تبیان، دستیار زندگی
بدن پستانداران دارای تعدادی زیادی غده است که وظایف مختلفی بر عهده دارند...
عکس نویسنده
عکس نویسنده
نویسنده : یگانه داودی
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

غده های پستانداران

غده های پستاندارانغده های پستانداران

بدن پستانداران دارای تعدادی زیادی غده است که وظایف مختلفی بر عهده دارند.

  • غده های چربیغده های پستانداران

پوست اغلب پستانداران از مو (خز) پوشیده شده و تراکم رویش آن بسته به نوع گونه، متفاوت است.

هر مو نیز از برجستگی های مویی می روید که در یک فرو رفتگی یا فولیکول مویی جای دارد.

هر فولیکول نیز به یک غده ی چربی کوچک که ماده روغنی برای نرم کردن موها تهیه می کند متصل است.

  • غده های بو دار

در انواع گوناگون، نمونه های غده های بو دار عبارتند از:

غده های زیر چشمی و کف پایی در گوزن ها، غده های میان پشتی در بعضی سنجاب ها
غده های بین انگشتان پا و دم در خانواده ی سگ ها
غده  های بین انگشتان پای گوسفند و سایر نشخوار کنندگان
غده های اطراف مخرج در خرگوش ها، راسو ها و ...  

این ترشحات در انجام مقاصد گوناگون به جانور کمک می کنند:

رساندن خبر به وسیله ی بو یا مسیر بو برای جانوران دیگر هم گونه،
در زمان تولید مثلث جهت جلب جنس مخالف و
به عنوان یک وسیله ی دفاعی

به کار بردن بو آن هم در این سطح وسیع نشان گر حس بویایی قوی در پستانداران نسبت به سایر مهره داران است.

  • غده های عرق

در انسان و اسب غده های عرق ترشح آبکی تولید می کنند که با تبخیر آن رویه ی پوست بدن خنک می شود.

غده های پستانداران

  • غده های اشکی

که رویه ی چشم را مرطوب و تمیز نگه می دارد.

  • غده های پستانی

که شیر تولید می کنند.

غده های پستانی معمولا فقط در ماده ها وجود دارد ولی در نر های پستانداران عالی نیز دیده می شود. 

این غده ها، در اواخر بار داری در اثر هورمون پرو لاکتین غده هیپوفیز، فعالیت پیدا کرده و برای دوره ی رشد اولیه بچه، شیر تولید می کنند. و سپس دوباره از فعالیت باز می ایستند.

غده های پستانی در خفاش ها و پستانداران عالی روی سینه واقع شده ولی در سایر گونه ها، روی شکم قرار دارد.

تعداد نوک پستان، بیشتر از تعداد معمولی بچه ها در یک زایمان است. مثلا در اسب و میش و انسان 2 تا، در گاو و جوندگان دیگر، 4، در  و خوک 10 تا 12 عدد می باشد.

  • غده های درون ریز
- غده هیپوفیز و هیپوتالاموس

غده های پستانداران

غده هیپوفیز در قاعده مغز قرار دارد. این غده به عنوان «غده رئیس» شناخته می شود، زیرا که هورمون هایی را تولید می كند كه سـایر غده ها و اعضا را تحریك و كنترل می كند.

همچنین هورمون هایی را ترشح می كند كه رشد بدن، حجم ادرار و حتی انقباض رحم را در طول زایمان كنترل می كنند.

هیپوتالاموس بخشی از مغز است كه با غده هیپوفیز ارتباط دارد.

هیپوتالاموس، هورمون هایی به نام عوامل آزاد كننده را ترشح می كند كه كاركرد هیپوفیز را كنتـرل می كنند و به عنوان رابط بین دستگاه های عـصبی و غـدد درون ریز عمـل می كنند.

- غده تیرویید

غده تیرویید كه در گردن واقع است، هورمون هایی را تولید می كند كه متابولیسم را تنظیم می كنند. همچنین برخی از سلول های تیرویید، هورمون كلسی تونین را ترشح می كنند كه غلظت كلسیم خون را كاهش می دهد.

- غده های پارا تیرویید

چهار غده پاراتیرویید واقع در پشت تیرویید، هورمونی را تولید می كنند كه غلظت كلسیم و فسفات خون را تنظیم می كند.

- غده های فوق کلیوی
غده های پستانداران

غده های فوق كلیه، در بالای كلیه قرار دارند. هر غده یك قشر لایه خارجی و یك مدولا (مركز) دارد. قشر، هورمون های كورتیكواستروییدی یا كورتونی (كه در كـمك بـه تنظیم غلظت خونی نمك و قند نقـش دارند) و مقادیر كم هـورمـون هـای مردانه  را تولید می كند. مدولا، اپی نفرین (آدرنالین) و نوراپی نفرین (نورآدرنالین)، را ترشح می كند كه در پاسخ به استرس، ضربان قلب و خون رسانی به عضلات را افزایش می دهند.

- غده لوزالمعده

لوزالمعده پشت معده قرار دارد. لوزالمعده مایعات گوارش كننده ای تولید می كند كه به تجزیه غذا كمك می كنند. همچنین هورمون های انسولین و گلوكاگون را ترشح می كند كه نقش مهمی را در تنظیم سطح گلوكز خون (قندی كه منبع اصلی انرژی بدن به شمار می رود) ایفا می كنند.

- غدد جنسی

تخمدان ها در نوع ماده و بیضه ها در جنس نر


مرکز یادگیری سایت تبیان

تنظیم: یگانه داودی