تبیان، دستیار زندگی
چون به مشهد مقدّس رسید،صحن مبارك را وسعت داد،و ایوان على شیر،كه درگاه روضه متبركه از آنجا بوده...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

حرم رضوی و اقدامات شاه عباس


شاه عباس همانطور که بسیاری از جهانگردان و مورخین اظهار داشته‌اند فردی وطن پرست بود، برای همین و برای آنکه فرهنگ زیارت را در بین مردم قرار دهد، در سال 1009 پیاده عزم مشهد کرد و به دستور وی فقط 999 کاروانسرا در آن سال و تعداد بسیار بیشتر در سال‌های پس از آن احداث گردید. وی مشهد را به طور رسمی «شهر مقدس ایران» قرار داد تا آنکه مردم به زیارت امام هشتم شیعیان بروند و از رنج و مشقت‌های سفر حج و سخت گیری‌های حکام ولایات عثمانی دیگر خبری نباشد.


حرم رضوی و اقدامات شاه عباس

صاحب«مطلع الشمس»نقل كرده:در بیست‏وپنجم ذو الحجة سال هزار و شش،شاه عباس اول وارد مشهد مقدس شد،مشاهده كرد،عبد المؤمن خان اوزبكى حرم مطهر را غارت كرده، و غیر از محجّر طلا چیز دیگرى در آنجا نگذاشته، در بیست‏وهشتم ذو الحجة از مشهد به هرات رفت، و هرات را به ایران بازگرداند و پس از ساماندهى آنجا،به مشهد بازگشت و یك ماه در آنجا ماند،و صحن مقدّس را مرمّت كرد،و خدّام بارگاه مبارك‏ را مورد احسان و لطف خویش قرار داد،و به عراق بازگشت، و در اواخر سال هزار و هشت، دوباره به مشهد مقدّس‏ رفته، زمستان را در آنجا گذرانید، و خدمت افتخارى آستانه را خود به گردن گرفت و مشغول بود، چنان‏كه شبى با قیچى‏ سر شمعها را مى‏گرفت،شیخ بهایى علیه الرحمه«بالبداهه»این ربعاى را سرود:

پیوسته بود ملائك علیّین

پروانه شمع روضه خلد آیین

مقراض به احتیاط زن اى خادم

ترسم ببرى شهپر جبریل امین

و در سال هزار و نه،بنا به نذرى كه شاه عباس كرده بود تا پیاده به مشهد برود، پیاده به مشهد مشرّف شد،و آن مسافت‏ دور را در بیست ‏و هشت روز طى كرد.

صاحب تاریخ«عالم‏آرا»این اشعار را به همین مناسبت نگاشته است:

غلام شاه مردان شاه عباس

شه والا گهر خاقان امجد

به طوف مرقد شاه خراسان

پیاده رفت با اخلاص بى‏حدّ

تا آنجا كه گفته است:

پیاده رفت شد تاریخ رفتن

ز اصفاهان پیاده تا به مشهد

چون به مشهد مقدّس رسید،صحن مبارك را وسعت داد،و ایوان على شیر،كه درگاه روضه متبركه از آنجا بوده،و در یك گوشه صحن قرار داشت و بد نما بود،در وسط قرار داد،و ایوانى برابر آن در طرف دیگر ساخت و خیابانى از دروازه غربى شهر تا شرقى طرح كرد كه از هر طرف به صحن رسیده از میان ایوانها بگذشت و چشمه‏ها و قناتها احداث كرد و به شهر آورد، و نهرى از میان خیابان و حوضى بزرگ در وسط ایجاد كرد، كه آب از حوض گذشته به خیابان شرقى جارى گردد، و در بناهاى مذكور كتیبه‏ها به خط میرزا محمّد رضا«صدر الكتاب»و علیرضا عبّاسى و محمّد رضا امامى رسم شد و بارگاه مطهّر را به طلا تذهیب كرد،

چنان‏كه در كتیبه بارگاه مطهر به آن اشاره شده و نوشته آن كتیبه چنین است:

بسم الله الرحمن الرحیم من عظائم توفیقات الله سبحانه أن وفق السلطان الأعظم مولى ملوك العرب و العجم صاحب النسب الطاهر النبوی و الحسب الباهر العلوی تراب أقدام خدام هذه العتبة المطهرة اللاهوتیة غبار نعال زوار هذه الروضة المنورة الملكوتیة مروج آثار أجداده المعصومین السلطان بن السلطان أبو المظفر شاه عباس الحسینی الموسوی الصفوی بهادر خان فاستسعد بالمجی‏ء ماشیا على قدمیه من دار السلطنة أصفهان إلى زیارة هذا الحرم الأشرف و قد تشرف بزینة هذه القبة من خلص ماله فی سنة ألف و عشر و تم فی سنة ألف و ست و عشر.

به نام خدا كه رحمتش بسیار مهربانى‏اش همیشگى است،از بزرگ توفیقات خداى سبحان اینكه موفق نمود سلطان اعظم‏ سرور پادشاهان عرب و عجم،دارنده نسب پاك نبوى،و حسب تابناك علوى‏ خاك قدمهاى خدمتكاران این قبّه مطهّر لاهوتى،غبار كفشهاى زائران این گلشن‏ نورانى،رواج‏دهنده آثار اجداد معصومینش،سلطان فرزند سلطان،ابو المظفر شاه عباس حسینى موسوى صفوى بهادر خان،پس سعادت یافت به آمدن با پاى پیاده از اصفهان پایتخت كشور،به زیارت این حرم شریف و به طلاكارى این گنبد از مال خالصش در سال هزاروده تشرّف پیدا كرد و در سال هزاوشانزده به پایان‏ رسید.


منبع:سایت استاد حسین انصاریان

بخش حریم رضوی