تغییر کنید تا بهترین باشید

بعضی از مردم تمام زندگی و عمر خود را با این امید و انگیزه می‌گذرانند که روزی اوضاع زندگی آن‌ها بهتر شود, این نوع آدم‌ها همیشه ارزو می‌کنند که ای کاش همه چیز آسان‌تر و ساده تر باشد و اینکه یک روز عصایی سحر آمیز از آسمان پیایین بیاید و به وضعیت آشفته آن‌ها سر و سامانی بدهد و اوضاع زندگی آن‌ها را از آنچه هست بهتر کند .

اما حقیقت ,چیز دیگری را بیان می‌کند اوضاع ما وقتی بهتر می‌شود که ما بهتر شویم, همه چیز زمانی تغییر می‌کند که ما تغییر کرده باشیم و به عبارتی دیگر انسان تنها بعد از تغییر دادن خود می‌تواند زندگی خود را نیز تغییر دهد .

بخشی از مشکلاتی که ما در زندگی با آن مواجه هستیم به چگونه بودن ما بر می‌گردد و برای بهتر شدن هر چیز باید خود ما بهتر شویم. این جمله را به خاطر بسپارید که :(فردا بسیار شبیه امروز خواهد بود مگر آنکه ما خود را تغییر دهیم و تلاش و کوشش کنیم .)

اگر به فکر معجزه ای در زندگی خود هستید سخت در اشتباهید چون یک قانون طلایی است که می‌گوید :(اِنَّ اللّهَ لا یُغَیِّرُ ما به قومٍ حَتّیَ یُغَیِّروا ما بِاَنفُسِهِم:خداوند سرنوشت قومی را تغییر نمی‌دهد تا آن‌ها وضع خود را تغییر دهند )(رعد آیه11)

پس برای تجربه یک زندگی بهتر به سراغ شانس و بخت اقبال و فال و نجوم نروید، سرنوشت شما به دست خودتان است.

خداوند متعال در آیه 11 سوره مبارکه رعد چنین می‌فرمایند: « لَهُ مُعَقِّباتٌ مِنْ بَیْنِ یَدَیْهِ وَ مِنْ خَلْفِهِ یَحْفَظُونَهُ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ لا یُغَیِّرُ ما به قومٍ حَتَّی یُغَیِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ وَ ... _ برای او فرشتگانی است که پی در پی او را به فرمان خدا از پیش رو و از پشت سرش پاسداری می‌کنند. در حقیقت، خدا حال قومی را تغییر نمی‌دهد تا آنان حال خود را تغییر دهند. و چون خدا برای قومی آسیبی بخواهد، هیچ برگشتی برای آن نیست، و غیر از او حمایتگری برای آنان نخواهد بود.»

بنابراین آن قانون کلی که از این آیه شریفه بدست می‌آید این است که همیشه تغییرات از خود ما است!

جمله «إِنَّ اللَّهَ لا یُغَیِّرُ ما به قومٍ حَتَّی یُغَیِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ » که در دو مورد از قرآن با تفاوت مختصری آمده است، یک قانون کلی و عمومی را بیان می‌کند، قانونی سرنوشت‌ساز و حرکت آفرین و هشدار دهنده! این قانون که یکی از پایه‌های اساسی جهان بینی و جامعه‌شناسی در اسلام است، به ما می‌گوید مقدرات شما قبل از هر چیز و هر کس در دست خود شما است، و هر گونه تغییر و دگرگونی در خوشبختی و بدبختی اقوام در درجه اول به خود آن‌ها بازگشت می‌کند، شانس و طالع و اقبال و تصادف و تاثیر اوضاع فلکی و مانند این‌ها هیچکدام پایه ندارد، آنچه اساس و پایه است این است که ملتی خود بخواهد سربلند و سرفراز و پیروز و پیشرو باشد، و یا به عکس خودش تن به ذلت و زبونی و شکست در دهد، حتی لطف خداوند، یا مجازات او، بی‌مقدمه، دامان هیچ ملتی را نخواهد گرفت، بلکه این اراده و خواست ملت‌ها، و تغییرات درونی آن‌هاست که آن‌ها را مستحق لطف یا مستوجب عذاب خدا می‌سازد.

