تبیان، دستیار زندگی
فوریت توبه بدون شک، توبه امری است که باید فوری انجام شود . تا گناهی از انسان صادر شد، قبل از آن که آثار آن در قلبش ماندگار و محو آن غیر ممکن گردد، پشیمانی و توبه ضرورت دارد . قرآن کریم در این زمینه می فرماید: «انما التوبة علی الله للذین یعملون الس
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

سریع توبه کنید !


عزیزانی که چون بنده در انتظار یک فرصت خاص هستید که توبه کنید آیا تا به حال با این آیه شریفه از قرآن کریم مواجهه شده اید که می فرماید: « إِنَّمَا التَّوْبَةُ عَلَى اللّهِ لِلَّذِینَ یَعْمَلُونَ السُّوَءَ بِجَهَالَةٍ ثُمَّ یَتُوبُونَ مِن قَرِیبٍ... ؛خداوند توبه کسانی را می پذیرد که از روی نادانی عمل زشتی مرتکب شده و فوری توبه کنند ...


توبه

گاهی با خودم می اندیشم که چرا خداوند متعال به ما بندگان این همه فرصت می دهد ؟چرا اگر صد بار هم توبه شکستیم باز دوباره می توانیم برگردیم این باعث شده که انسان هایی چون من از این امر سوء استفاده کنند به هر خبط و خطایی دست بزنند به این امید که به زودی توبه می کند.

گاهی فکر می کنم اگر خداوند متعال در این امر سخت می گرفت شاید حال و روز من و امثال من اینگونه نبود و بیشتر بر اعمال خود مواظبت می کردیم .

و همه می دانیم که خداوند حکیم تر از آن است که بنده ای بخواهد برای او تعیین تکلیف کند که چنین یا چنان می کرد بهتر بود خوب این هم از قصورات و گستاخی های بشر است دیگر که با بی توجهی و جهل نسبت به بعضی از آموزه های دقیق و حساب شده خداوند متعال ره به بیراهه می برد و حیران و سرگردان می شود .

عزیزانی که چون بنده در انتظار یک فرصت خاص هستید که توبه کنید آیا تا به حال با این آیه شریفه از قرآن کریم مواجهه شده اید که می فرماید: «إِنَّمَا التَّوْبَةُ عَلَى اللّهِ لِلَّذِینَ یَعْمَلُونَ السُّوَءَ بِجَهَالَةٍ ثُمَّ یَتُوبُونَ مِن قَرِیبٍ ...؛خداوند توبه کسانی را می پذیرد که از روی نادانی عمل زشتی مرتکب شده و فوری توبه کنند ... .» (1)

دقت کردید توبه کسانی که از روی جهل گناهی مرتکب شده اند نه من و شما که با علم به غلط بودن کارمان همچنان بر آن اسرار داریم تا در یک فرصتی که حالا اگر دست داد توبه کنیم .

اگر این آیه شریفه را از عمق جان درک کنیم متوجه خواهیم شد که در چه وضعیت اسفناکی هستیم  ما علاوه بر گناهانی که از روی جهل انجام می دهیم هزار و یک گناه دیگر را با علم و آگاهی و با لذت تمام و آسودگی خاطر مرتکب می شویم . آیا  گمان می کنیم که خیلی زرنگ تشریف داریم توبه که هست پس دنیا را عشق است .

تاخیر توبه و انباشته شدن گناهان، مانند چرکی است که در طول زمان انباشته شده، به آسانی قابل زوال نمی باشد . بنابراین به تاخیر انداختن توبه، علاوه بر آن که روح انسان را آلوده می کند، و زمینه را برای تکرار گناه و ارتکاب گناهان دیگری فراهم می سازد، ممکن است هیچ گاه توفیق توبه به دست نیاید

فراموش کرده بودیم که خداوند متعال دقیق تر از آن است که حتی به خیال من و تو خطور کند دستو خداوند مبنی بر توبه سریع به این خاطر است که شیرینی گناه در دل ما ننشیند و ترک آن برای ما راحت باشد نه اینکه توبه را گذاشته باشد تا اگر هم ترس از آخرتی هم ما را از گناه باز دارد با امید به توبه آن هم از بین برود.

پس بدانیم و آگاه باشیم که توبه امری است که باید فوری انجام شود . تا گناهی از انسان صادر شد، قبل از آن که آثار آن در قلبش ماندگار و محو آن غیر ممکن گردد، پشیمانی و توبه ضرورت دارد .

البته باید به هوش باشیم که توبه آن لفظی نیست که به زبان می آوریم توبه آن است که عزم خود را جزم کنیم که تحت هر شرایطی به گناه بازنگردیم و هر چه سریعتر توبه کنیم این امر راحت تر می شود.

