توصیه های غذایی برای زنان و دختران(قسمت دوم)
سوء تغذیه پروتئین – انرژی در دوران کودکی به ویژه- در2 سال اول زندگی - بررشد و تکامل مغزی، اثرات منفی جدی و جبران ناپذیری دارد. از جمله کاهش بهره هوشی که توانمندی های ذهنی کودک را کاهش می دهد ، می توان اشاره کرد . بنابراین یکی دیگر از پیامدهای زیان بار سوء تغذیه کاهش قدرت یادگیری و آموزش پذیری کم و افت تحصیلی در دختران و پسران است.نوع دیگری از سوء تغذیه مربوط به کمبود ریز مغذی هایی مانند ید، آهن، روی، ویتامینD و کلسیم است. در خانمی که در دوران بارداری باکمبود یدمواجه است ، جنین دچار صدمات غیر قابل جبرانی مانند کاهش بهره هوشی، عقب ماندگی های ذهنی و جسمی، کر ولالی، لوچی و سقط می شود.حتی کمبود ید خفیف در این دوران، اگرچه به ظاهر نقصی درجنین ایجاد نمی کند اما بهره هوشی او را کاهش می دهد و کودکی که در دوره جنینی با کمبود ید مواجه شده است در دوران مدرسه با کاهش قدرت یادگیری وافت تحصیلی روبرو خواهد شد. مصرف نمک یددار به جای نمک معمولی تنها راه پیش گیری از کمبود ید است.
کمبود ویتامنD نیز یکی از کمبودهای ویتامینی شایع در دختران و زنان است . ویتامینD از تابش نور مستقیم خورشید بر پوست بدن ساخته می شود. ویتامینD جذب کلسیم را دربدن افزایش می دهد و بنابراین در رشد و استحکام استخوان های بدن لازم است و کمبود آن زمینه را برای نرمی استخوان و در نهایت پوکی استخوان آماده می کند.
به هردلیلی که از تابش نور خورشید به طور مستقیم بر پوست بدن جلوگیری شود از قبیل استفاده مرتب و مداوم از کرم های ضد آفتاب وغیره ... ، ویتامینD به طور کافی در بدن ساخته نمی شود و چون منابع غذایی هم به طور معمول از نظر ویتامینD فقیر هستند و نمی توانند ویتامینD مورد نیاز بدن را تامین کنند، بدن با کمبود ویتامین D مواجه خواهد شد. کمبود کلسیم نیز نوعی سوء تغذیه است که دلیل عمده آن مصرف ناکافی شیر و لبنیات است.
از دیگر کمبودهای تغذیه ای در دختران نوجوانکمبود ویتامین A و کمبود روی است. ویتامینA دررشد و سلامت پوست و حفظ قدرت دید نقش دارد و روی نیز در بلوغ جنسی حائز اهمیت است و کمبود آن، اغلب تاخیر در بلوغ جنسی را به همراه دارد. با مصرف میوه ها و سبزی های سبز تیره، زرد و نارنجی رنگ، و شیرو لبنیات، ویتامینA بدن تامین می شود و با گنجانیدن گروه گوشت، حبوبات ، تخم مرغ و مغزها( مثل گردو و بادام) نیاز بدن به روی تامین می شود.
زیاده خوری نیز نوعی سوء تغذیه به شمار می رود . امروزه رابطه علمی بین اضافه وزن و چاقی با بسیاری از بیماری ها به اثبات رسیده است. متاسفانه چاقی در دختران و زنان در کشور ما از شیوع بالایی برخوردار است. چاقی از عوامل زمینه ساز برای ابتلا به دیابت ( بیماری قند)، بیماری های قلبی- عروقی ، و برخی از سرطان ها است.علاوه براین، افزایش وزن و چاقی ایجاد آرتروز زانو را تشدید می کند خانم های چاق بیشتر درمعرض کمر درد و ضایعات زانو قرار دارند. رعایت تعادل و تنوع در مصرف غذا، محدود کردن مصرف شیرینی ها و چربی ها، کاهش مصرف نمک و در مقابل ورزش و تحرک بدنی، در جلوگیری از بروز چاقی موثر است. حداقل 30 دقیقه پیاده روی تند در روز از افزایش وزن جلوگیری کرده و در حفظ سلامت افراد بسیار موثر است.
به طور کلی ، دخترانی که در کودکی و نوجوانی تغذیه ای صحیح داشته اند ، مادران سالم تر و موفق تری خواهند بود ، فرزندان سالم تری به دنیا می آورند و نسل سالم تری را پرورش خواهند داد . به این دلیل توجه به تغذیه صحیح دختران از دوران کودکی حائز اهمیت است.
به طور کلی نیازهای غذایی در دوران های مختلف زندگی یعنی کودکی، نوجوانی، بزرگسالی و سالمندی متفاوت است. در واقع، نیاز به انرژی و مواد مغذی برای حفظ سلامت بدن بر حسب سن، جنس، میزان فعالیت بدن و شرایط فیزیولوژیکی متفاوت است . نیازهای تغذیه ای دختران در سنین بلوغ ، به علت جهش رشد افزایش می یابد . در این دوران بدن برای رشد استخوان ها به کلسیم بیش تری نیاز دارد. برای افزایش توده بدن وساخته شدن سلول ها، پروتئین بیش تری مورد نیاز است و برای خون سازی نیز، نیاز به آهن افزایش می یابد.ویتامین های گروه B ، ویتامینA ،D و سایر ویتامین ها ، مواد معدنی و پروتئین در رشد قدی و افزایش توده بدنی دختران نقش عمده ای دارند و هر گونه اختلال در برنامه غذایی که منجر به کمبود این مواد مغذی در بدن بشود، در نهایت اختلال در رشد به صورت کم وزنی، لاغری و کوتاه قدی و علاوه بر آن کاهش توانمندی های ذهنی و افت تحصیلی را به دنبال دارد. تغذیه دختران نوجوان از این جهت که مادران آینده هستند نیز حائز اهمیت است.
