تدریس بی نظیر
دانشمند محترم جناب حجت الاسلام و المسلمین آقای کریمی جهرمی درباره آداب درس مرجع بزرگوار آیت الله العظمی گلپایگانی دومین دوره که در مسجد اعظم تشکیل می گردید ـ قلم را چنین نگاشته و به زیور طبع آراسته ند:
خصوصیات درس ایشان از این قرار است:
1. بدون مطالعه اقدام به تدرس و القاء درس به شاگردان نمی کردند.
(آقا خود می فرمودند: من چندین بار مطالعه می کنم. یکی سر شب و پیش از استراحت، دوم بعد از برخاستن از خواب و دیگر پیش از آمدن به درس.)
2. غالبا یادداشت برداری كرده و دفترچه یادداشت را همراه خود به كلاس درس می آوردند.
3. بر بیان مطلب و تفهیم آن اصرار داشته و به سخن پردازی و زیباسازی کلام کمتر توجه داشتند.
4. به متن کلمات بزرگان و فقها سلف ـ مانند: شهید ثانی و صاحب جواهر و شیخ انصاری ـ عنایت داشته و پس از نقل عین آنها، سپس به نقد و بررسی آن می پرداختند.
5. در پایان یافتن مطلب شتاب نداشته و بیشتر سعی در تنقیح و تبیین مطالب و مباحث داشتند.
6. به روایات وارده و احادیث و اخبار عنایت تام داشته و در بحث خویش، متن آنها را قرائت می کردند.
7. هیچگاه در درس و بحث تند نشده و با کمال متانت و شرح صدر به اشکالات گوش فرا داده و در موانع خستگی تنها اجازه اصرار بر اشکال را نمی دادند.
8. همواره از بزرگان و استادان حوزه علم و ادب و دین با احترام یاد کرده و حتی هنگام رد نظریه آنان ـ با احترام ـ به نقد آن می پرداختند.
9. در جا انداختن نظریه خویش اصرار نمی ورزیدند و تنها از آن دفاع می نمودند.
10. به گفتار بزرگان و علمای معاصر خویش ـ همچون مرحوم آیت الله العظمی خوانساری ـ ارج نهاده و گاهی مواقع به نقل گفتار آنها می پرداختند.
11. از اظهار آراء شاذ و نادره پرهیز داشته و به تأیید و تقویت قول مشهور پرداخته و لذا فتاوی شاذ در نظر ایشان وجود نداشته است.
12. غالبا مطلب را یک سره نکرده و شاگردان را در حالت انتظار نگاه داشته و به ذکر استدلال موافق و مخالف پرداخته تا شاگردان خود به نقطه اصلی بحث برسند.
13. در بحث به تحقیق مسئله مورد نظر پرداخته و از مطالب جنبی پرهیز می نمودند.
14. آداب مخصوص درس ایشان عبارت بود از:
با ورود در مسجد نماز تحیت ـ ولو نشسته (در زمان کسالت) ـ را می خواندند.
در آغاز تدریس خطبه ای مشتمل بر بسمله، حمد و ثناء خداوند، صلوات بر پیامبر و ال، و لعن بر دشمنان آنان قرائت می نمودند.
در ابتدای درس فاتحه ای برای استاد خویش ـ مرحوم آیت الله حائری ـ خوانده و حتی دیده شده زمانی که فراموش می نمودند، درس را قطع نموده و پس از خواندن حمد درس را شروع می کردند.
ناگهان دراواسط درس «یا الله» گفته که گویا از درون جانشان و اعماق قلب برمی خاست.
منابع:
كتاب فروغ فقاهت
كتاب گلشن ابرار جلد 2
تهیه و فرآوری : علی فریادرس ، گروه حوزه علمیه تبیان