تلاقی احساس و هنر

محمد مهدی طباطبایی هنرمند نقاش معاصر ایرانی

محمد مهدی (مجتبی)، متولد 10 مهر 1345 در تهران است. وی در خانواده ای با باورهای عمیق مذهبی و در محله خزانه متولد شد.  پدرش ، که مردی معتمد و بسیار معتقد بود، به کار فرش فروشی می پرداخت. وی که به تربیت فرزندانش بسیار اهمیت می داد، زمانی که مهدی به سن تحصیل رسید، وی را در مدرسه دانش و اخوت ، که از مدارس متعلق به جامعه تعلیمات اسلامی بود، اسم نویسی کرد و مهدی تا سال آخر دوره راهنمایی را در این مدرسه تحصیل کرد.

نخستین انگیزه هایی که مهدی را به سمت هنر سوق داد از خانواده مادری و از دایی اش، که گرافیست روزنامه کیهان بود شکل گرفت. البته مهدی سه سال بیشتر نداشت که دایی اش، سید محمد قاضی، بر اثر تصادف جانش را از دست داد. وی با آتلیه های تبلیغاتی مطرحی مثل آگهی زیبا، آوانگارد و اینترپاپ همکاری داشت و بعدها که مهدی کارهای وی را دید بسیار تحت تأثیر قدرت این آثار قرار گرفت.

به هر ترتیب وقتی مهدی سوم راهنمایی را به پایان رساند، مصمم به تحصیل در هنرستان بود. اما در همین زمان (سال1359) دامنه انقلاب فرهنگی به هنرستان نیز کشیده شد و از ثبت نام جدید خوداری می شد.

به همین خاطر دو سالی را در رشته ادبیات به تحصیل پرداخت و با شروع ثبت نام در سال 1361، به رشته نقاشی تغییر رشته داد.

کار جدی وی از این زمان آغاز شد خصوصا که معلم های وی در هنرستان هنرمندان مطرحی چون منوچهر معتبر، غلامحسین نامی، احمد امین نظر، کیخسرو خروش و ... بودند.

اولین معلم طراحی وی منوچهر معتبر بود که اشتیاق به طراحی و کار پیگیر را به وی آموخت. امین نظر نیز وی را با آثار هنرمندان و نقاشان مطرح زمان آشنا کرد و تکنیک های چاپ را به وی و همدوره ای هایش آموخت. طباطبایی در طی چهارسالی که در هنرستان تحصیل کرد، آناتومی را توسط حسین عظیم زاده ، که خود مجسمه ساز بود ، به طور علمی و عملی فرا گرفت و با اصول پرسپکتیو در کلاس داریوش شریف آبادی آشنا شد.

وی در سال 1366 تحصیل در هنرستان را به پایان رساند و همان سال در دانشگاه هنر برای تحصیل در رشته نقاشی پذیرفته شد. به دلیل بهبهه جنگ ایران و عراق اساتید بنامی در دانشگاه تدریس نمی کردند و تنها مهدی حسینی استاد مطرح دانشگاه بود و مهدی توانست چیزهای فراوانی از وی بیاموزد. به رغم فضای طبیعت گریز دانشگاه، مهدی همچنان به طراحی و نقاشی پیکرنما ( فیگوراتیو) پرداخت.

در همین سالهای دانشگاه بود که با برخی دانشجویان دانشگاه هنرهای زیبا نیز ارتباط دوستی برقرار کرد؛ هنرمندانی چون جمشید حقیقت شناس، خسرو خسروی، رضا لواسانی، معصومه بختیاری، حمید رضا نوری سرشت، عباس مختار، رزیتا شرف جهان و...

چیزی که این دانشجویان را به هم مرتبط می کرد تنها نیاز به یک دوستی ساده و آشنایی نبود، بلکهجو نامطلوب دانشگاه و نبود اساتید مجرب باعث می شد دانشجویان با کار مضاعف در بیرون از دانشگاه ، سعی به جبران این خلع داشته باشند.

