کنار آمدن با نوسانات یائسگی

یکی از جلوه های زندگی زنان، دوره میانسالی است. روان شناسان از سن 42 تا 49 سالگی را دوره میانسالی می نامند. یکی از دورانهای آسیب زا در زندگی زنان، همین دوره است. بسیاری از بحرانها در این دوره بروز می کند، به خصوص بحرانهایی که در اثر هجوم پرسشهای متعدد که قبلاً هرگز فرصتی برای عرض اندام نیافته بود، به ذهن او خطور می کند. سؤالاتی مثل اینکه هدف از زندگی چیست؟ مرگ چیست؟ و ...

زنان در دوره میانسالی نگاه نافذ و عمیق به زندگی خود می افکنند و به ارزیابی دقیق آن می پردازند. این نگاه عمیق و دقیق به زندگی، او را دچار تحولات خاص دوره میانسالی می کند. این دوره، دوره بازگشت به اصالت وجودی است. زن در دوره میانسالی، مفهوم واقعی زندگی را در سه اصل می بیند: عشق و محبت، آرامش خیال و خدمت به دیگران که حکایت از عقل و درایت زنان میانسال است.

به هر حال دوره میانسالی از دوره های حساس در زندگی زنان است. به میزانی که با تحولات فیزیولوژیکی و درونی و بیرونی این دوره آشنا باشند، می توانند دوره ای پربار و پویا داشته باشند. در غیر این صورت این دوره را در خمودگی، افسردگی و کسالت خواهند گذراند.

اهمیت این دوره و ویژگیهای آن و تحولات چشمگیر آن ضرورت افزایش بینش و آگاهی نسبت به این دوره را اجتناب ناپذیر می کند. از این رو در این نوشتار سعی می شود بانوان محترم را با این دوره و تحولات آن آشنا نماییم. ضمنا راهکارهایی مفید برای پربار کردن زندگی در این دوره ارائه می گردد.

مهمترین تحول این دوران

از مختصات این دوره، تحولات فیزیولوژیکی است. از مهمترین تحولات، یائسگی است، که به دلیل اهمیت این مسأله، توضیحاتی خواهیم داشت.

یائسگی دوران جدیدی از زندگی زنان است که برای سازگاری و درک تغییرات حاصله از آن باید بر میزان آگاهی ها و دانسته های زنان و افراد خانواده و البته جامعه افزود. در گذشته دیدگاه و نگرشی بسیار منفی درباره یائسگی زنان وجود داشت از جمله اینکه یائسگی را مترادف با ازکارافتادگی، ناتوانی، بیماری، آغاز پیری و افسردگی های درازمدت می دانستند. در حالی که امروزه با توجه به خدمات بهداشتی-درمانی گوناگون و شناخت تغییرات زیستی زنان، این گونه تفکرات و برداشت ها به کلی مردود هستند چرا که بسیاری از زنان در این دوره سعی می کنند فارغ از مشکلات و درگیری های قبلی، به دنبال کسب فرصت های جدیدی برای رسیدن به هدف ها و انگیزه های خود باشند. به طور کلی می توان گفت یائسگی بخش طبیعی و اجتناب ناپذیر زندگی زنان است و برای هر زنی رخ خواهد داد. تنها با آگاهی از ویژگی های خاص این دوران است که می توان با منطقی ترین شیوه ها با مسائل و مشکلات این دوره به مقابله برخاست. بیشتر خانم ها قادرند این تغییرات را به آسانی و بدون ابتلا به بحران خاصی طی کنند. شروع یائسگی در زنان، به دلیل بهبود وضعیت تغذیه، زندگی سالم تر و پیشرفت های علم پزشکی چند سالی به تعویق افتاده است و آثار آن حدوداً بین سنین 45 تا 55 سال و طی سه مرحله ظاهر می شود.

شایع ترین عوارض روانی دوره یائسگی عبارتند از:

* هجوم افکار منفی در مورد نزدیکان و نگرانی از آینده آنها که موجب عوارض منفی جسمی مثل گر گرفتن، احساس خستگی، دردهای عضلانی، بی خوابی و غیره می شود.

* فکر بیماریهای مهلک و خطرناک

* نگرانی از آینده فرزندان

* ترس از فقر و نداری

* احساس پوچی

همچنین از عوارض دیگر این دوران می توان به این دو مورد اشاره کرد:

احساس خستگی؛ در اوایل دوران یائسگی خستگی شدید معمولاً به دلیل اختلالات خواب و کمبود استراحت در زنان است، ولی به تدریج با سازگاری تدریجی بدن و ثابت شدن هورمون ها در اغلب زنان الگوهای خواب منظم می شود و عادات خواب نیز به حالت عادی برمی گردد.

