نگاه حکیم به عراق بدون آمریکا

جناب آقای حکیم همانگونه که اطلاع دارید باید تا پایان سال جاری میلادی خروج کامل نیروهای آمریکایی از عراق محقق شود. آیا نیروهای امنیتی و مسلح عراق توان تامین امنیت در این کشور را دارند و یا ممکن است پس از خروج نیرهای آمریکایی، نوعی خلا امنیتی در عراق ایجاد شود؟

هر دولتی مسوول تامین امنیت در کشور است و دولت عراق هم مکررا تاکید داشته که در حال حاضر امکان تامین امنیت و ثبات را دارد. خود نیروهای آمریکایی معتقدند نیروهای عراقی توانمندی لازم در این زمینه و به ویژه در زمینه امنیت داخلی را دارند. هم اکنون عراق یک میلیون نفر سلاح به دست در اختیار دارد که در قالب نیروهای مسلح، گارد ویژه حافظت از تاسیسات و نیروهای امنیتی سازمان یافته‌اند. این تعداد نیروی مسلح با توجه به جمعیت 33 میلیونی عراق، بیشتر از استانداردهاست. نیروهای واکنش سریع عراقی نیز در میدان عمل آب‌دیده شده‌اند و به جرات می‌توان گفت از بهترین نیروهای منطقه هستند. این توانمندی با آموزش فشرده‌ای که دارند، روز به روز بهتر و قوی تر می‌شود. نقایصی در سطح نیروی هوایی در حوزه راداری و دفاع موشکی است که نیازمند مدرنیزه شدن است. در این زمینه نیز برنامه‌هایی در نظر گرفته شده است. مرحله فعلی مرحله گذر و انتقال است و مشکلاتی روی می‌دهد اما در مجموع نیروهای عراقی توان تامین امنیت کشور را دارند.

مساله عدم حضور منافقین در عراق از جمله موارد مورد تاکید دولت عراق ایت که تاکنون محقق نشده است اما با توجه به تصمیم دولت عراق این امر باید تا پایان سال جاری میلادی محقق شود. سرانجام این مساله چه خواهد شد؟ 

اصل حضور سازمان منافقان در عراق بر اساس قوانینی جاری عراق و حقوق بین‌الملل یک جرم بین‌المللی محسوب می شود. بعد از 11 سپتامبر بر اساس قطع‌نامه‌های شورای امنیت هرگونه حمایت و کمک به سازمان‌های تروریستی جرم بین‌المللی محسوب می‌شود و قانون اساسی عراق تاکید کرده است که این کشور نباید مقر و ممری برای گروه‌های تروریستی باشد. در شورای حکومتی عراق در 9 دسامبر 2003 نیز مصوبه‌ای اعلام شد که بر اساس آن خروج عناصر این گروهک از عراق و پلمپ دفاتر و مصادره اموال آنها مد نظر بود، ضمن اینکه یان امکان فراهم شد تا هرکس که شکایتی از این گروهک دارد بتواند در دادگاه صالحه اعلام کند. دولت و پارلمان نیز مصوبه‌ای داشتند که بر اساس آن باید اعضای این گروهک خاک عراق را ترک کنند لذا این اقدام امروز با تاخیر صورت می‌گیرد. در ضمن هیچ سندی در وزارت کشور عراق وجود ندارد که مشروعیت حضور اعضای این گروهک در عراق را تایید کند و برعکی سندی موجود است که بر اساس آن کمیساریای عالی پناهندگان از آنها می پرسد که آیا تمایل به پناهندگی در عراق دارید که جواب داده‌اند خیر. از این رو حقی برای حضور در عراق برای آنها نیست.

بر این اساس دولت عراق 3 سال پیش اعلام کرد که اعضای گروهک حق هیچ نوع فعالیت و ارتباط گیری ندارنداما آنها به طور روزانه و مستمر این مساله را نقض می‌کنند که در این راستا تجسس اطلاعاتی وانتقال اطلاعات به نیروهای فرامنطقه‌ای و فعالیت شبکه ماهواره‌ای و رادیویی کماکان ادامه دارد. دهها شکایت از این گروهک در دادگاههای عراق مطرح است که دلیل آن شرکت در جنایت بعثی ها و غصب زمین مردم است.  در این زمینه دولت عراق رایزنی‌های گسترده ای با طرف‌های ذیربط در اتحادیه اروپا، آمریکا، سازمان ملل و کمیساریای عالی پناهندگان دارد تا هرچه زودتر یان مشکل حل شود. هم اکنون 912 تن از آنان دارای اقامت در کشورهای مختلف هستند و مایل به استفاده از عفو عمومی جمهوری اسلامی ایران برای بازگشت نمی باشند. 600 نفر نیز به ایران بازگشته‌اند و در مصاحبه کمیته صلیب سرخ از حضورشان در ایران ابراز رضایت دارند. هم اکنون نزدیک به نصفی از 3300 عضو موجود در اردوگاه اشرف آماده بازگشت به ایران هستند. در این زمینه نیز غیر از حدود 70 نفر که در لیست سیاه قرار دارند مانعی برای بازگشت باقی افراد نیست. دولت عراق توان نگهداری این گروهک را بیش از این ندارد و باید تا پایان امسال خاک عراق را ترک کنند.

عراق جدید در رابطه با همسایگانش عملکرد خوبی داشته است اما این مساله در رابطه باعربستان سعودی صادق نبوده است. وضعیت روابط با این همسایه به چه شکلی است؟

علی رغم تلاش دولت عراق برای نوسازی روابط با عربستان، هیچ تغییری در روابط با این کشور ایجاد نشده است. عربستان حتی در عراق کنسول‌گری ندارد و ویزای حج امسال نیز از طریق سفارت عربستان در کویت دریافت شد. دولت عراق به طور مکرر اعلام آمادگی برای بازگشایی سفارت و بهبود روابط کرده است اما تاکنون گشایش مثبتی روی نداه است. سیاست دولت عراق بهبود روابط با کشورهای همسایه، برادر و مسلمان است تا بر اساس حسن همجواری و عدم دخالت در امور دیگر کشورها روابط برقرار شود. در این راستا گفت‌وگو، تفاهم و روابط مسالمت‌آمیز در دستور کار قرار دارد و عربستان نیز از این قاعده مستثنی نیست اما بهبود روابط به اراده مقامات عربستان بستگی دارد.

تحولات اخیر منطقه از جمله مسایلی است که مورد اقبال بسیاری از ملت‌ها واقع شده است. ارزیابی شما از این تحولات چیست؟

در منطقه تحولات ریشه‌ای و سرنوشت‌سازی را داریم که در صده‌های اخیر بی‌سابقه بوده است.  در این تحولات نظام‌های سیاسی با محوریت گروه‌های اسلام گرا تغییر می یابند که این نشانه بیداری اسلامی است. این مساله برگرفته از انقلاب اسلامی 1979 ایران است که امروز شاهد ایجاد تحولاتی درمنطقه هستیم. به نظر می رسد با توجه به یکسان بودن این تحولات ارتباطات آینده دولت‌های منطقه با یکدیگر به دلیل شکل گیری از بطن مردم آسان‌تر و راحت‌تر باشد.

دولت عراق به عنوان یکی از مخالفان تحریم سوریه در اتحادیه عرب مطرح می‌باشد. نظر شما در مورد تحولا این کشور چیست و راه برون رفت از بحران چه می باشد؟

سوریه در محور و مثلث مقاومت نقش عمده‌ای دارد و خود دولت‌مردان سوریه اعتقاد دارند که باید اصلاحات اساسی در این کشور صورت گیرد. اما این اصلاحات باید از طریق دوستی و صلح باشد و اگر بدون برنامه شکل گیرد ساختار شکنی صورت می گیرد لذا گزینه‌های دیگر نیز نگران‌کننده است. ما معتقدیم باید این فرصت را به دولت بشار اسد داده شود تا این تحولات ساختاری و زیربنایی را انجام دهد و شاهد رشد و توسعه فرایند رفورمی در این کشور باشیم. دولت عراق یه شدت معتقد است که از راه تحریم و تعلیق عضویت نمی توان این اصلاحات را شکل داد. ژئوپلوتیک ما و سوریه و نیز امنیت منطقه تجزیه ناپذیر است و لذا احساس نگرانی عمیقی در دولت عراق در این خصوص وجود دارد. تمام تلاش ما برای برقراری صلح و دوستی در سوریه است.

مجلس اعلای اسلامی عراق به عنوان یکی از بزرگترین گرو‌ه‌های سیاسی شیعی نقش اساسی در تحولات این کشور دارد. وضعیت امروز این مجلس چیست؟

مجلس اعلا یکی از بزرگترین گروه‌های سیاسی عراق است و حوادث تلخی را از سر گذرانده است. در طول 8 سال اخیر دو تن از رهبران بزرگ خود را از دست داده است اما تونانسته علی رغم فقدان رهبری، خود را بازسازی کند و در انتخابات پارلمانی اخیر 800 هزار رای بدست آورد که بر اساس قانون اتخابات عراق توانست 21 کرسی مجلس را در اختیار بگیرد.  پس از طی یک دوره سخت، از یک سال گذشته فرایند بسیار وسیع سازماندهی خود را آغاز کرده و تغییرات ریشه‌ای و ساختاری ایجاد کرده است. این مجلس با تعریف هدف‌های میان مدت و دراز مدت توانمندتر از گذشته در صحنه حضور دارد. اخیرا با برگزاری میتینگ‌‌های سراسری از طریق ویدئو کنفرانس اقداماتی داشته که بازتاب خوب و مثبتی در بر داشته است. برگزاری کنگره مبلغین و سفرهای سید عمار حکیم به شهرهای مختلف از جمله برنامه‌های این گروه سیاسی است. ارتباط با سایر کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای مجلس اعلا را به یکی از مهمترین گروه‌های سیاسی تبدیل کرده است به گونه‌ای که مجلس اعلا توانست از نقش مثبت خود در بحران بحرین و سوریه استفاده کند که امیدواریم تلاش‌ها و نتایج مفیدی را شاهد باشیم.