از طرفی در تب و تاب سالهای 60 ، نیاز رجوع به هویت ملی بسیار احساس می شد و همین نکته ذهنیت این جوانان را بسیار به خود معطوف می کرد و ایشان تلاش کردند به شکلی آن را در کارشان نمود دهند.

متأسفانه شرایط موجود در دانشگاه از یکسو و علاقه مهدی طباطبایی به نقاشی واقع گرا از سویی دیگر باعث شد وی تا سال 1381 نمایشگاه انفرادی نداشته باشد و همواره در کشمکش میان این دو نوع تفکر سرگردان باشد.

مهدی در سال 1371 با خانم معصومه بختیاری که او نیز فارغ التحصیل شده ازدواج می کند و برای امرار معاش به تدریس روی می آورد و مدتی بعد به تصویرسازی می پردازد. در سال 1377 در رشته تصویرسازی دانشگاه هنرهای زیبا برای ادامه تحصیل وارد می شود اما تنها پس از گذراندن سه ترم انصراف می دهد. اما در همین مدت کم شاگردی مرتضی ممیز را می کند و از وی چیزهای مهمی را می آموزد. تا اوسط دهه 80 تصویرپردازی بیش از 20 عنوان کتاب را انجام می دهد. وفاداری به متن مهمترین خصیصه کار اوست. حضور این آثار در سه دوره بی ینال براتیسلاوا حاکی از توان وی در این حوزه است. با وجود این ترجیح داد از آن پس تمام توان خود را معطوف به نقاشی کند و تنها از این طریق امرار معاش کند.

نخستین نمایشگاه فردی وی در گالری الهه بود که موضوع آثارش مونالیزای داوینچی بوده است. کم کم موضوع هویت در آثارش کم رنگ شده و سپس به طور کامل کنار گذاشته شد.

نمایشگاه دوم سال بعد باز در گالری الهه افتتاح شد و در این دوره نیز باز تاریخ هنر و آثاری از دوره رنسانس و رمانتیک مرجع آثار وی بودند. ولی موضوع آثار قتل زنان است.

در مجموعه بعدی وی به حادثه قتل های زنجیره ای که توسط فردی به نام محمد بیجه انجام گرفته بود می پردازد و برای این موضوع نیز همچنان به عناصری از تاریخ هنر رجوع می کند. سیمای زنانی مستأصل به عنوان شاهد در کنار عروسکانی تکه تکه شده و باز با تعداد رنگ های محدود اعم نمایشگاه وی در خانه هنرمندان سال 1383 است.

تولد هانا دخترش، از زمان بارداری تا تولد و سپس دوران نوزادی و ماجرای بیماری او موضوع کارهای دیگر اوست که در گالری اثر برگزار می شود. این مجموعه با نام ناخوشی ها در گالری طراحان آزاد در سال 1388 به نمایش در آمد.

کُته ( یعنی دلمه روی زخم) نام مجموعه بعدی آثار اوست که باز در گالری طراحان آزاد برپا می شود. این مجموعه شامل پرتره ها و نیم تنه هایی است که به سفید و سیاه کار شده و ردی از قرمز بر روی آنها کشیده شده است.

" تو نیز مشغول مردنت بودی" نام آخرین مجموعه آثار اوست که به مهمانی، رقص و شادی می پردازد. اینجا نیز پیکر انسانی موضوع اصلی کار وی است که با رنگهای تیره کار شده اند. و سپس تک گل رز صورتی بزرگی در نقطه حساس از پیکر یا صورت کشیده شده است.

تکنیک آثار وی استفاده از اسپری، مداد رنگی، اکرلیک و خودکار است. در طراحی هایش از عنصر تصادف نیز بهره می گیرد و بدین صورت خطوطی به صورت زخم گونه خلق می کند که بیانی اکپرسیو به آثارش می بخشد.

مجله دو هفته نامه تندیس/ نوشته حسن موریزی نژاد

سایت طراحان آزاد