تبیان، دستیار زندگی
در انجام دادن پژوهش، به منظور کسب شناخت، باید مجموعه ای از گزاره ها (فرضیه ها یا سؤال های تحقیق) را تدوین کرد سپس آن ها را مورد آزمون قرار داد یا پاسخ آن ها را فراهم آورد. این امر، فرایند پژوهش را هدایت کرده و ...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

مراحل روش علمی

مراحل روش علمی

در انجام دادن پژوهش، به منظور کسب شناخت، باید مجموعه ای از گزاره ها (فرضیه ها یا سؤال های تحقیق) را تدوین کرد سپس آن ها را مورد آزمون قرار داد یا پاسخ آن ها را فراهم آورد. این امر، فرایند پژوهش را هدایت کرده و پژوهشگر را  در به دست آوردن شناخت یاری می دهد. بر این اساس، روش تحقیق وسیله یا طریقه ی تعیین این امر است که چگونه یک گزاره ی تحقیق مورد تأیید قرار می گیرد یا رد می شود. به عبارت دیگر، روش تحقیق چهار چوب عملیات یا اقدامات جستجو گرایانه برای تحقق هدف پژوهش ، جهت آزمودن فرضیه یا پاسخ دادن به سؤال های تحقیق را فراهم می آورد. پژوهشگر می تواند از روش های مختلف تحقیق استفاده کرده و به اکتشاف، توصیف (طبقه بندی)، برقراری رابطه ی همزمانی و نیز برقراری رابطه ی علت – معلولی بپردازد. روش تحقیق مناسب بر اساس گزاره های تحقیق انتخاب می شود.مراحل روش علمی

مراحل روش علمی

مراحل روش علمی

روش علمی یا روش تحقیق علمی فرایند جستجوی منظم برای مشخص کردن یک موقعیت نامعین است. مراحل عمده ی روش علمی به شرح زیر است:

1-      پی بردن به مسئله

2-      جستجوی پیشینه

3-      تدوین فرضیه

4-      مشاهده و آزمون فرضیه

5-      پذیرش، رد یا تعدیل کردن فرضیه

مراحل روش علمی
مراحل روش علمی

در مرحله ی اول پژوهشگر با ملاحظه ی یک وضعیت غیر قابل انتظار که برای او مبهم یا ناآشنا جلوه می کند، برانگیخته می شود، یا به قول دیویی (1938 ترجمه ی علی شریعتمداری 1369 ص هیجده) با یک موقعیت نامعین روبه رو می شود. در مرحله ی بعد برای حل مسئله به جستجوی سابقه ی موضوع می پردازد تا بتواند عواملی که به طور بالقوه به بروز مسئله انجامیده است را حدس زده یا گمان های بخردانه ای درباره ی آن به دست دهد. در این مرحله باید به پیشینه و سوابق امر درباره ی مسئله بپردازد و به اندیشه های تخصصی و نظریات مربوط رجوع کند. در مرحله ی سوم پژوهشگر به تدوین فرضیه یا سؤال های تحقیق می پردازد. در مرحله ی چهارم به انجام دادن مشاهده می پردازد. بالاخره در مرحله ی آخر با توجه به داده های حاصل از مشاهده به سؤال ویژه ی تحقیق پاسخ داده، فرضیه را رد کرده یا به طور موقت آن را رد نمی کند و یا اینکه به تعدیل فرضیه می پردازد.

باید توجه داشت که پژوهشگر هیچ گاه به اثبات فرضیه نمی پردازد. این امر بدان جهت است که پژوهشگر با استفاده از شیوه های قیاس و استقراء و با توجه به داده هایی که به کار می برد فقط می تواند فرضیه ی خود را رد کند یا اینکه به طور موقت از رد کردن فرضیه خودداری کند. این ماهیت آزمون آماری است که آزمون فرضیه پژوهشی بر آن استوار است.

بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان

بر گرفته از: کتاب روش های تحقیق در علوم رفتاری

تنظیم: اعظم اژدری

مطالب مرتبط :

پروژه علمی چیست؟

روش تحقیق یا همان بدست آوردن علم

علم و پژوهش