حسنات

و در روایات نیز این مسأله بیان شده است: پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله) می فرماید: بنده به حسنات و کارهای نیک توجه می کند که آن را انجام دهد، پس اگر انجام نداد، خداوند به خاطر حسن نیت او برایش حسنه می نویسد و اگر عمل نیک را انجام دهد، خداوند برای او ده حسنه می نویسد، و بنده توجه به گناه می کند که آن را انجام دهد، پس اگر گناه نکرد، برای او چیزی نوشته نمی شود و اگر عمل گناه را انجام داد، 7ساعت به او مهلت داده می شود و صاحب حسنات به صاحب سیئات می گوید: عجله نکن، امید است حسنه و کار نیکی بیاورد تا با آن، گناه محو شود؛زیرا خداوند فرموده است: «همانا حسنات، سیئات را پاک می کند» ، یا استغفار و طلب آمرزش کند .

پس اگر استغفار کند، چیزی بر او نوشته نمی شود، و اگر 7 ساعت بر او بگذرد و عمل نیکی دنبال آن نیاورد یا استغفار نکند، صاحب حسنات به صاحب سیئات می گوید: «بنویس برای این بدبخت محروم از رحمت خدا.» (2)

امر به فوریت توبه برای چیست؟

با توجه به این که خداوند «غَافِرِ الذَّنبِ وَقَابِلِ التَّوْبِ» (3) است و همیشه توبه بندگان را می پذیرد: «وَهُوَ الَّذِی یَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبَادِهِ » ؛ و اوست که توبه بندگانش را می پذیرد. (4) پس چرا به فوریت توبه امر شده است؟

پاسخ: هر چند در روایات آمده است که هرکس پیش از مرگ توبه کند، توبه اش مقبول می باشد، (5) ولی طبق بیان صریح قرآن کریم، توبه هنگام مرگ، قابل قبول نمی باشد: «و لیست التوبة للذین یعملون السیئات حتی اذا حضر احدهم الموت قال انی تبت الئن ؛توبه برای کسانی نیست که تمام عمر بدی می کنند تا زمانی مرگ یکی از آن ها فرا رسد، در آن حال می گوید: الان توبه کردم . » (6)

زمان مرگ برای هیچ انسانی مشخص نیست . چه بسا ناگهان مرگ انسان فرا رسد، و توبه نکرده باشد . لذا انسان همواره باید به فکر توبه و استغفار و بازگشت از گناهان خویش باشد، مبادا که مرگ به او فرصت محو گناه را ندهد

مرحوم علامه می فرماید: علت عدم قبول این گونه توبه آن است که یاس از زندگی و ترس قیامت او را به توبه و ندامت مجبور کرده و وقتی که نه حیات دنیوی هست و نه عمل خیری، توبه و رجوع واقعیت نخواهد داشت، یعنی در آن موقع، توبه و برگشت حقیقی نیست . (7)

و از سوی دیگر، زمان مرگ برای هیچ انسانی مشخص نیست . چه بسا ناگهان مرگ انسان فرا رسد، و توبه نکرده باشد . لذا انسان همواره باید به فکر توبه و استغفار و بازگشت از گناهان خویش باشد، مبادا که مرگ به او فرصت محو گناه را ندهد .

علاوه بر آن، تاخیر توبه و انباشته شدن گناهان، مانند چرکی است که در طول زمان انباشته شده، به آسانی قابل زوال نمی باشد . بنابراین به تاخیر انداختن توبه، علاوه بر آن که روح انسان را آلوده می کند، و زمینه را برای تکرار گناه و ارتکاب گناهان دیگری فراهم می سازد، ممکن است هیچ گاه توفیق توبه به دست نیاید .

رابطه توبه و استغفار

در آیات فراوانی امر به «استغفار» و «توبه » شده است . توبه حقیقتی است قلبی که همان پشیمانی از گناه و عزم ترک آن می باشد و ظهور این توبه به طلب غفران و آمرزش می باشد .

حضرت علی ( علیه السلام) می فرماید: توبه پشیمانی قلب و استغفار با زبان است . (8)

به بیان دیگر؛ استغفار و طلب بخشش از درگاه الهی، یکی از مراحل توبه واقعی است که انسان همراه با حالت پشیمانی از گناهان، از خداوند درخواست عفو و بخشش می کند .

در آیه 3 سوره هود، «استغفار» و «توبه » همراه یکدیگر آمده است: «و ان استغفروا ربکم ثم توبوا الیه ؛ از گناهان خویش استغفار کنید و به سوی او باز گردید . »

توجه به این مطلب هم لازم است کهبرای تحقق توبه و بازگشت به سوی پروردگار، طلب بخشش گناهان و استغفار ضروری است و در حقیقت، با بررسی دقیق آیه، به همین معنا می رسیم که یکی از مراحل توبه واقعی، درخواست عفو و بخشش گناهان از درگاه حضرت دوست می باشد و خلاصه این که استغفار، ترجمان روح توبه است .

پی نوشت ها :

1) نساء/آیه17

2)اصول کافی،شیخ کلینی،ج2ص429

3) غافر/آیه3

4) شوری/آیه25

5) اصول کافی،شیخ کلینی،ج2ص440

6) نساء/آیه18

7) قاموس قرآن، سید علی اكبر قرشی، ج 1، ص 289

8) میزان الحکمة، محمدی ری شهری، ج 1، ص 541

فرآوری : محمدی

بخش قرآن تبیان


منبع : سایت سازمان تبلیغات اسلامی