به تعبیر دیگر: این اصل قرآنی که یکی از مهم‌ترین برنامه‌های اجتماعی اسلام را بیان می‌کند به ما می‌گوید هر گونه تغییرات برونی متکی به تغییرات درونی ملت‌ها و اقوام است، و هر گونه پیروزی و شکستی که به قومی رسید از همین جا سرچشمه می‌گیرد، بنابراین آن‌ها که همیشه برای تبرئه خویش به دنبال عوامل برونی می‌گردند، و قدرتهای سلطه‌گر و استعمار کننده را همواره عامل بدبختی خود می‌شمارند، سخت در اشتباهند، چرا که اگر این قدرتهای جهنمی پایگاهی در درون یک جامعه نداشته باشند، کاری از آنان ساخته نیست. مهم آن است که پایگاههای سلطه‌گران و استعمار کنندگان و جباران را در درون جامعه خود در هم بکوبیم، تا آن‌ها هیچگونه راهی برای نفوذ نداشته باشند. آن‌ها بمنزله شیطانند، و می‌دانیم شیطان به گفته قرآن بر کسانی که عباد اللَّه مخلصین هستند راه ندارد، او تنها بر کسانی چیره می‌شود که پایگاهی در درون وجود خود برای شیطان ساخته‌اند.

این اصل قرآنی می‌گوید برای پایان دادن به بدبختی‌ها و ناکامی‌ها باید دست به انقلابی از درون بزنیم، یک انقلاب فکری و فرهنگی، یک انقلاب ایمانی و اخلاقی، و به هنگام گرفتاری در چنگال بدبختی‌ها باید فورا به جستجوی نقطه‌های ضعف خویشتن بپردازیم، و آن‌ها را با آب توبه و بازگشت به سوی حق از دامان روح و جان خود بشوئیم، تولدی تازه پیدا کنیم و نور و حرکتی جدید، تا در پرتو آن بتوانیم ناکامی‌ها و شکست‌ها را به پیروزی مبدل سازیم، نه اینکه این نقطه‌های ضعف که عوامل شکست است در زیر پوششهای خود خواهی مکتوم بماند و به جستجوی عوامل شکست در بیرون جامعه خود در بیراهه‌ها سرگردان بمانیم!

تا کنون کتاب‌ها یا مقالات زیادی در باره عوامل پیروزی مسلمانان نخستین، و عوامل عقب‌نشینی مسلمین قرون بعد، نوشته شده است، که بسیاری از بحثهای آنان به کاوش در سنگلاخ و بیراهه می‌ماند، اگر بخواهیم از اصل فوق که از سرچشمه وحی به ما رسیده الهام بگیریم باید هم آن پیروزی و هم آن شکست و ناکامی را در تغییرات فکری و عقیدتی و اخلاقی و برنامه‌های عملی مسلمانان جستجو کنیم و نه غیر آن. (تفسیر نمونه، ج10، صص 146-145)

بخشی از بهترین تغییراتی که می‌توان در زندگی انجام داد :

1)جبران اشتباهات

مسلما همه ما در زندگی خود اشتباهات زیادی را انجام دادیم برای شروع یک تغییر خوب و مفید در زندگی جبران اشتباهات گذشته  می‌تواند یکی از بهترین تغییرات در زندگی باشد: (فَأَمَّا مَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً فَعَسی أَنْ یَکُونَ مِنَ الْمُفْلِحینَ : و امّا کسی که توبه کند(در فکر جبران گذشته خود باشد ) و ایمان آورَد و به کار شایسته پردازد، امید که از رستگاران باشد.)(القصص 67) حتما و صد البته به سعادت و پیروزی خواهند رسید .

اشتباهات انسان از نظر قرآن چگونه قابل جبران است؟

1-توبه: قرآن می‌فرماید: "وَ تُوبُوَّاْ إِلَی اللَّه‌ِ جَمِیعًا أَیُّه‌َ الْمُؤْمِنُون‌َ لَعَلَّکُم‌ْ تُفْلِحُون‌َ; (نور، 31) ای مؤمنان! همگی به سوی خداوند باز گردید باشد که رستگار شوید." انسان می‌تواند با توبه و پشیمانی از اعمال ناپسند گذشته، تصمیم بگیرد که گناه نکند و در راه جلب رضایت خداوند گام بردارد. خداوند متعال در این آیة شریفه، همة مومنان را به توبه امر می‌کند و هیچ محدودیت سنی و غیر سنی را ذکر نمی‌فرماید: بنابراین، همة مؤمنان و از جمله جوانان عزیز می‌توانند و باید توبه کنند. حقیقت توبه، همان ندامت و پشیمانی از گناه، و لازمة آن، تصمیم بر ترک در آینده است، و این که اگر کاری قابل جبران بوده در صدد جبران آن برآید و گفتن استغفار نیز بیانگر همین معناست. به این ترتیب، ارکان توبه را می‌توان در پنج چیز خلاصه کرد:

