اکسیژن در قمر یخی زحل

این کشف از نظریه ای که نشان می دهد تمامی قمرهای نزدیک به زحل و مشتری دارای اکسیژن هستند پشتیبانی می کند. محققان می گویند این یافته درصد احتمال کشف مواد مورد نیاز برای تشکیل حیات بر روی این قمر یخی را افزایش خواهد داد.

به گفته "اندرو کوآتز" از محققان دانشگاه کالج لندن قمر دیون از آب مایع برخوردار نیست از این رو نمی تواند از تشکیل حیات پشتیبانی کند، اما این احتمال وجود دارد که دیگر قمرهای زحل از شرایط مناسب تری برای پشتیبانی از حیات برخوردار باشند.

این کشف با استفاده از فضاپیمای کاسینی انجام گرفته است که در حدود دو سال پیش پرواز نزدیکی از کنار دیون انجام داده است. ابزار موجود بر روی این فضاپیمای بدون سرنشین موفق به ردیابی لایه ای باریک از اکسیژن در اطراف قمر شد، این لایه به اندازه ای باریک است که دانشمندان ترجیح می دهند آن را به جای اتمسفر لایه "اگزوسفر بنامند.

این گونه به نظر می آید که ذرات باردار ساطع شده از تشعشعات قدرتمند نوار درخشان زحل آب موجود در این قمر را به هیدروژن و اکسیژن تبدیل کرده است. احتمال وجود آب در قمر انسلادوس، خواهر کیهانی قمر دیون، وجود دارد و دانشمندان احتمال می دهند اقیانوس هایی از آب مایع در زیر سطح یخی این قمر در جریان است. چنین احتمالی در مورد قمر "اروپا"، "کالیستو" و "گانیمد" نیز وجود دارد.

با وجود اینکه سفینه فضایی کاسینی و سطح نشین آن یعنی هویگنس به پرسش های زیاد دانشمندان پاسخ دادند، اما هنوز هم در حال پرده برداری از اسرار جدید این سیاره هستند. در دهه 1980 وقتی ویجر 1 و 2 به منظومه زحل رسید، رصد های این دو سفینه مراحل لازم برای تحقیقات کاسینی – هیگینز را آماده ساخت. بازدید ویجر ها از زحل و اقمار اش بسیار کوتاه بود و با انتخاب مسیر دیگری به راه خود به سوی مرز های بیرونی منظومه شمسی ادامه دادند. بخاطر مطالعه دقیق این سیاره به یک مأموریت دیگر با مدت زمان طولانی تر نیاز بود.

حالا که مأموریت کاسینی تا سال 2017  تمدید شده، دانشمندان فرصت زیادی خواهند داشت تا شاهد تغییرات در این سیاره، حلقه ها و اقمار آن باشند. چشم و گوش این سفینه به دانشمندان امکان می دهد تا ارباب حلقه ها را با دقت بیشتر مطالعه کنند.

قمر تیتان در چپ و قمر دیون در راست

قمر دایون که در سال 1684/1063 توسط جیووانی کاسینی، اخترشناس ایتالیایی کشف شد، به دور زحل و تقریبا با فاصله‌ای برابر فاصله ماه از زمین گردش می‌کند. این قمر کوچک که تنها 1127 کیلومتر قطر دارد، بیشتر شبیه به کره‌ای یخی است که کره سنگی کوچک‌تری را احاطه کرده و هر 2.7 روز یکبار به دور زحل گردش می‌کند. به همین دلیل دایون دائما توسط ذرات بارداری که از مغناطیس‌کره فوق‌العاده قوی زحل منتشر می‌شوند، بمباران می‌شود. این یون‌ها هستند که با شکستن مولکول های آب طی پدیده کاتدپرانی باعث شکل‌گیری یون‌های مولکولی اکسیژنی در جو دایون می‌شوند و پس از آن توسط مغناطیس‌کره قوی زحل از خارجی‌ترین لایه اتمسفر دایون جذب می‌شوند.

روبرت تاکر و میشل تامسون، محققانآزمایشگاه ملی لس‌آلاموس می‌گویند: «تراکم اکسیژن در جوی دایون تقریبا برابر تراکم آن در ارتفاع 483 کیلومتری جو زمین است و همان‌طور که می بینید برای حیات موجودات زنده کافی نیست اما آنطور که از تحقیقات ما در قمرهای دیگر زحل و مشتری برمی‌آید، حجم قابل‌توجهی از اکسیژن می‌تواند در اجرام آسمانی یخ‌زده و به شیوه‌ای مشابه تولید شود. ذرات باردار و فوتون‌ها می ‍ تواند توسط خورشید یا هر جسم نورانی دیگری که در نزدیکی اجرام دیگر آسمانی وجود دارد، به اطراف آنها گسیل شود».

در قمرهایی که در سطح آن ها آب وجود دارد، اتفاق شگفت‌انگیز دیگری هم می‌تواند رخ دهد. به عنوان مثال اگر قمر اروپا را در نظر بگیریم که یکی از اقمار مشتری است، یون‌های مولکولی اکسیژن تولیدشده در سطح آن می‌توانند با کربن موجود در دریاچه‌های سطحی ترکیب شده و اولین واحدهای ساختاری موجودات زنده را تشکیل بدهند. مأموریت‌های آتی به مقصد این قمر می‌تواند قابل سکونت بودن آن را با دقت بیشتری بررسی کند.

منبع: خبرگزاری مهر، خبرآنلاین، دانشنامه ستاره شناسی