دریای بازار سکه و ارز همچنان مواج
نوسانات نرخ طلا در هفتههای گذشته و مشکلات به وجود آمده در بازار ارز در اواخر سال گذشته نشان از نقدینگی دارد که فعلا به این بازارها رفته و همین نقدینگی در 2 سال گذشته هم وارد بخش مسکن شده که افزایش شدید قیمتها در این بخش را همه به خاطر دارند.
این روزها برای چندمین بار طی امسال، شاهین شانس بر شانههای بازار سکه و ارز نشسته است و باز این دو بازار پر تقاضا محل توجه قرار گرفتهاند. بازاری که پیش از این، مسئولان بارها مطرح کرده بودند برای ورود به آن باید صبور بود وگرنه متضرر شدن نتیجه قطعی حضور هیجانی این ورود است. البته علیرغم توصیهها و تاکیدات موکد بخشی از مردم تحت تاثیر اغواگری این بازار قرار گرفته و شتابزده وارد آن شدند؛ بازاری که هفته گذشته صعود فراوانی داشت اما با ورود بانک مرکزی فیتیلهاش پایین کشیده شد و اگر عدهای شتابان و بدون بررسی به آن وارد شده بودند؛ خبر کاهش سود ناراحتشان کرد چراکه در یک روز قیمت سکه حدود 50 هزار تومان کاهش یافت.
اما چرایی و علل این صعود یک باره قیمت سکه در بازار جای بررسی دارد. آنچه نباید از نظر دور داشت این است که با افزایش بیسابقه قیمت طلا در بازارهای جهانی که عمده کارشناسان آن را معلول نااطمینانی کشورها و فعالان بینالمللی در عرصه اقتصاد میدانند، قیمت طلا و به تبع آن سکه در کشورها سیری صعودی در پیش میگیرد که البته گاهی با کمی فرود مجددا شاهد بالا رفتن نرخها هستیم. تا اینجای کار، مورد تعجببرانگیزی به چشم نمیخورد، الا اینکه به اعتبار ذات غیرشفاف بازار در ایران، در مقاطعی هم که قیمتها در سطح جهانی افتهای مختصری را تجربه میکرد، بازار ایران همچنان به حفظ قیمتها در سطح قبلی اصرار دارد. بهگونه ای که تقریبا هیچ افت قیمتی در بازارهای جهانی در بازار ایران انعکاس متناسبی نمییابد و حتی تلاشهای بانک مرکزی هم که بنا بر رسم معلول سعی دارد با افزایش عرضه طلا به شکل شمش و سکه، مهار این بازار سرکش را به دست بگیرد هم در مقاطعی کارگر نیست و خوب که نگاه کنیم شاید بتوان پوزخند قیمتها و دلالها را در رقص حبابها دید و نگاهها و قلمهایی را که در میان این بازار به ظاهر ملتهب، تنها و تنها به گاوصندوقهای بانک مرکزی چشم دارند تا بلکه گشودهتر شوند و سیل شمشهای مملکت به بازار سرازیر.
به اعتبار ذات غیرشفاف بازار در ایران، در مقاطعی هم که قیمتها در سطح جهانی افتهای مختصری را تجربه میکرد، بازار ایران همچنان به حفظ قیمتها در سطح قبلی اصرار دارد
بیتردید آنچه اکنون شاهد آن هستیم، محصول و پیامد تصمیمات و سیاستهای دور و نزدیک مسئولان کشور در حوزه اقتصاد است و با همین منطق هم حتما و قطعا مدیریت آن در کوتاه مدت و رفعش در درازمدت، نیازمند راهکارهایی اقتصادی است.
اگر بخواهیم به قاعده و تناسب میان عرضه و تقاضا پایبند باشیم که قطعا هم برای تحلیل اقتصادی و کارشناسی مسائل اقتصادی باید اینگونه باشد، رابطه بین افزایش قیمتها در عین افزایش عرضه را چگونه باید تفسیر و تحلیل کنیم؟ و پرسش دیگر اینکه جایگاه و سهم طلا و سکه در سبد خرید و معیشت عموم مردم ایران کجا است و چرا باید ذخایر گرانبها و استراتژیک طلای کشور را که به اعتقاد اکثریت کارشناسان با داغتر شدن جنگهای ارزی در آینده، نقطه قوت اقتصاد کشورمان خواهد بود، برای خواباندن جو ملتهبی باشد که عدهای دانسته و نادانسته به آن دامن میزنند؟ اگر روند فعلی قیمت طلا و سکه در بازار ادامه پیدا کند، گرانی بیش از اندازه این کالاها در کوتاه مدت چه تأثری بر معیشت عمومی خواهد داشت؟
جدای از این مسائل، آنچه همیشه در اقتصاد کشور مساله ساز بوده بحث نقدینگیهای سرگردان است. نقدینگی سرگردان همواره یکی از بخشهای مهم اقتصاد کشور را تحت تاثیر خود قرار داده و مشکل آفرین بوده است. نقدینگی، غولی که این روزها به همه بازارها سرک کشیده و هر روز یک بخش اقتصاد کشور را مختل میکند و بانک مرکزی برای جذب آن باید هر روز دست به دخالت جدیدی در بازار بزند. نوسانات به وجود آمده در بازارهای مختلف نشان از آن دارد که حجم قابل توجهی از نقدینگی در کشور سرگردان بوده و این پول در گردش هر روز به یک بازار رفته و آن را با اختلال مواجه کرده و مسئولان بانک مرکزی برای از بین بردن این اختلالات مجبورند دست به ذخایر این بانک زده و اقتصاد را دچار مشکلات بلندمدت کنند.
