تبیان، دستیار زندگی
در تمام سال های بعد از انقلاب ثمره ایستادگی جمهوری اسلامی بر آرمانهای خود اعمال تحریم هایی بوده است. بعد از دست یابی ایران به انرژی صلح آمیز هسته ای این تحریم ها شکل دیگری به خود گرفت. نوشتار زیر با یک مثال ساده در پی بررسی این موضع است که بازنده نهایی ای
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

اعمال تحریم‌ها به ضرر کیست؟


در تمام سال های بعد از انقلاب ثمره ایستادگی جمهوری اسلامی بر آرمانهای خود اعمال تحریم هایی بوده است. بعد از دست یابی ایران به انرژی صلح آمیز هسته ای این تحریم ها شکل دیگری به خود گرفت. نوشتار زیر با یک مثال ساده در پی بررسی این موضع است که بازنده نهایی این تحریم ها چه کسی است؟

تحریم

یک خبر تکراری: وزیران امور خارجه اتحادیه اروپا به علت آنچه همکاری نکردن تهران با آژانس انرژی اتمی خواندند، تحریمهای ایران را تشدید کردند .

به نقل از خبرگزاری فرانسه بر اساس تصمیم این وزیران نام صد و هشتاد شرکت و مسئول ایرانی در فهرست شرکتهایی قرار میگیرد که دارایی آنها مسدود و صدور روادید برای این مسئولان ممنوع میشود. همکاری برای اعمال تحریم در بخش انرژی دیگر توافق وزیران اروپایی بود .

اما علیرغم ادعاهای قدرت طلبانه کشورهای غربی حقیقت چیز دیگری است. امروز ما در جهانی زندگی می کنیم که روابط اقتصادی کشورها چند وجهی است. لذا، این گونه ادعاها بیشتر شعارهای سیاسی برای وارد کردن فشار روانی بر طرف های تجاری خارجی ایران و ایجاد تنش روانی (نه تنش واقعی) در اقتصاد داخلی ایران است تا بتوانند به درخواست های سیاسی خود در افکار عمومی کشورهای متبوع وجاهت بخشیده و یا از فشار برخی لابی های قوی بر دولت های خود بکاهند.

در اقتصاد امروز هر کشورى باید پاسخگوی نیازهای واقعی مردم خود باشد و فشارهای دولت های بزرگ جهان هر چند بی تاثیر بر رفتار آنها نیست، اما در عین حال نمی تواند باعث شود تا طرف های تجاری ایران از منافع حقه خود چشم پوشی کنند تا دیگران به امیال و اهداف سیاسی خود دست یابند.

امروزه برای تولید یک کالا، نفت از ایران، ابزارهای تولید در سنگاپور، قطعات از چین و فناوری از اروپا جمع آوری می شود. بازار فروش محصول نهائی هم مثلا افریقا یا امریکای جنوبی است. حالا شما اگر یکی از این عناصر را حذف کنید بقیه آنها چه باید بکنند؟ آیا آنها دست روی دست می گذارند؟ بعید به نظر می رسد.

همبستگی و پیوستگی اقتصاد جهانی هر چند فشار وارد کردن را غیر ممکن یا کاملا بی اثر نمی سازد، اما این امر حد و مرزی دارد که هیچکس نمی تواند از آن عبور کند.

گذشته از این توضیحات، اروپای بحران زده نمی تواند به این سادگی شرایط بحرانی داخلی خود را ندیده بگیرد و از فعالیت های ارزآور و پرسودی که بازار بزرگ اقتصادی ایران برایشان فراهم می کند چشم پوشی کند و اگر چنین کند قطعا ضرر خواهد کرد. هر چند کشور آلمان با اصرار بر این تحریم ها خود را از یک شراکت کم نظیر محروم کرد. دقیقا زمستان سال گذشته بود که شرکت آلمانی «اوده» به بهانه تعطیلات کریسمس، پروژه راه‌اندازی بزرگترین مجتمع پتروشیمی جهان را ترک کرد و دیگر بازنگشت تا این افتخار صنعتی و اقتصادی در ایران محقق نشود.

در اقتصاد امروز هر کشورى باید پاسخگوی نیازهای واقعی مردم خود باشد و فشارهای دولت های بزرگ جهان هر چند بی تاثیر بر رفتار آنها نیست، اما در عین حال نمی تواند باعث شود تا طرف های تجاری ایران از منافع حقه خود چشم پوشی کنند

البته این همه ماجرا نبود و برخی از شرکت‌های خارجی نیز بر خلاف تعهدات مکتوب خود که به صورت قرارداد رسمی منعقد شده بود، از فروش تجهیزات و اقلام یدکی و اصلی این واحد پتروشیمیایی خودداری کردند.

اما این نیامدن و نفروختن و به ظاهر تحریم‌ها، سبب توقف نشد و واحدهای تولیدی مجتمع پتروشیمی اروند، یکی پس از دیگری، افتتاح و به زنجیره تولید رسید، به گونه‌ای که در این میان، خودکفایی تولید ماده «کاستیک» نیز محقق و بخشی از تولید مازاد آن به دیگر کشورهای جهان صادر شد.

در حقیقت، از اواسط سال گذشته که با افتتاح واحد تولید «کلر آلکالی» به عنوان نخستین مرحله زنجیره «پی.وی.سی» پتروشیمی اروند، روند تکمیل این زنجیره واحدهای تولیدی به سرعت گذرانده شده و امروز به گفته بیات، مدیرعامل شرکت ملی پتروشیمی، همه واحدهای بزرگترین زنجیره تولید «پی.وی.سی» جهان با مشارکت متخصصان داخلی نهایی شده و این مجموعه کاملا در آستانه راه‌اندازی نهایی است.

تحریم ایران

بنا بر این گزارش، آلمانی‌ها که این روزها با بحران رشد اقتصادی و بیکاری روبه‌رو هستند، برای تحریم ایران هم که شده، به میدان مشارکت در تولید نیامدند، اما تنها زیان این نیامدن را نصیب خود ساختند.

شرکت «اوده» آلمان، خود را از یک پیمان بزرگ بین‌المللی، کشور خود را از حجم ارزآوری بسیار بالا و جوانان و متخصصین آلمانی را از اشتغالی پردرآمد محروم ساخت؛ اما باز هم مجتمع اروند، روند تکمیل خود را پایان داد و هم‌اکنون در حالی آماده افتتاح است که ایران را خودکفا ساخته و به دیگر کشورها نیز صادر می‌کند.

پیشتر قرارداد مهندسی و خرید (E.P) به کنسرسیوم شرکت «اوده» آلمان و «سازه ایران» واگذار شده بود و در اوضاع کنونی، نصب همه تجهیزات داخلی و خارجی این واحد پتروشیمی توسط پیمانکاران داخلی صورت گرفته است. خوراک پتروشیمی اروند، سالانه 252 تن اتیلن، یکهزار و 300 تن نمک و 50 تن اسید کلرید ریک است.

از ویژگی‌های منحصر به فرد این مجتمع بزرگ، انجام بیش از 50 میلیون نفر ساعت کار برای طراحی، ساخت، نصب و راه‌اندازی آن است و تا کنون در فرآیند راه‌اندازی این مجتمع پتروشیمی، نزدیک یک هزار و 600 نفر مستقیم و بیش از 20 هزار نفر غیر مستقیم شاغل شده‌اند.

گفتنی است، ظرفیت تولید سالانه مجتمع پتروشیمی اروند، 2 میلیون و 834 تن انواع محصولات پتروشیمیایی است که برای ساخت و راه‌اندازی این مجتمع پتروشیمی در منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی (ماهشهر)، معادل یک میلیارد و 600 میلیون دلار سرمایه‌گذاری شده است.

