راهکارهایی برای توفیق گریه بر سیدالشهدا(علیه السلام)
اشک چشم، چشمه رحمتی است که در باطن، قلب و جان آدمی را از پلیدی‌ها و تیرگی‌ها شستشو می‌دهد و صفا و نورانیت انسان را می‌افزاید؛ به ویژه اشکی که بر سید شهیدان عالم، حضرت اباعبدالله الحسین(علیه السلام) باشد.
از بزرگ‌ترین ابزار و وسایل رسیدن به مقامات عالیه و طی مدارج بندگی، اشک چشم و گریه است، اشک و گریه، تنها سلاح مؤمن[1] در جبهه جهاد اکبر و در مقابل مشکلات و بلاها است.
اشک چشم، نشانه رحمت الهی است،[2] اشک چشم، چشمه رحمتی است که در باطن، قلب و جان آدمی را از پلیدی‌ها و تیرگی‌ها شستشو می‌دهد و صفا و نورانیت انسان را می‌افزاید؛ به ویژه اشکی که بر سید شهیدان عالم، حضرت اباعبدالله الحسین علیه‌السلام باشد، به تعبیر برخی بزرگان اهل معرفت، اشک بر سیدالشهدا علیه‌السلام از افضل قربات و بالاترین اعمال صالح می‌باشد و در روایات، آثار و فواید عظیمی برای آن شمرده شده است.امام رضا علیه‌السلام می‌فرماید «پس گریه کنندگان بر مانند حسین علیه‌السلام باید گریه کنند؛ چرا که گریه بر امام حسین(علیه السلام) گناهان بزرگ را پاک می‌کند».[3]
امام صادق علیه‌السلام «هر کس حسین(علیه السلام) به یاد او آورده شود و اشک از چشم او جاری شود، اگرچه بسیار اندک باشد، ثوابش به عهده خدا است و خداوند به کمتر از بهشت برای او راضی نمی‌شود» .[4]
با این همه بشارت و آثار فراوان مادی و معنوی که برای گریه بر حسین علیه‌السلام ذکر شده، شایسته است همه ما برای انجام این عمل صالح و به دست آوردن این توفیق عظیم، تلاش بیشتری کنیم، برای حل این مشکل و موفق شدن به این عمل عظیم، می‌بایست زمینه‌ها را فراهم و از طرفی لازم است موانع موجود را هم بر طرف کرد، تا موفقیت مورد نظر حاصل شود.
عوامل زمینه‌ساز گریه بر حسین علیه‌السلام
1- تحصیل غم
گریه سوگ و غم، در واقع جلوه رفتاری و خارجی غمگینی است؛ پس اگر در پی گریه هستیم، باید غم را تحصیل کنیم که حالت برانگیزنده گریه است، غمگین بودن، واکنشی است به یک رویداد رنج‌آور و حالتی است که به دنبال از دست دادن یک شی و یا شخص عزیزی پدیدار می‌شود که به وی دلبستگی وجود دارد؛ از این رو اگر بخواهیم بر امام حسین علیه‌السلام گریه کنیم، باید دلبسته او شویم تا غم امام در دل ما خانه کند و از شهادت و مصائب او غمگین شویم؛ لذا قلبی که دلبسته امام نیست و به چیز دیگر و یا حتی امور مغایر با آن حضرت دلبسته باشد، از نبودن امام، متلاطم نمی‌شود و آرام و قرار او به هم نمی‌خورد،تبیین این فرایند را در سه فراز بعدی توضیح می‌دهیم:
2- معرفت امام(علیه السلام)
راه تحصیل دلبستگی، معرفت و شناخت است، آشنایی با چیزی یا شخصی و پی بردن به ارزش آن، باعث دلبستگی می‌شود، معرفت به امام حسین(علیه السلام)، اهداف، مرام او و نقش او در عالم هستی و حیات اجتماعی و فردی ما و همچنین آثار ارتباط با او در حیات دنیوی و اخروی ما و ... و زیستن بر اساس این شناخت، باعث دلبستگی به امام(علیه السلام) می‌شود.
هر چه انسان، به امام(علیه السلام) و خاندان و اصحاب با وفای او معرفت داشته و مقام و عظمتشان را بیشتر بشناسد، موقع ذکر مصیبت‌ها و مظلومیت ایشان، بیشتر متأثر و ناراحت شده و به راحتی اشک از دیدگانش جاری می‌شود، اگر امام حسین علیه‌السلام را بشناسیم، لازم نیست مصیبت‌های بزرگ ایشان را برای ما بازگو کنند تا اشکمان جاری شود، اگر بدانیم و باور کنیم که سیدالشهدا علیه‌السلام ولی خدا، اسم اعظم الهی و حجت او و سلطان هستی است، آن‌گاه همین که بگویند او با لب تشنه شهید شد، کافی است تا مروارید اشک از دیدگانمان جاری شود.
در اهمیت تحصیل معرفت، همین کافی است که در روایت آمده هر کس توفیق اطاعت خدا و معرفت امام را به او بدهند، پس خیر کثیری که در قرآن از آن صحبت شده را به او داده‌اند.[5]
برای رسیدن به این مهم، توصیه می‌کنیم شرح‌های زیارت جامعه کبیره، از جمله شرح آیت الله جوادی آملی بر این زیارت شریف را مطالعه کنید.
