روش غلط مرتب‌کردن دندان‌های کج
مرتب کردن دندان های کج و کوله با روش بدون ارتودنسی، از نظر متخصصین ارتودنسی، نادرست است. در روش بدون ارتودنسی که همراه با تراشیدن و افزودن مواد ترمیمی است معمولا بخش بسیار مهم و نازک دندان یعنی مینای دندان تراشیده می‌شود تا با ترکیب و کم و زیاد کردن ماده همرنگ دندان بتوان چرخش آن را اصلاح کرد.
توجه به زیبایی صورت در همه جای دنیا مورد توجه بوده و افراد با گرایش‌های مختلف خواسته‌هایی در جهت تغییر فرم صورت یا تغییر فرم لبخند یا شکل دندان‌ها دارند. در پاسخ به نیازهای جامعه، رشته‌های تخصصی مختلفی نیز برای انجام این اقدامات شکل گرفته و با توجه به میزان علاقه مردم جهت انجام این درمان‌ها، آگهی‌های متفاوتی نیز برای جلب نظر مردم در بخش‌های مختلف به چشم می‌خورد که هر کدام به نوعی وسوسه‌کننده هستند. یکی از این آگهی‌ها ردیف کردن دندان‌ها در یک جلسه بدون ارتودنسی و با لیزر است.
در این خصوص دکتر محمد امین نریمانی، متخصص ارتودنسی می‌گوید:
زیبایی صورت و به‌خصوص زیبایی دهان و دندان‌ها مسئله‌ای است که همه به آن توجه و حساسیت نشان می‌دهند.
برای ردیف کردن دندان‌ها دو راه بیشتر وجود ندارد :
1- روش ارتودنسی که در این روش با حرکت دندان یعنی تاج و ریشه به‌طور همزمان و متعاقب آن حرکت استخوان مجاور، دندان چرخانده شده و در محل صحیح خود قرار می‌گیرد و ردیف کردن دندان به معنی واقعی انجام می‌شود.
2- روش‌هایی که بدون درمان ارتودنسی و با افزودن مواد همرنگ دندان در یک سطح و تراشیدن تاج دندان از سطح دیگر، بدون حرکت دادن ریشه و تغییر استخوان مجاور انجام می‌شود و به نوعی به‌جای ردیف کردن واقعی دندان، دندان ها به ظاهر ردیف نشان داده می شوند.
در روش بدون ارتودنسی که همراه با تراشیدن و افزودن مواد ترمیمی است معمولا بخش بسیار مهم و نازک دندان یعنی مینای دندان تراشیده می‌شود تا با ترکیب و کم و زیاد کردن ماده همرنگ دندان بتوان چرخش آن را اصلاح کرد.
البته وضعیت فاجعه بار‌تر آن است که در بعضی افراد می‌بینیم که دندان یا دندان‌های کج کشیده می شوند و به‌جای آنها دندان‌های مصنوعی ولی به حالت ردیف شده قرار داده می شوند که خوشبختانه با افزایش آگاهی مردم و درک اهمیت دندان سالم، این روش امروزه بسیار کم دیده می‌شود.
مزایا و معایب روش بدون ارتودنسی چیست؟
در نامرتبی دندان‌ها با شدت خفیف، متوسط و شدید هیچ مزیتی در این روش وجود ندارد و توصیه متخصصین ارتودنسی این است که حتی اگر تمایل به درمان ارتودنسی ندارید، حداقل سلامتی دندان‌هایتان را به خطر نیندازید و دندان‌ها را به حال خودشان رها کنید.
در مورد مشکلات بسیار خفیف، ممکن است این درمان به بعضی افراد کمک کند که در این صورت نیز توصیه این است که حداقل فرصت مشاوره با یک متخصص ارتودنسی را از دست ندهید و در این زمینه نظر و پیشنهاد درمان را با او در میان بگذارید. این گروه عمدتا افرادی هستند که مشکل ترتیب صحیح دندانی ندارند و مشکل آنها در فرم، شکل یا اندازه ظاهری یک یا چند دندان است.
در تمام درمان‌های پزشکی کلید درمان صحیح، حذف علت اصلی ایجاد‌کننده بیماری است، بنابراین اگر علت اصلی مشکلات شما مربوط به اندازه دندان یا شکل دندان باشد، متخصص ارتودنسی شما را به دندانپزشک یا متخصص دندانپزشکی ترمیمی ارجاع خواهد داد.
در مواردی که درمان با مبنای صحیح انجام نشده باشد، هم در قسمت تراشیده شده تاج دندان و هم در قسمتی که مواد ترمیمی اضافه شده است مشکلاتی ایجاد خواهد شد. اولین مسئله این است که شما قسمتی از بافت سالم دندان خود را از دست داده‌اید که هیچ‌گاه نمی‌توانید آن‌را به‌دست آورید. در روش‌های این‌چنینی برای ردیف نشان دادن دندان بسته به مقدار کجی دندان، حجم متفاوتی از بافت دندانی برداشته می‌شود.