مجتمع پتروشیمی اروند با هدف تولید یک میلیون و 507 هزار تن کلر آلکالی و پی.وی.سی در سال از واحدهای کلرآلکالی(CA)، وینیل کلراید سوسپانسیون (S-PVC)، پلی وینیل کلراید امولسیون (E-PVC)، وینیل کلراید (VCM) و اتیلن دی کلراید (EDC) ساخته شده است.

اروپای بحران زده نمی تواند به این سادگی شرایط بحرانی داخلی خود را ندیده بگیرد و از فعالیت های ارزآور و پرسودی که بازار بزرگ اقتصادی ایران برایشان فراهم می کند چشم پوشی کند و اگر چنین کند قطعا ضرر خواهد کرد

مثالی که در بالا ذکر شد تنها یک نمونه از این واقعیت است که با تحولات امروز اقتصاد جهانی دیگر نمی توان به سادگی تنها ایران را بازنده تحریم ها دانست. هر چند این لغت بازنده در صورتی به کار می رود که ما نقش مدیریت داخلی و تبدیل این تهدید به فرصت را نادیده بگیریم. خودکفایی کشور در بسیاری از فن آوری های نو نشان می دهد که دانش بومی ما و آنچه که به عنوان سرمایه انسانی می شناسیم بسیار قدرتمند تر از هر تحریمی است و به دست توانمندی احتیاج دارد که با برنامه ریزی و توجه به فرآیند تحقیق و توسعه به بهترین شکل از آن استفاده کند. خلاصه سخن اینکه با باور ملی به آنچه هستیم و عزم جدی برای اداره امور کشور به دست متخصصین داخلی این تحریم ها تنها در حکم دست و پا زدن های قدرت هایی است که از دست رفته اند و با محدود کردن کشورها از پیشرفت و تعالی به دنبال حفظ جایگاه سابق خود در تعاملات جهانی هستند و به بیان دیگر ضرر این کشورها از اعمال تحریم علیه ایران اگر بیشتر نباشد کمتر نیست.

شاید بر مبنای همین تفکر  اتحادیه اروپا از تحریم نفت ایران منصرف شد. آسوشیتدپرس گزارش داد، در روزهای اخیر برخی اعضای اتحادیه اروپا به رهبری انگلیس و فرانسه تلاش زیادی کردند که اعضای این اتحادیه را به تحریم خرید نفت ایران متقاعد کنند اما با مخالفت جدی دیگر اعضا روبرو شدند و تلاش آنها ناکام ماند  و قرار شد بحث در این زمینه به اینده موکول شود .

پیش از این در واکنش به احتمال تحریم نفت ایران رستم قاسمی، وزیر نفت گفته بود: بیشتر نفت ایران در شرق آسیا به فروش می‌رسد؛ افزون بر آنکه مشتریان نفت ایران آن قدر زیاد هستند که نفت اضافه برای فروش بیشتر نداریم.

این عضو کابینه دولت با بیان اینکه بعید می‌دانم که بازارهای جهانی نفت، ایران را نادیده بگیرند، زیرا این مسأله برای خود آنها مشکل ساز خواهد بود، اظهار داشت: کشورهای خریدار نفت ایران به نظر نمی رسد بتوانند جایگزین نفت ایران را پیدا کنند.

به گفته وی، تا چهار ماه آینده، نفت تولیدی کشور پیش فروش شده است و در صورت تحریم نیز با مشکلی روبه‌رو نخواهیم شد.

امید است که با مدیریت درست منابع و کاهش وابستگی های فن آوری داخلی و با دستیابی به خودکفایی در حوزه های مختلف، نه تنها اثر تحریم ها را از بین ببریم بلکه با تبدیل ایران به قدرت اول اقتصادی و تحقق اهداف سند چشم انداز، قدرت چانه زنی بیشتری در منطقه و در مقابل قدرتهای اقتصادی کسب کنیم

فرآوری :ریحانه حمیدی فر

بخش اقتصاد تبیان


منابع : تابناک/ خبرآنلاین