگیرد، به طور مشخص قادر خواهد بود تا در مورد استعمال سیگار متكی بر خواسته خود باشد تا قدرت نه گفتن و گذشت از این وادی را در خود بیابد.

برای ارائه و عملی كردن برنامه های مصونیت اجتماعی، هیچ تشكیلات و نهادی همچون مدرسه نمی تواند عمل كند و برای نزدیك شدن به این هدف باید روشی اتخاذ شود كه مستلزم حداقل زمان كلاس باشد.

دكتر احمد شریعت پناه، متخصص اطفال می گوید: یكی از متداول ترین علل ناشنوایی در كودكان،از سیگار كشیدن والدین نشأت می گیرد و احتمال سرطان در این كودكان زمانی كه به سن بلوغ می رسند بسیار زیاد است، جهالت و حماقت این دسته از والدین غیرقابل تحمل و رقت بار است.

زهره امانی زاده پرستار یكی از بیمارستان های دولتی می گوید: چند روز قبل نوزادی ضعیف و ریزاندام كه سه هفته زودتر به دنیا آمده بود، با آب ریزش مداوم بینی، به اتاق جراحی منتقل شد، پزشكان آثار و علایم این بیماری را حاكی از استعمال دخانیات مادر در دوران بارداری عنوان كردند و امروز سلامت همین كودك در خطر عفونت گوش و گلو و كاهش وزن همراه است.

تأكید بر عواقب و نتایج منفی استعمال سیگار، بایستی جایگاهش را به نحوه مبارزه با نیروهای اجتماعی كه ممكن است منجر به شروع مصرف سیگار شود، دهد، چرا كه شروع مصرف سیگار در بسیاری از موارد به علت محرك های اجتماعی می باشد و مقاومت در برابر بسیاری از فشارهای اغواگرانه اجتماع مشكل است، زیرا مردم هرگز به عواقب یك بار سیگار كشیدن فكر نمی كنند و برای مقابله با این فشارها تمرین نكرده و آماده نمی باشند.

نگارنده معتقد است كه جوانان و نوجوانان امروزه كه به كشیدن سیگار، این افیون امروزی، مبادرت می ورزند، در گذری نه چندان دور، پدران و مادران آینده ما هستند و اینان بایستی اگر به سلامت خود و جامعه نمی اندیشند، لااقل به آینده كودكان فراسوی دیدگانشان قدری بها دهند و این محتمل است كه سیگاری شدن در نوزادان والدین سیگاری، دو برابر دیگر نوزادان است.

برای شروع استعمال سیگار، طیفی از فاكتورهای فردی، فرهنگی، اجتماعی و محیطی دخیل هستند. استعمال مرتب سیگار در یك فرد جوان بیشتر مجموعه ای از مراحل است تا یك اتفاق ساده و تنها، كه در آن شخص از استعمال دخانیات به شكل آزمایشی و تفننی در دوران نوجوانی، به طرف استعمال مرتب و عادتی در بزرگسالی حركت می كند، این شاخص های متفاوت در پسران و دختران و در مراحل گوناگون ممكن است اثرات مختلف داشته باشد، به عنوان نمونه اثر خانواده در مرحله آزمایش و شناخت آن نسبت به مرحله مصرف مرتب، بیشتر و مهمتر است، فاكتورهای شخصیتی مانند عدم موفقیت در تحصیلات، روحیه سركش، اعتماد به نفس پائین، عدم توانایی در ایجاد ارتباط با دیگران و منزوی بودن، نداشتن توانایی مقابله با فشار دوستان، دانش پایین و نگرش غلط در مورد خطرات سیگار، از موارد مهم و قابل بررسی در زمینه اعتیاد به سیگار است. فشارهای خانوادگی، نبود رابطه ضروری بین والدین،فقر، در دسترس بودن سیگار و بعضاً قیمت پایین آن نیز از عوامل مهم به سوق دادن فرد به سوی مصرف سیگار است. البته در توجیه علت شیوع مصرف سیگار در خانم ها می توان به قدرت استعداد بیشتر دختران برای تأثیرپذیری از گروه همسال، اعتقاد به تأثیر مصرف سیگار بر كاهش وزن، بالا بودن سن بلوغ دختران نسبت به پسران و كمبود فعالیت های تفریحی اشاره نمود، علاوه بر این در پسران حس مرد شدن و بزرگ شدن و در دختران حالت تفننی و ژست سیگار كشیدن از گیرایی های كشیدن سیگار مطرح شده است و این در حالی است كه اهمیت بحث مطروحه فوق مبنی بر این كه امروز نیمی از جمعیت كشور عزیز ما زیر 30 سال دارند به مراتب افزایش می یابد و شانه خالی كردن عده ای از مردم كه نوعاً خود و نزدیكانشان از این امر مستثنی هستند شاید امری جبران ناپذیر بر آینده ایشان رقم بخورد.

همشهری