مناطق فضایی کره زمین

بسیاری از تحقیقات و آزمایشات امروزی بشر نیاز به شرایط خاصی دارند که برای رسیدن به آن ها باید هزینه ها و مشکلات زیادی را متحمل شد. یکی از این گونه آزمایشات، تحقیقات فضایی هستند که طبیعتا نسبت به سایر علوم نیاز به شرایط ویژه تری دارند. کره ماه، سیارات منظومه شمسی، اقمار کرات مختلف، سیارک ها، دنباله دارها و ... همگی موضوعاتی هستند که بشر علاقه مند کنکاش آنهاست. برای مثال در میان این همه مورد مطالعاتی سیاره مریخ یک مورد بسیار هیجان انگیز برای مطالعه محسوب می شود.

جالب است بدانید که سیاره ی سرخ دارای آب یخ زده در دو کلاهک قطبی است. همچنین مدارک علمی در دست دانشمندان گواه آن است که در روزگاران دور و شاید در دوران اخیر، آب به شکل مایع بر سطح آن جاری بوده است. نشانه های فرسایش در شیب کوه ها و دهانه های آتشفشانی در مریخ کاملا یادآور پدیده های جغرافیایی در زمین است و این ها همه نشانه هایی است از این که این سیاره ی خاموش، روزی زنده و باطراوت و شاید پذیرای حیات فرا زمینی بوده باشد.

علاوه بر این ها مریخ و زمین تشابهات ظاهری جالبی دارد. یک روز در این سیاره برابر 24.5 ساعت و اندازه ی آن یک سوم زمین است. جاذبه ی آن نیز حدودا 3 مرتبه کمتر از سیاره ی خودمان است. البته این کشش برای راه رفتن بر روی سطح مریخ بس است. توجه داشته باشید که این جاذبه ی کم، برتری بزرگی برای موشک های فضایی است بدین گونه که با کم بودن سرعت گریز، پرواز موشک از سطح مریخ با صرف انرژی کمتر و در پی آن با هزینه ی کمتری انجام خواهد شد.یقینا مانند این پدیده را در ماه نیز مشاهده کرده اید، وقتی که آپولو ماه را به مقصد زمین ترک کرد، انرژی کمتری به کار برد تا پرتاب از سکوی پرواز در زمین.

حال برای انجام تحقیقات بر روی موردی مثل مریخ باید کجا به تحقیق و آزمایش پرداخت؟ دانشمندان معتقدند برای رفتن به فضا، باید در خانه تمرین کرد. این ایده‌ای است که پشت برنامه Earth Analogs ناسا قرار دارد که به آزمایش افراد، ایده‌ها و فناوری در نقاط خشن و نامهربان سراسر دنیا می‌پردازد. یافتن نقاطی بر روی زمین که دارای شباهت‌های فیزیکی با موقعیت‌های فضایی باشند کار آسانی نیست؛ اما ناسا بیابان‌ها، دره‌ها عمیق، آتشفشان‌ها، مناطق قطبی، دریاچه‌های یخ‌زده و اقیانوس‌هایی را مکان‌یابی کرده که محققان فضایی در آنها به آزمایش تجهیزات و شبیه‌سازی فرایندهای ماموریت‌های فضایی می پردازند. در ادامه با شش مورد از مهمترین این نقاط آشنا خواهیم شد:

سیاره سرخ در کانادا

پروژه مارس هاتون (Haughton Mars Project) به آزمایش افراد و تجهیزاتی می‌پرداخت که عازم سفر به مریخ بودند، اما این کار را در موقعیت به مراتب متعارف‌تری انجام می‌داد. دون آیلند کانادا، بزرگ‌ترین جزیره غیرمسکونی دنیا، محل قرارگیری دهانه هاتون است؛ گودالی برخوردی به قطر 19 کیلومتر که در اثر برخورد شهاب‌سنگی در 23 میلیون سال قبل ایجاد شده است. به گفته محققان، محیط بیابانی صخره‌ای قطبی، عوارض زمین‌شناسی و مشخصات زیست‌شناسی منطقه، بینش منحصر به فردی را در خصوص تکامل احتمالی بر روی مریخ؛ خصوصا از نظر تاریخچه آب و اقلیم گذشته مریخ، اثرات برخورد شهاب‌سنگ‌ها به زمین و سایر سیارات، و احتمالات و محدودیت‌های حیات در محیط‌های سخت فراهم می‌کند. در حالی‌که هیچ محیط‌زیستی نمی‌تواند از نظر کمینه درجه حرارت، خشکی، جو رقیق و شرایط تشعشعی خشن به شرایط مریخ نزدیک باشد، این بیابان قطبی نزدیک‌ترین چیزی است که دانشمندان می‌توانند به آن دسترسی داشته باشند.

در خانه، در بیابان

برنامه تحقیقات صحرایی و مطالعات فناوری ناسا (D-RATS) که بر روی توسعه سیستم‌های روباتیک و انسانی کار می‌کند، در صحرای آریزونا مستقر است. زمین خشک و خاکی و نوسانات دمایی شدید، این بیابان را به مکان مناسبی برای آزمایش رونده‌ها (Rovers) و واحدهای مسکونی مبدل می‌کند که نهایتا قرار است بر روی سیارات دیگر مورد استفاده قرار گیرند. این آزمایش‌ها از سال 1998 / 1377 در این مکان در حال انجام است. آزمایش‌های سال گذشته شامل تست یک کامیون فضایی پیشرفته برای حرکت روی سطح سیارات، یک دستیار رونده روباتیک، سکونتگاه‌های فضانوردان، لباس‌های فضایی و سیستم‌های ارتباطی فضای ژرف بود.

فناوری جدیدی که مورد آزمایش قرار گرفت، یک وسیله کاوش فضایی بود: خودروی تغییرشکل دهنده‌ای که می‌توانست برای پرواز آزادانه در فضا تغییرشکل دهد، یا بالای یک شاسی 12 چرخ قرار گیرد و به یک رونده تنومند و توانا به ابعاد یک کامیون پیکاپ مبدل شود. به گفته مسولان ناسا، کابین تحت فشار آن می‌تواند دو فضانورد را برای یک مسافرت 14 روزه حمل کند. وسیله دیگری که در این بیابان مورد آزمایش قرار گرفت رونده قنطورس بود: خودروی طلایی درخشانی که می‌تواند دستیار روباتیک شبه‌انسانی ماهر ناسا، روبونات را با خود حمل کند. تجهیرات دیگری مانند لوازم حفاری می‌تواند به قنطورس اضافه شود. تمام این کارها دلیل خوبی دارد: ناسا در برنامه خود ماموریتی برای بازگردندان نمونه‌های سیارکی دارد. این تلاش که با عنوان Osiris-Rex نامیده می‌شود، قرار است قطعاتی از سیارک 1999 RQ36 در سال 2023 / 1402 به زمین بیاورد.

   ادامه دارد ...