3- محبت امام(علیه السلام)
چنانچه اشاره شد، نتیجه معرفت به امام حسین علیه‌السلام ایجاد محبت آن حضرت در دل است، هر چه انسان کسی را بیشتر دوست داشته باشد، از خوشحالی او بیشتر خوشحال شده و از ناراحتی او بیشتر ناراحت می‌شود، خصوصاً که محبوب انسان حسین علیه‌السلام باشد، اگر عشق و محبت سیدالشهدا(علیه السلام) نصیب ما شود، با یاد حضرت، منقلب شده و توفیق گریه حاصل می‌شود.
آری! حب اهل‌بیت؛ ظرف اکسیری است که مس وجود آدمی را طلا می‌کند و اثرات بی‌شماری دارد که یکی از آن‌ها، توفیق بهتر برای گریه بر حسین علیه‌السلام است.
برای بدست آوردن محبت، قدم اول همان معرفت ایشان است و قدم‌های بعدی توسل و توجه هر روزی به ایشان، تقوا و طهارت نفس است.
4- انس و پیوند قلبی با حضرت اباعبدالله(علیه السلام) و واقعه عاشورا
برای این که معرفت و محبت انسان، همیشه شعله‌ور بماند و در صفحه دل اثرگذار باشد و در زیر غبارهای غفلت دفن نشود، لازم است انسان پیوند و انس خود را با ایشان برقرار کند.
عزاداری که حسین(علیه السلام) در صفحه دل او و ذهن و فکر او حضوری پررنگ و هر روزی دارد، خیلی راحت‌تر و بهتر می‌تواند، در عزاداری ایشان عرض ارادت کند؛ اما عزاداری که کمتر از امام حسین(علیه السلام) یاد کرده، دیرتر و سخت‌تر می‌تواند، عزاداری مطلوبی برای ایشان داشته باشد؛ از این‌رو چقدر نیکو است که تلاش کنیم انس و ارتباطمان را در طول سال و هر روز و نه فقط ایام محرم و صفر با ایشان حفظ کنیم؛ برای مثال، با توجه به ظرفیت خود و مقدار انس با ادعیه و زیارات، لازم است هر روز با حضرت در ارتباط باشیم.
هرگاه آبی نوشیدیم، یادی از عطش حسین علیه‌السلام و فرزندان او کنیم و به ایشان سلام دهیم، حداقل هر شب قبل از خواب رو به کربلای حسین علیه‌السلام بایستیم و عرض کنیم «السلام علیک یا اباعبدالله الحسین» و یا بعد از هر نماز واجبی به حضرت سلام دهیم و یا این که هر روز زیارت عاشورا بخوانیم.
همچنین سعی کنیم درباره امام حسین علیه‌السلام و قیام وی، به ویژه در ایام محرم و صفر مطالعه کنیم، کربلا، زوایا و ابعاد پنهان بسیاری دارد که باید با مطالعه و تفکر و توجه، به آن‌ها رسید، بی‌تردید اگر با این حرکت عظیم الهی انس فکری و قلبی پیدا کنیم، بدون مداح و ذکر مصیبت، اشک ریز غم حسین علیه‌السلام خواهیم شد.
عوامل نورانی شدن قلب
در روایات، برخی عوامل نرم شدن و آباد شدن و نورانیت قلب شمرده شده است که به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
یادآوری
1. شایسته است در مجلس حضرت ابا عبدالله علیه‌السلام با وضو وارد شویم و بنا به فرموده آیت الله بهجت؛ آن را شعبه‌ای از حرم حضرت بدانیم.
2-قبل از ورود به جلسه، حتماً مقداری استغفار کنیم.
3-برای به دست آوردن مقام بکا بر امام حسین علیه‌السلام از خود حضرت درخواست کرده و مکرر دعا کنیم.
4- در مجالسی که گوینده و شنونده آن، خالصانه گریه می‌کنند، شرکت کنیم تا ما هم از اثرات جلسه بهره‌مند شویم.
5- حالت تباکی به خود بگیریم، در روایات متعدد، حتی تباکی و خود را به گریه زدن هم مطلوب شمرده شده است و امید است که تباکی، مقدمه‌ای برای بکا و گریه باشد.
پی‌نوشت‌ها:
[1] . مفاتیح‌الجنان، دعای کمیل.
[2] . امام علی علیه‌السلام «گریه چشم و خشوع قلب، از رحمت‌های الهی است؛ هرگاه آن را یافتید، غنیمت بدانید که موقع دعا کردن است»، بحارالانوار، علامه مجلسی، لبنان، مؤسسه الوفاء بیروت، 1404ق، ج90، ص 336.
[3] . بحارالانوار، ج 44، ص 284.
[4] . همان، ص 292.
[5] . عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه‌السلام فِی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ مَنْ یُؤْتَ الْحِکْمَةَ فَقَدْ أُوتِیَ خَیْراً کَثِیراً فَقَالَ طَاعَةُ اللَّهِ وَ مَعْرِفَةُ الْإِمَامِ ، کافی، کلینی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1365ش، ج 1، ص 185.
بخش قرآن تبیان
منبع :
ویژه‌نامه محرم و صفر خبرگزاری فارس ؛ حجت‌الاسلام سیدحبیب حسینی رنانی
