سوءهاضمه بدون زخم چیست؟

اگر شما دچار علائم سوءهاضمه هستید، اما در آزمایش ها و آندوسکوپی، هیچ گونه مشکلی در معده و اثنی عشر شما دیده نشده است، پزشک برای شما تشخیص سوءهاضمه بدون زخم (Non-Ulcer dyspepsia) را مطرح خواهد کرد.

در اغلب موارد، سوءهاضمه به علت زیاده روی در مصرف غذا (پرخوری) یا خوردن غذاهایی که با مزاج فرد نمی سازد ایجاد شده و بعد از مدت کوتاهی برطرف می شود.

در بعضی از افراد، علائم سوءهاضمه می تواند مدتی طول کشیده و به قدری شدید شود که در زندگی روزمره آنها مشکل ایجاد کند.

این علائم ممکن است بر اثر مشکلات تشخیص داده نشده ای در دستگاه گوارش ایجاد شوند. معده ، مری و روده کوچک در سوء هاضمه درگیر هستند.

علائم سوءهاضمه

سوءهاضمه برای افراد مختلف دارای معانی متفاوتی است. اما اکثرا آن را درد و ناراحتی در قسمت وسط بالای شکم که با بلع و غذاخوردن در ارتباط است، می نامند. سایر علائم شایع سوءهاضمه عبارتند از:

- درد قفسه سینه یا شکم

- احساس سوزش در ناحیه سینه (ترش کردن) که اغلب با خوردن یا آشامیدن مایعات در ارتباط است

-  آروغ زدن

سوءهاضمه بدون زخم

اگر شما دچار علائم سوءهاضمه هستید، اما در آزمایش ها و آندوسکوپی، هیچ گونه مشکلی در معده و اثنی عشر شما دیده نشده است، پزشک برای شما تشخیص سوءهاضمه بدون زخم (Non-Ulcer dyspepsia) را مطرح خواهد کرد.

هیچ گونه آزمایش تشخیصی برای پی بردن به سوءهاضمه بدون زخم وجود ندارد. بنابراین قبل از اینکه این تشخیص برای بیمار مطرح شود، باید سایر بیماری هایی که چنین علائمی را ایجاد می کنند را بررسی و رد کرد. این بیماری ها شامل: سنگ کیسه صفرا و سندرم روده تحریک پذیر هستند که علائم مشابهی را می توانند ایجاد کنند.

از نظر پزشکی، سوءهاضمه بدون زخم هیچ گاه مشکل جدی و وخیم ایجاد نمی کند، اما می تواند برای بیمار خیلی ناراحت کننده باشد.

این بیماری خیلی به ندرت باعث کاهش وزن می شود.

اگر شما از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی استفاده می کنید، پزشک شما قبل از اینکه تشخیص سوءهاضمه بدون زخم را برایتان مطرح کند، باید ابتدا وجود زخم معده یا اثنی عشر را در شما بررسی کند.

علائم سوءهاضمه بدون زخم

بیمار مبتلا به سوء هاضمه بدون زخم بعد از مصرف غذا در ناحیه سردل (یعنی در ناحیه پایین تر از جناغ سینه یا بالاتر از ناف) ورم می کند یا احساس درد شدید یا حاد در چند ساعت می کند. به طور کلی، غذا خوردن می تواند باعث بهتر شدن و یا بدتر شدن آن شود.

گاهی اوقات نیز ممکن است حالت تهوع ایجاد شود.

به علاوه بسیاری از افراد دچار مشکلی هستند که اصطلاحا به آن معده عصبی (Nervous Stomach) گفته می شود. علائم این افراد در هنگام استرس یا ناراحتی های عصبی، بدتر می شود.

علل سوءهاضمه بدون زخم

هنوز معلوم نشده است که چه عللی باعث سوءهاضمه بدون زخم می شوند. یک فرضیه این است که معده این افراد نسبت به تحریکاتی مثل اسید معده و بعضی از غذاها حساس تر است.

فرضیه دیگری وجود دارد که می گوید: عضله دیواره معده (به خصوص در افراد دارای معده عصبی) در مواقعی که فرد دچار استرس و ناراحتی عصبی است، سفت می شود و باعث می شود که علائم بیماری بدتر شود.

بر اثر مصرف داروهایی مثل آسپیرین و داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی مثل ایبوپروفن، دیکلوفناک سدیم،  پیروکسیکام،  ایندومتاسین و مفنامیک اسید، ممکن است سوءهاضمه ایجاد شود. اما هیچ گاه بدون مشورت با پزشکتان، مصرف داروهای ضدالتهاب را قطع نکنید.

چه موقع باید نزد پزشک رفت؟

اگر سوءهاضمه شما دو هفته ادامه داشت، یا اگر برای اولین بار است که با این مشکل در زندگی روبه رو می شوید و سن شما بالای 40 سال است، باید حتما به پزشک مراجعه کنید.

در صورتی که به غیر از مشکل سوءهاضمه، دچار بی اشتهایی و کاهش وزن هم شده اید یا اگر دچار تهوع هستید (حتی اگر استفراغ هم نمی کنید)، بدون معطلی باید به پزشک مراجعه کنید، زیرا ممکن است نیاز به درمان فوری داشته باشید.

درمان سوءهاضمه بدون زخم

مهمترین گام در درمان این بیماری، درک صحیح از آن است و اینکه مطمئن شوید که علائم شما به علت مشکل جدی و وخیمی ایجاد نشده اند. گام بعدی، تلاش برای تغییر و اصلاح جنبه هایی از زندگی تان است که احتمالا باعث بدتر شدن علائم شما می شود.

برای درمان دارویی این بیماری، باید به پزشک متخصص گوارش مراجعه کنید.

درمان خانگی سوءهاضمه

-  اگر گاهی اوقات دچار سوءهاضمه می شوید، می توانید با تغییراتی که در زندگی تان می دهید، مشکل سوءهاضمه خود را برطرف کنید.

-  اگر سیگاری هستید، دست از این کار بردارید.

- سعی کنید وزن خود را کم کنید.

- ورزش کنید.

- به جای اینکه با ماشین به محلی بروید، بهتر است پیاده به مقصد برسید.

- از مشروبات الکلی پرهیز کنید.

- از یک رژیم غذایی سالم استفاده کنید. از غذاهای چرب مثل غذاهای سرخ کردنی، پنیر، چیپس و گوشت قرمز کمتر استفاده کنید و بیشتر از میوه ها، مرغ یا ماهی کباب شده و سیب زمینی آب پز استفاده کنید.

- مقدار فیبر را در رژیم غذایی تان افزایش دهید. میوه ها، سبزی ها و نان سبوس دار حاوی مقادیر زیادی فیبر هستند.

- از مصرف ادویه های تند، نمک و سرکه خودداری کنید. بعضی از سبزیجات مثل پیاز و گوجه فرنگی ممکن است باعث بدتر شدن سوزش سرمعده شوند.

- از کافئین که در قهوه، چای و نوشابه های سیاه وجود دارد کمتر استفاده کنید.

- از خوردن مقادیر زیاد غذا، درست قبل از رفتن به بستر خودداری کنید. قبل از اینکه دراز بکشید، چند ساعت به غذایی که خورده اید فرصت بدهید تا هضم شود.

- معده ما دوست دارد که نظمی در غذا خوردن وجود داشته باشد و وقتی شما همیشه 3 تا 4 وعده غذا را سر ساعات معینی می خورید، معده بهتر کار خود را انجام می دهد.

- اضطراب و استرس روی کارکردن عضلات معده اثر می گذارند. بنابراین سعی کنید که در طول روز، بعضی اوقات به خودتان آرامش دهید.

- هنگام غذاخوردن و یا آشامیدن آرامش داشته باشید . به آهستگی غذا بخورید.

- از انجام فعالیت بدنی و ورزش بعد از غذا خوردن پرهیز کنید.

- از بلع هوا جلوگیری کنید . بلع هوا معمولاً هنگامیکه مشغول آدامس جویدن هستید یا با دهان باز غذا می خورید و یا هنگام غذا خوردن صحبت می کنید رخ می دهد.

- از مصرف خودسرانه آسپیرین و مسکن های غیراستروئیدی مثل دیکلوفناک، ‌جدا پرهیز کنید.

فرآوری: مریم سجادپور

بخش سلامت تبیان

پزشکان ایران

همشهری آنلاین

آی آر شفا

سلامت نیوز -  دکتر پیمان ادیبی، متخصص بیماری های گوارشی و کبدی