1. ترک گناه; 2. ندامت و پشیمانی از گناه; 3. تصمیم بر ترک گناه در آینده; 4. جبران گذشته; 5. استغفار. و مراد از توبة نصوح، توبه‌ای است که راه بازگشت به گناه را ببندد.(تفسیر نمونه، آیة الله مکارم شیرازی با همکاری جمعی از نویسندگان، ج 24، ص 289 و 290، دارالکتب الاسلامیة.)

در حدیثی از پیامبر اکرم‌آمده است که معاذ بن جبل از آن حضرت دربارة توبة نصوح سؤال کرد و حضرت فرمود: "ان یتوب التائب ثم‌ّ لایرجع فی ذنب کما لایعود اللبن إلی الضرع; یعنی که شخص توبه کننده به هیچ وجه به گناه باز نگردد; آن چنان که شیر هرگز به پستان باز نمی‌گردد."(مجمع البیان، طبرسی، ج 10، ص 62، منشورات مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، بیروت.)

2. ایمان و عمل صالح:

"وَالَّذِین‌َ ءَامَنُواْ وَ عَمِلُواْ الصَّـَـلِحَـَت‌ِ وَ ءَامَنُواْ به ما نُزِّل‌َ عَلَی‌َ مُحَمَّدٍ وَ هُوَ الْحَق‌ُّ مِن رَّبِّهِم‌ْ کَفَّرَ عَنْهُم‌ْ سَیِّ”¹َاتِهِم‌ْ; (محمّد، 2) و آنان که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده‌اند و به آن‌چه بر محمّد9 نازل آمده، گرویده‌اند ]که[ آن خود حق ]و[ از جانب پروردگارشان است ]خدا نیز[ بدی‌هایشان را زدود...".

3. تقوا:

 "...إِن تَتَّقُواْ اللَّه‌َ یَجْعَل لَّکُم‌ْ فُرْقَانًا وَیُکَفِّرْ عَنکُم‌ْ سَیِّ ?”¹َاتِکُم‌ْ وَیَغْفِرْ...; (انفال، 29) ... اگر از خدا پروا دارید، برای شما ]نیروی[ تشخیص ]حق از باطل[ قرار می‌دهد و گناهانتان را از شما می‌زداید و شما را می‌آمرزد...".

4. هجرت و جهاد و شهادت

 5. انفاق پنهانی; (بقره، 271)

6. دادن قرض‌الحسنه; (تغابن، 17) و... بنابراین، برای جبران گناهان گذشته می‌توان با انجام و رعایت نکات مذکور تلاش کرد.(ر.ک: تفسیر نمونه، همان، ج 20، ص 12 و 13.)

2) کار امروز را به فردا موکول نکنید .

3) ترس را کنار بگذارید

انسانی که برای خداوند کار می‌کند باید یقین داشته باشد که حتما به نتیجه می‌رسد و موفق می‌شود قران کریم می‌فرماید: «قل لن یصیبنا الّا ما کتب الله لنا»؛ یعنی بگو جز آن چه خدا برای ما مقرر داشته هرگز چیزی به ما نمی‌رسد.(توبه 50) پس با شجاعت تمام تصمیمات خود را که در راه رضای خداوند است عملی کنید و از هیچ چیزی هراس نداشته باشید .

4) قبل از انجام هر کاری اندکی اندیشه و فکر کنید

در قرآن کریم بیش از 300 آیه در مورد فکر و اندیشه آمده است  و مردم را به اندیشه و فکر فراخوانده  پس قبل از انجام هر کاری و یا قبل از گفتن هر حرفی مقداری فکر کنید و بعد آن کار را انجام دهید .

5)مسافرت را فراموش نکنید

در قران کریم بارها و بارها انسان‌ها را به سفر دعوت کرده است تا اینکه از فوائد مادی و معنوی آن  بهره مندشوند پس برای تغییر می‌توانید یک  سفر را برای خود برنامه ریزی کنید .

منابع :

سایت حافظان نور

سایت پرسمان

سایت حوزه