افسردگی و تغییرات خلق و خو؛ بیشتر زنان در دوران یائسگی به علت تغییرات زیاد جسمی دچار بیماری ها و ناراحتی های روحی- روانی گوناگونی می شوند که از جمله رایج ترین آنها می توان از اضطراب، فشار عصبی، تحریک پذیری، افسردگی، عصبانیت و تغییر خلق و خو نام برد.

به طور کلی می توان گفت یائسگی، دوره ای ویژه برای زنان است که با توجه به نوع نگرشها، احساس بانوان نسبت به این مرحله متفاوت است.

زنان در این مرحله از زندگی با تنشهای روانی فراوانی روبه رو خواهند شد، زیرا تفسیر صحیحی از این دوران نداشته و به یک دوره تعریف نشده پا گذاشته اند. زنانی که با آگاهی نسبت به این مرحله حساس پا در آن می گذارند، در طول این دوره از موهبتهای ویژه ای برخوردار می باشند.

خانم جوآن بوریس آنکو، در این زمینه می گوید:

«دوران یائسگی بسیار حساس و استثنایی است. یائسگی یک زن، بلوغ مجدد اوست. آشنایی او با دوره ای از زندگی است که می تواند هیجان انگیزترین، ارضاکننده ترین و پراقتدارترین نیمه زندگی او محسوب شود.»

به نظر وی هر زنی دارای دو بلوغ است. در بلوغ اوّل، زنان قدرت بارداری و بهره مندی از موهبت مادری را می یابند و از نظر فیزیولوژیکی، موفقیتهایی را حاصل می کنند.

در بلوغ دوم (یائسگی) از عقل و درایت ویژه ای برخوردار می شوند و احساس پختگی و جاافتادگی، در این دوره احساس بسیار خوبی است که موجب می شود زنان حاضر به برگشت به دوره جوانی نباشند و این بینش و تجربه را نتیجه زندگی ارزشمند خود می دانند.

گفتنی است چگونگی برخورد با دوره یائسگی بستگی جدی با فرهنگ و اعتقادات زنان دارد. تحقیقات نشان می دهد زنانی که در فرهنگ دینی ـ اخلاقی رشد یافته اند، برخوردی عمیق همراه با باروری اعتقادات دینی و ارزشها را دارند. به همین دلیل در جامعه دینی، زنان در دوران یائسگی رویکرد جدی به مسایل مذهبی و اعتقادی دارند و سعی می نمایند ثبات و غنای بیشتری به اعتقادات خود دهند و در پی جبران کوتاهی هایی که در احکام و تکالیف الهی و دینی داشته اند می باشند و ضمنا سعی در انجام خدمات عام المنفعه و کمک به دیگران دارند و با خردورزی، در اصلاح زندگی دیگران تلاش می نمایند و با استفاده از تجربیات ارزشمند خود، چراغ راه دیگران می شوند. علاوه بر فرهنگ و اعتقادات در جامعه که تأثیر عمده ای بر چگونگی برخورد با دوره یائسگی دارد، تغذیه تأثیر بسیاری بر عوارض این دوره و چگونگی آن دارد.

لذا برای تسکین دادن این عوارض روانی رعایت این نکته کمک‌کننده است

یکی از مسایل مهمی که باید بانوان به آن توجه نمایند، اختصاص اوقاتی جهت پرداختن به مسایل و نیازهای شخصی است. باید زمانی را به مسایلی مثل ورزش، کنترل سلامتی و مسایل ضروری پزشکی که در این سن ضرورت بیشتری دارد و یا مطالعه کتاب، رسیدگی به باغچه و گلها، تلفن زدن به دوستانی که مایلند، و در مجموع توجه به خود و نیازهای شخصی اختصاص دهند. اوقاتی را اختصاص دهند به برنامه هایی که از انجام آنها لذت می برند و برایشان خوشایند است.

همچنین به طور کلی می توان توصیه کرد که:

• به اندازه کافی در هر شب بخوابید، و یک برنامه منظم خواب و بیداری داشته باشید.

• دست کم 30 دقیقه در هر روز هفته ورزش کنید.

• تعداد فعالیت‌هایی را که را به عهده می‌گیرید، محدود کنید.

• راه‌هایی را پیدا کنید که به کنترل استرس کمک کند.

• از دوستان‌تان کمک بخواهید، به گروه همسالان بپیوندید یا به مشاور مراجعه کنید.

• با دکترتان درباره داروها و گزینه‌های درمانی برای کمک به کنترل علائم یائسگی گفتگو کنید.

• با خواندن کتاب یا با اختصاص دادن یک زمان بی‌دغدغه به خودتان، به آرامش‌بخشی بپردازید.

منابع: سایت حوزه، همشهری آنلاین همراه با تغییرات و اضافات