ابزارهای اندازه‌گیری و خط‌کشی زوایا در صنعت چوب
دانش پژوهان عزیز، یکی از مهارت‌های پرکاربرد که در بسیاری از پروژه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، مهارت اندازه‌گیری و خط‌کشی زوایا است که در زیر توضیحاتی در مورد آن ارائه می‌شود.
ساده‌ترین و معمولی‌ترین ابزار اندازه‌گیری و اندازه‌گذاری زاویه است.
برای کار با این وسیله، ابتدا باید پایه نقاله (طرف مستقیم) را بر روی لبه افقی قطعه کار قرار دهید، به طوری که نقطه مرکزی نقاله روی نقطه مورد نظر قرار گیرد.
اندازه زاویه را از روی محیط نقاله بخوانید و به وسیله مداد بر روی سطح قطعه مشخص کنید. سپس این نقطه را به وسیله خط کش به نقطه مرکزی نقاله وصل کنید. (شکل 1)
شکل 1ـ اندازه‌گیری و خط‌کشی زاویه به وسیله نقاله
گونیای متحرک وسیله‌ای است جهت خط‌کشی زوایای مختلف در کار صنایع چوب است. نحوه کاربرد گونیای متحرک به دو صورت امکان پذیر است :
ـ پیچ خروسک گونیا را مقداری شل کنید.
ـ نقطه مرکزی نقاله را در انتهای زاویه ایجاد شده بین تیغه و دسته گونیا ثابت نگاه دارید.
ـ امتداد لبه دسته گونیای تاشو را به خط پای نقاله مماس کنید.
ـ تیغه گونیای تاشو را تغییر زاویه دهید تا بر زاویه مورد نظر قرار گیرد.
ـ در این حالت پیچ خروسک گونیا را محکم کنید. (شکل 2)
شکل 2 ـ تنظیم گونیای تاشو به وسیله نقاله
ـ پیچ خروسک گونیای تاشو را مقداری شل کنید.
ـ تیغه گونیای تاشو را روی سطح زاویه و دسته گونیا را در نَر کار قرار دهید.
ـ زاویه تیغه را تغییر دهید تا کاملاً بر سطح زاویه مورد نظر مماس شود.
ـ پیچ خروسک گونیا را محکم کنید.
ـ گونیا را از قطعه اصلی بردارید و زاویه را روی قطعه کار مورد نظر رسم کنید. (شکل‌های 3 و 4)
شکل 3 ـ کپی‌برداری از زاویه مورد نظر به وسیله گونیای تاشو شکل 4 ـ انتقال زاویه بر روی قطعه مورد نظر
یکی از عمومی‌ترین ابزارها برای خط‌کشی و گونیا کردن قطعات چوب تحت زاویه قائمه (90 درجه) ، گونیای ساده است.
دسته و تیغه گونیای ساده نسبت به هم ثابت‌اند. با تکیه دادن دسته گونیا به یک نَر قطعه کار و به وسیله یک مداد یا سوزن خط‌کش می‌توانید خطوط 90 درجه را نسبت به نَر کار در سطح قطعه رسم کنید. (شکل 5)
شکل 5 ـ گونیای ساده
تیغه این گونیا نسبت به دسته آن تحت زاویه 45 درجه (فارسی) ثابت شده است.
کار با این گونیا همانند کار با گونیاهای دیگر است، اما نکته قابل ذکر این است که به وسیله این گونیا می‌توانید دو زاویه مختلف 45 و 135 درجه را رسم کنید. (شکل 6) نوعی از گونیا ساده نیز وجود دارد که هر دو زاویه 45 و 90 درجه را داراست. (این نوع گونیا عمومیت بیشتری در کارگاه‌های صنایع چوب دارد.) (شکل 7)
شکل 6 ـ گونیای فارسی شکل 7 ـ گونیای فارسی و ساده 45 و 135 درجه
این گونیا به دلیل دارا بودن وسایل مختلف خط‌کشی، اندازه‌گیری و اندازه‌گذاری مصارف متعددی دارد. (شکل 8)
شکل 8 ـ اجزای گونیای مرکب
اصلی‌ترین قسمت گونیا، خط‌کش فلزی آن است که شیاری دارد که تمامی وسایل به وسیله خار برنجی بر روی آن مستقر می‌شود و با آن به کار برده می‌شوند. کاربرد خط‌کش فلزی و نقاله به طور انفرادی مانند وسایا مشابه است.
از وسایل دیگر این گونیا، مرکزیاب است که وظیفه اصلی آن مشخص کردن مرکز اقطار در قطعات گرد است. جهت به کارگیری آن :
ـ ابتدا خط‌کش فلزی را از تمام وسایل جدا کنید.
ـ تیغه مرکز یاب را به وسیله خار برنجی بر روی خط کش فلزی گونیای مرکب سوار کنید.
ـ تیغه مرکزیاب را به وسیله پیچ مربوط به خار برنجی محکم کنید.
ـ قطعه چوب استوانه‌ای شکل مورد نظر را در بین دو تیغه به صورتی قرار دهید که خط‌کش گونیا در روی مقطع استوانه قرار گیرد.
ـ تیغه مرکزیاب را به محیط قطعه مماس کنید.
ـ به وسیله مواد یا سوزن خط‌کش و با استفاده از خط‌کش فلزی گونیا، خطی در روی مقطع رسم کنید.
ـ این عمل را در چندین نقطه از مقطع چوب انجام دهید. محل تلاقی این خطوط مرکز مقطع قطعه را مشخص می‌کند. (شکل 9)
شکل 9 ـ کاربرد مرکزیاب برای مشخص کردن مرکز مقاطع گرد
یکی دیگر از وسایل گونیای مرکب، دسته گونیایی شکل (90 و 45 درجه) است که کار آن همانند گونیای ساده و فارسی است. اما کاربرد دیگری نیز دارد و آن استفاده از تیغه گونیایی شکل همانند خط‌کش تیره‌دار است. جهت به کارگیری آن :
ـ ابتدا دسته گونیایی را بر روی خط‌کش فلزی مستقر کنید.
ـ به مقدار اندازه مورد نظر، دسته گونیایی را تنظیم کنید و به وسیله پیچ آن را ثابت کنید.
ـ لبه قائم دسته گونیا را به نَر قطعه بچسبانید.
ـ با استفاده از مداد یا سوزن خط‌کش تعبیه شده روی گونیا و با مماس کردن آن در مقطع خط‌کش فلزی، خطی با اندازه مطلوب رسم کنید. (شکل‌های 10 و 11)
سوزن خط‌کش میله‌ای است فولادی با نوک تیز که از آن برای خط کشیدن روی چوب استفاده می‌شود.
مطالب مرتبط
ابزارهای اندازه‌گیری (نقاله ـ شیب سنج)