نوسانات نرخ طلا در هفتههای گذشته و مشکلات به وجود آمده در بازار ارز در اواخر سال گذشته نشان از این نقدینگی دارد که فعلا به این بازارها رفته و همین نقدینگی در 2 سال گذشته هم وارد بخش مسکن شده که افزایش شدید قیمتها در این بخش را همه به خاطر دارند.
طی هقتههای اخیر اظهارنظرها درباره دلایل و عوامل مؤثر در بازار طلا و دلار همچنان در رسانهها و محافل خبری پررنگ بود؛ عدهای از مدیران بانکی و مسئولان اقتصادی در سخنان خود ضمن تأکید بر اثرات منفی ادامه این وضعیت از دولت و بانک مرکزی خواستار پیشگیری از بدتر شدن بازار و استفاده از ابزارهای جدید و کارآمد شدند.
نقدینگی، غولی که این روزها به همه بازارها سرک کشیده و هر روز یک بخش اقتصاد کشور را مختل میکند و بانک مرکزی برای جذب آن باید هر روز دست به دخالت جدیدی در بازار بزند
پیشتر بسیاری از کارشناسان افزایش قیمت انواع سکه در بازار رسمی و غیررسمی را به منظور جمعآوری نقدینگی از بازار دانسته و گفته بودند این اتفاقات و بالا و پایین رفتن قیمتها تنها ناشی از جریانات طبیعی بازار نیست و به نظر میرسد عواملی به صورت عمدی این وضعیت را به وجود آورده و از نوسانات آن نیز منفعت قابل توجهی عایدشان میشود. اما باید گفت این نقدینگی در هر جایی که به طور موقت با سیاستهای بانک مرکزی کنترل میشود ولی بلافاصه به بازار دیگر میرود. این موضوع را می توان با نگاهی به بازار ارز بعد از کنترل بازار طلا که به شدت حبابی به نظر میرسید، مشاهده کرد.
بازار طلا، سکه و ارز دستکم در 3دهه اخیر همواره با نوسانهای طبیعی و البته غیرطبیعی مواجه بوده است بهگونهای که بازار آزاد خرید و فروش ارز همواره بهعنوان محلی برای داد و ستد ارزهای خارجی بین عرضهکنندگان رسمی و غیررسمی اعم از صرافیها و واسطههای خیابانی و خریداران واقعی ارز در جریان بوده است اما نباید فراموش کرد که نوسانات شدید ارزهای معتبر بهویژه دلار باعث شده تا بخشی از نقدینگی جامعه در کوتاهمدت با انگیزههای متفاوت وارد بازار ارز شود. ازسوی دیگر بازار طلای ایران بهویژه بازار خرید و فروش سکه بهعنوان شاخصی از نقل و انتقال جریان نقدینگی سیال و فرار جامعه همواره جذابیتها و ریسکهای ویژه خود را داشته است تا آنجاکه همواره در بازار ارز و سکه در اثر نوسانات شدید قیمتی، دولت از طریق بانک مرکزی ناچار به دخالت و تزریق دلار و سکه شده است. هر چند که این دخالت ها کارآمد نیست و علریغم وعده بانک مرکزی به کاهش قیمت سکه شاهد افزایش مجدد آن بوده ایم.
یکی از اصلیترین مولفههای اثرگذار در بازار جهانی طلا، نوسان ارزش ارزهای معتبر خارجی، وضعیت اقتصادی کشورهای پیشرو، رفتار خریداران دولتی طلا و البته ورود و خروج ناگهانی واسطهگرهای فعال جهانی به بازار طلا است بهگونهای که با افت ارزش طلا، یورو و برخی دیگر از ارزهای جهانی، سرمایهگذاران بازارهای نقدی به بازار طلا بهعنوان پناهگاه امن هجوم میبرند.
آنچه این روزها محل سوال است اینکه آیا بازار سکه و ارز دارای حباب است یا خیر که البته در آخرین اظهار نظر رییس کل بانک مرکزی، وی عنوان کرد که بازار سکه و ارز حبابی است. او عنوان کرده است که قیمت طلا و ارز در بازارهای جهانی تغییری نداشته است و این افزایش قیمت در بازارهای داخلی قابل قبول نیست و تقاضای موجود در بازار واقعی نیست. پس علاوه بر اینکه به خریدارن توصیه نمیشود از بازار حبابی این روزهای سکه و ارز خرید کنند، به مسئولان توصیه میشود برای سامان این بازار تصمیمی بلندمدت اتخاذ کنند تا شاید برای نجات این بخش اقتصاد هر روز مجبور به از بین بردن سرمایههای کلان کشور نباشیم.
طه رها بخش اقتصاد تبیان
لینک مرتبط: