گودی بیش‌ازحد کمر غیرعادی است

گودی بیش از حد کمر یا هیپرلوردوزیس (hyperlordosis) به افزایش بیش از حد انحنای کمر می گویند. 

البته همه افراد به صورت طبیعی دارای یک گودی در ناحیه پایین کمر هستند و آنچه که موجب می‌شود انحنای موجود در پایین کمر، غیرعادی و به صورت یک بیماری شناخته شود، افزایش بیش از اندازه این گودی است.

علت

ستون فقرات توسط تعداد زیادی عضله محافظت می شود که سلامت و تعادل آن ها در سلامت ستون فقرات نقش مهمی ایفا می کند.

عدم تعادل در عضلات، یعنی قوی بودن برخی و ضعف بعضی دیگر، موجب پدید آمدن ناهنجاری هایی در شکل کلی ستون فقرات خواهد شد.

در این میان نقش عضلات شکمی، بازکننده های مفصل پا به لگن و عضله بزرگ پشت باسن مهم تر است.

علائم

- درد کمر بیشتر از سه روز

- خستگی همراه با درد کمر

تشخیص

- معاینه فیزیکی از ستون فقرات

- عکس ستون مهره ها

- سی تی اسکن

درمان

- ضددردهای مخدر، ضد التهاب ها (مانند آسپیرین و بروفن) و داروهای شل کننده عضلانی.

- در موارد اکتسابی گودی کمر مانند چاقی شکم و نشستن ناصحیح ، می‌توان با اصلاح وضعیت و انجام تمرینات ورزشی این بیماری را درمان کرد.

- در موارد گودی کمر مادرزادی، درمان بسیار سخت است و تنها می‌توان از فیزیوتراپی و انجام تمرینات ورزشی کمک گرفت.

راه های جلوگیری از گودی کمر

- ایستادن: اجتناب از طولانی ایستادن و راه رفتن، خم شدن به سمت جلو در هنگام کار. به هنگام ایستادن، سعی کنید قفسه سینه به طرف جلو و عضلات شکم جمع گردد و از قفل کردن زانوها در حالت ایستاده خودداری شود.

- نشستن: استرس و فشار بر روی کمر بیشتر در حالت نشسته است تا ایستاده. از یک چهار پایه کوتاه در زیر پاها در هنگام نشستن استفاده کنید.باید به صورت دوره ای بنشینید و راه بروید.

- خوابیدن: به منظور جلوگیری از گرفتگی عضلات پشت، باید به صورت دوره ای به هنگام فعالیت استراحت نمود. اجتناب از خوابیدن بر روی شکم، استفاده از جسم سفت و سخت مثل تخته تا از انحنای زیاد از حدکمر پیشگیری شود.

- کفش پوشیدن: از پوشیدن کفش های خیلی پاشنه بلند که باعث انحنای بیش از حد کمر می شود خودداری کنید.

- تقویت عضلات شکم و لگن: در نگهداری وضعیت صحیح بدن موثرند.

ورزش های درمانی برای گودی کمر

- شنا کردن و کرال سینه، می‌تواند تا 90 درصد در بهبود این ناهنجاری موثر باشد.

- انجام حرکت‌های کششی برای تقویت عضلات خلفی ران، عضلات شکم و عضلات سینه‌ای.

6 حرکت ورزشی برای گودی کمر

1- فرد در حالی که راحت دراز کشیده و زانوهایش خم است، سعی می‌کند ضمن منقبض کردن عضلات شکم، لگن خود را کمی بلند کند.

2- فرد در حالی که خوابیده و زانوهایش کمی خم است، سعی می‌کند با دست‌های کشیده به حالت نشسته درآید.

3- فرد در حالت خوابیده، سعی می‌کند زانوهای خود را تا آنجا که می‌تواند به طرف سینه حرکت دهد.

4- فرد در حالی که نشسته است، سعی می‌کند به‌طور ملایم دست‌هایش را به مچ پا برساند.

5- فرد در حالی که در حالت شروع دو میدانی قرار گرفته است، سعی می‌کند با متمایل شدن به سمت جلو، روی پای عقب خود فشار وارد کند. در مرحله بعد ضمن عوض کردن پاها، همین حرکت را برای پای دیگر انجام می‌دهد.

6- فرد در حالی که کنار دیوار ایستاده است، سعی می‌کند بنشیند. این تمرین را با استفاده از یک صندلی نیز می توان انجام داد، یعنی فرد در کنار صندلی قرار می‌گیرد و به جای اینکه روی زمین بنشیند، روی صندلی می‌نشیند.

ورزش برای تقویت عضلات شکم:

- به پشت بخوابید و سرتان را از زمین بلند کنید. در این حالت، عضلات شکم  منقبض می شوند.

- به پشت بخوابید و عضلات شکم و باسن را منقبض کنید و کمر را به زمین فشار دهید و چند لحظه این حالت را حفظ کنید. بعد از چند ثانیه استراحت، دوباره این کار را تکرار کنید.

- باز هم به پشت بخوابید و زانوها و ران ها را خم کنید. در حالی که دست ها را روی سینه قرار داده اید، حرکت بلند شدن را انجام دهید تا جایی که زاویه تحتانی کتف، از زمین بلند شود.

ورزش برای عضلات ران:

- به پشت روی تخت بخوابید، طوری که زانوها از تخت آویزان باشد. یک پا را از ران به تخت ببندید یا این که پا را در تماس با تخت نگه دارید. این حرکت باعث می شود عضلات خم کننده ران در پای مخالف کشیده شود. این حرکت باید به صورت متناوب انجام شود تا عضلات خم کننده هر دو ران کشیده شوند.

- رو به شکم بخوابید. زانوی یک پا را خم کنید و سپس بالا بیاورید. در این حرکت عضلات جلوی ران کشیده می شود.

استفاده از قوزبند و کمربند

استفاده از قوزبند و کمربند تنها باید در مدت کاملا محدود (به عنوان نمونه دوره‌های 4 ماهه) صورت گیرد. نکته مهم‌تر آن که باید روزانه یک ساعت کمربند باز شود. برای جلوگیری از تحلیل رفتن عضلات زیر کمربند، ورزش‌های مخصوص باید انجام شود.

کوله پشتی و گودی کمر

کیف های کوله پشتی هیچ تاثیری در ایجاد گودی کمر ندارند.

کوله پشتی بهترین نوع کیف ها است اما شرط عمده این است که وزن استاندارد آن رعایت شود.

حداکثر وزن کوله پشتی برای سنین 10 تا 12 سال، دو و نیم کیلو است و برای افراد 12 تا 16 سال این وزن می تواند تا سه و نیم کیلوگرم افزایش پیدا کند.

تسمه های کوله پشتی نباید به حدی بلند باشد که به اصطلاح از حداکثر محل تلاقی مهره های ناحیه پشت و کمر پایین تر بیاید. به عبارت دیگر نباید هیچ فشاری به مهره های کمر وارد کند.

افزایش وزن غیرمعقول در کوله پشتی دانش آموزان موجب افزایش فشار روی ستون فقرات، تغییر شکل آنها و ایجاد آزردگی در فرد می شود.

فرآوری:مریم سجادپور

بخش سلامت تبیان

پزشکان بدون مرز

آفتاب - دکتر محسن سعادت جو- متخصص ارتوپدی