تبیان، دستیار زندگی
اگر دلبسته آسمان باشید حتما ماه گرفتگی 25 خرداد امسال را به یاد می آورید. ماه مسی رنگ در آن شب، حدود 100 دقیقه در سایه زمین قرار گرفت تا ما شاهد یک خسوف زیبا باشیم. اگر آن شب را از دست دادید نگران نباشید چراکه 19 آذر ماه نیز دوباره شاهد یک ماه گرفتگی...
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

رنگ ماه 19 آذر عوض می شود


اگر دلبسته آسمان باشید حتما ماه گرفتگی 25 خرداد امسال را به یاد می آورید. ماه مسی رنگ در آن شب، حدود 100 دقیقه در سایه زمین قرار گرفت تا ما شاهد یک خسوف زیبا باشیم. اگر آن شب را از دست دادید نگران نباشید چراکه 19 آذر ماه نیز دوباره شاهد یک ماه گرفتگی کلی خواهیم بود. اما حواستان باشد که این پدیده را از دست ندهید چون برای دیدن دوباره اش باید تا 6ام مهر سال 94 صبر کنید!

رنگ ماه 19 آذر عوض می شود

ماه گرفتگی زمانی رخ می دهد که ماه کامل با زمین و خورشید دقیقا در یک راستا قرار گرفته باشند. در این حالت، ماه در سایه یا نیم سایه زمین قرار می گیرد و رنگ آن به سرخی یا نارنجی می گراید. علت سرخ شدن ماه در زمان خسوف به این دلیل است که نور خورشید با گذر از جو زمین دچار شکست می شود به طوری که نورهای نزدیک به طیف آبی در جو پخش می شوند و طیف نور نزدیک به قرمز با شکست کمی از جو عبور کرده و به سطح ماه می رسد، در نتیجه ماه در زمان خسوف به صورت مسی یا رنگ سرخ و نارنجی دیده می شود. ( در این فیلم می توانید علت پدیده فوق را به خوبی درک کنید. بر اساس حالت قرارگیری ماه در سایه زمین، سه نوع ماه گرفتگی احتمال وقوع دارد که عبارتند از: خسوف نیم سایه ای( ماه داخل نیم سایه زمین قرار می گیرد)،  خسوف جزیی( بخشی از ماه در سایه ی زمین قرار می گیرد) و خسوف کلی ( ماه به طور کامل داخل سایه ی زمین قرار می گیرد.)

به طور معمول هیچ دو ماه گرفتگی ای با هم یکسان نیستند چرا که عوامل بسیاری نظیر مکان ماه نسبت به سایه، فاصله ماه به زمین، غلظت جو زمین و ... در میزان تیرگی خسوف موثر هستند. ماه گرفتگی را با چشم غیر مسلح می توان به راحتی مشاهده کرد اما بهترین وسیله برای دیدن خسوف و تشخیص تغییر رنگ سطح ماه در آن زمان، یک دوربین دوچشمی ساده است. استفاده از تلسکوپ برای بررسی جزییات سطح ماه (نظیر  تعیین زمان رسیدن لبه سایه به دهانه های ماه) مناسب تر است. در کل تلسکوپ میدان دید شما را به نسبت قابل توجهی کم می کند.

رنگ ماه 19 آذر عوض می شود

این نقشه وضعیت ماه گرفتگی کلی پیش رو در لحظه اوج را برای کشورهای مختلف مشخص می کند. ساکنان منطقه سیاه به طور کامل خسوف را مشاهده خواهند کرد. ساکنین مناطق صورتی تنها نظاره گر ابتدای این گرفت خواهند بود و مردم مناطق آبی با پایان ماه گرفتگی همراه خواهند شد. همان طور که مشاهده می کنید ساکنان آمریکای جنوبی و آفریقا از این بزم آسمانی بی بهره خواهند بود اما آسیا و استرالیا بهترین شرایط را برای رصد دارند.

ماه گرفتگی فوق از ساعت 15:3 با وارد شدن ماه به نیم سایه زمین شروع می شود. شروع ماه گرفتگی جزیی در 16:16 صورت می گیرد که قسمتی از ماه وارد سایه زمین خواهد شد و در این لحظه ماه در بخش هایی از شرق و شمال شرق ایران طلوع می کند. ماه گرفتگی جزیی 80 دقیقه طول می کشد تا در ساعت 17:36 قرص کامل ماه وارد سایه زمین می شود. در حدود 51 دقیقه طول می کشد که قرص کامل ماه سایه زمین را طی کند تا در ساعت 18:27 کم کم از سایه زمین خارج شود. بعد از آن، ماه در نیم سایه زمین قرار می گیرد تا در ساعت 19:47 خسوف جزیی نیز پایان می پذیرد. در ساعت 20:59 ماه از نیم سایه زمین نیز به طور کامل خارج می شود و ماه گرفتگی به طور کامل پس از 5 ساعت و 56 دقیقه به پایان می رسد. تصویر زیر زمان بندی کامل این پدیده را شرح می دهد.

رنگ ماه 19 آذر عوض می شود

ماه در شهر مشهد که از شرقی ترین نقاط ایران است در ساعت 16:5 و در شهر ایلام که در غربی ترین نقاط کشور واقع شده است در ساعت 17:11 طلوع خواهد کرد. با توجه به این ساعات متوجه می شویم که در ایران امکان رویت خسوف نیم سایه ای و جزیی وجود ندارد و در زمان شروع ماه گرفتگی کلی نیز ارتفاع ماه به نسبت افق زیاد نیست. پس برای دیدن کامل این ماه گرفتگی باید رصدگاه مناسبی را انتخاب کنید که افق شرقی بازی داشته باشد. فراموش نکنید که حتما آب و هوای منطقه خود را بررسی کنید تا از شرایط جوی اطلاع پیدا کنید. با توجه به بارندگی های اخیر ممکن است ابرها مانع رویت این خسوف زیبا شوند.

بخش دانش و زندگی تبیان به مناسبت خسوف 25 خرداد امسال مصاحبه مفصلی را با آقای ابراهیمی سراجی از کارشناسان برجسته رویت هلال ماه انجام داده است که می توانید آن را از اینجا مشاهده کنید.

انجمن نجوم تبیان نیز در مبحث کاملی به این موضوع پرداخته است که شما نیز می توانید در آن به بحث و تبادل نظر بپردازید.

خواندن نماز آیات در هنگام گرفت ماه و خورشید واجب است.

م.ح.اربابی فر

بخش دانش و زندگی تبیان


منابع:

ماهنامه نجوم_علی ابراهیمی سراجی

hermit