من به‌عنوان یک متخصص ارتودنسی قیمت این نوع ردیف شدن دندان را فداشدن دندان می‌دانم.
مسئله بعدی این است که تغییرات ایجاده شده در سطح سخت دندان از پشتیبانی و حمایت لثه و بافت‌های نگهدارنده برخوردار نیستند و حتی برای وضعیت موجود نیز دردسر‌هایی ایجاد می‌شود و با تجمع باکتری‌های بیماری‌زا در حاشیه آنها، لثه می‌تواند تحلیل یا افزایش حجم پیدا کند که هر دو منشأ بیماری‌های پریودنتال هستند. در صورتی که بیماری‌های پریودنتال کنترل نشوند نیز وضعیت غیرقابل برگشت شده و خطر از دست دادن کامل دندان وجود دارد.
مسئله بعدی رنگ دندان‌هاست. تغییرات حاصل از سن و اثرات مواد غذایی روی دندان‌های سالم و مواد ترمیمی متفاوت است و به مرور زمان این وضعیت تشدید می‌شود.
این نکته در ارتباط با سایش‌های طبیعی مواد ترمیمی و بافت طبیعی دندان نیز صادق است که این مسئله می‌تواند اثراتی در مفاصل فکی داشته باشد، به‌طوری‌که با ساییده شدن دندان و عدم‌سایش دندان ترمیمی ممکن است فرد همواره احساس یک جسم اضافه را در بین دندان‌ها داشته باشد.
روش ارتودنسی، راه صحیح است
در ارتودنسی به توجه به اینکه درمان با حذف عوامل ایجاد‌کننده مشکل انجام می‌شود نتیجه منطقی بدون آسیب رساندن به بافت دندان به دست می آید.
ممکن است برخی سؤال کنند که در ارتودنسی هم دندان کشیده می‌شود.
در پاسخ می‌توان گفت اول اینکه در همه موارد دندان کشیده نمی‌شود و خوشبختانه با روش‌های جدیدتر و امکانات جدید به‌کار گرفته شده توسط متخصصان ارتودنسی، موارد درمان بدون کشیدن دندان یا بدون جراحی فک افزایش پیدا کرده است.
دوم اینکه از فضای این دندان کشیده شده، برای اصلاح سایر دندان‌ها و اصلاح ارتباط دندان‌ها استفاده می‌شود. دندان‌های ردیف شده با ارتباط خوب، کارایی به‌مراتب زیادتری نسبت به دندان‌های کج با ارتباط غلط دارند و منطق درمان در ارتودنسی بر همین مبناست.
سوم اینکه هیچ دندانی زخمی نمی‌شود تا در آینده نیاز به اقدامات درمانی پی‌درپی داشته باشد.
بحث دیگری که مطرح می‌شود برگشت درمان‌های ارتودنسی است. اگر درمان با مبنای صحیح و به‌طور کامل انجام شود شانس برگشت درمان در حد 5 درصد است که بسیار ناچیز است. ولی اگر درمان بر مبنای صحیح و توسط متخصص ارتودنسی انجام نشده باشد، نتیجه غیرقابل پیش‌بینی است.
یکی از مشکلات کشور ما در سال‌های گذشته، کم بودن تعداد متخصصان ارتودنسی در اقصی نقاط شهر بوده است، به‌طوری که هم‌اکنون نیز نزدیک به 90 درصد متخصصان ارتودنسی در مناطق شمالی شهر متمرکز هستند.
این مسئله در کنار ناآشنایی مردم با این رشته سبب شده است که برخی بدون کسب اطلاعات کافی، به افراد فاقد صلاحیت جهت درمان مراجعه کنند و نتیجه آن درمان نامناسب با روش غلط است که علاوه بر ایجاد مشکلاتی در طی درمان، نتیجه مناسب به‌دست نمی آید و باعث می‌شود نتیجه درمان هم پایدار و قابل اعتماد نباشد. حتی در مواردی به دندان‌های سالم هم آسیب می رسد که در نهایت با مراجعه به متخصص ارتودنسی هم قابل اصلاح و جبران نخواهد بود.
در نظر داشته باشیم که با وجود روش‌های متعدد و امکان انجام این روش‌ها، روش‌های درمانی صحیح محدود هستند. یکی از نکاتی که می‌تواند به ما در شناخت روش‌های درست از نادرست کمک کند، مراجعه و مشاوره با متخصصان مختلف و مرتبط است، به‌طوری که اگر مشکل نامرتبی دندان و ناهنجاری فک داریم حتما با متخصصان ارتودنسی مشاوره کنیم.
بخش سلامت تبیان
منبع : همشهری – مریم غفاری
مطالب مرتبط:
دیمون؛ تازه ترین تکنیک ارتودنسی
اصلاح دندان‌های فاصله دار بدون ارتودنسی
وقتی دندان‌ها خوب چفت نمی شوند
